Xét nghiệm testosteron tự do

Hỏi: Tôi thường chỉ xét nghiệm testosteron nhưng bác sĩ khuyên lần sau nên xét nghiệm thêm testosteron tự do. Xin hỏi, có bao nhiêu loại testosteron và cách xét nghiệm testosteron tốt nhất?

Nguyễn Văn Hùng (Hà Nội)

GS.TS Đỗ Trọng Hiếu, nguyên Vụ trưởng Vụ Sức khỏe sinh sản, Bộ Y tế: Testosteron (T) trong huyết thanh gồm 3 phần: T tự do (không gắn với một thành phần nào của máu), T gắn với albumin và globulin (gắn với hormon giới tính - HSBG). T tự do và T gắn với albumin được coi là có tác dụng sinh học.

Xác định được T sinh học có tầm quan trọng trong việc chẩn đoán thiểu năng một phần androgen của người lớn tuổi và có thể định cách điều trị cho mỗi trường hợp cụ thể. Do kỹ thuật và giá thành đắt nên ít thực hiện định lượng T tự do hay T từng phần một cách rộng rãi được. Trong thực hành người ta định lượng T toàn phần rồi từ đó thường suy ra T tự do và T sinh học. T tự do chiếm khoảng 2% T tổng. Thực ra chỉ có T sinh học gồm T tự do và T gắn với albumin là có ý nghĩa trong các thể hiện về cảm xúc và hành vi tình dục.

Phương pháp định lượng nồng độ T tổng, tự do hoặc sinh học đều được định lượng bằng miễn dịch phóng xạ hoặc miễn dịch huỳnh quang. Nồng độ T có chu kỳ ngày đêm, nồng độ T buổi sáng cao hơn buổi chiều và các chuẩn T đều là buổi sáng. Vì vậy, nên lấy máu xét nghiệm từ 8 – 10 giờ.