Xạ trị ở bệnh nhân ung thư làm tăng nguy cơ suy giáp và ung thư tuyến giáp

Hỏi: Tôi nghe nói xạ trị vào vùng đầu cổ làm tăng nguy cơ suy giáp và ung thư tuyến giáp không biết có đúng không? Bệnh phát triển sau bao lâu trị xạ và đối tượng nào là người dễ bị?

Nguyễn Thị Tuyết (Hà Nội)

TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai: Tuyến giáp nằm ở nông và mô tuyến giáp rất nhạy cảm với tia xạ. Các nhà khoa học tại Đại học Lisbon, Bồ Đào Nha đã tiến hành một nghiên cứu hồi cứu trên 282 bệnh nhân được chiếu xạ ngoài vùng cổ, sọ não - tủy sống hoặc toàn bộ cơ thể để điều trị 4 nhóm ung thư chính gồm: bệnh bạch cầu, bệnh Hodgkin, ung thư hệ thần kinh trung ương và ung thư đầu cổ trong thời gian từ năm 1972 - 2005.

Kết quả: Có 56,7% bệnh nhân bị suy giáp, xuất hiện sau trung bình 6,8 ± 5,9 năm sau xạ trị. Chiếu xạ vùng cổ và sọ não - tủy sống làm tăng nguy cơ gây suy giáp gấp 3,5 lần so với chiếu xạ toàn thân. Ung thư tuyến giáp thể nhú được chẩn đoán ở 8,5% bệnh nhân (cao nhất ở nhóm ung thư bạch cầu và bệnh Hodgkin) sau trung bình là 18,5 ± 4,9 năm sau xạ trị. Giới tính nữ, tuổi trẻ hơn và liều chiếu xạ thấp (< 35 Gy) có liên quan (làm tăng gấp 3-5 lần) với xuất hiện ung thư tuyến giáp.

Dựa trên những kết quả này, nhóm nghiên cứu đề xuất:

• Kiểm tra chức năng tuyến giáp hàng năm bắt đầu từ 12 tháng sau xạ trị, chú trọng nhiều hơn đến những bệnh nhân có u vùng đầu cổ hoặc liều bức xạ cao.

• Siêu âm sàng lọc ung thư tuyến giáp bắt đầu từ 3–5 năm sau xạ trị, đặc biệt chú ý những bệnh nhân là phụ nữ, tuổi <20 và liều bức xạ thấp (<35 Gy).

• Những bệnh nhân chiếu xạ vùng cổ với liều ≥70 Gy có thể không cần siêu âm định kỳ. Tuy nhiên, việc khám lâm sàng, sờ nắn cổ vẫn nên được thực hiện ở nhóm này.