BS Nguyễn Trí Thức, Khoa Bệnh Lây đường tiêu hóa – Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết, nhiễm liên cầu khuẩn lợn là bệnh vô cùng nguy hiểm, bắt nguồn từ thói quen ăn uống nhất là món tiết canh là món khoái khẩu của nhiều người. Bệnh để lại nhiều di chứng vô cùng nặng nề, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng nên cần phải hiểu rõ.
Liên cầu khuẩn lợn là gì?
Liên cầu khuẩn lợn có tên khoa học là Streptococcus suis, là một tác nhân gây bệnh quan trọng ở lợn và đôi khi có thể gây bệnh trên người. Loại vi khuẩn này thường cư trú ở đường hô hấp, đường tiêu hóa và sinh dục của lợn, ngoài ra nó cũng tồn tại ở một số loài động vật khác như: bò, dê, cừu, chó, mèo,…
Vi khuẩn liên cầu lợn có thể lây sang người do tiếp xúc trực tiếp (qua vết thương ở da và niêm mạc). Cụ thể, vi khuẩn lây truyền qua tổn thương trên da của người giết mổ, chế biến hoặc ăn thịt lợn bệnh chưa được nấu chín.
Những người dễ khởi phát bệnh do liên cầu lợn chủ yếu là các đối tượng bị suy giảm miễn dịch như người già yếu, đã từng phẫu thuật cắt lách, nghiện rượu, có bệnh mạn tính trong người.
Streptococcus suis có thể gây nhiều bệnh lý như nhiễm độc tiêu hóa, viêm màng não, viêm phổi, xuất huyết, viêm khớp và viêm cơ tim. Nặng hơn, người bệnh có thể bị sốc nhiễm khuẩn, rối loạn đông máu, suy hô hấp và suy đa tạng, dễ dẫn tới tử vong. Trong đó, viêm màng não là thể bệnh khá thường gặp.
 |
Ăn tiết canh viêm màng não do liên cầu khuẩn lợn dễ điếc tai |
Triệu chứng của bệnh
- Thời gian ủ bệnh: trong vòng 1 tuần sau khi nhiễm vi khuẩn liên cầu (giết/mổ lợn, chế biến hoặc ăn thịt lợn chưa nấu chín,…).
- Giai đoạn khởi phát: diễn ra 1-2 ngày với biểu hiện sốt cao, đau đầu, rét run, buồn nôn và nôn, hoa mắt chóng mặt, đau cơ khớp, đau bụng âm ỉ.
- Giai đoạn toàn phát: xuất hiện hội chứng màng não rõ ràng như co cứng cơ (đặc biệt cứng vùng gáy), rối loạn ý thức (mê sảng, lơ mơ), kích thích, thậm chí hôn mê. Đặc trưng là rối loạn tiền đình, giảm thính lực 1 bên hoặc 2 bên, run đầu chi, liệt thần kinh sọ.
- Triệu chứng khác: suy thận cấp mức độ nhẹ, phát ban ngoài da (kiểu hồng ban lan rộng hoặc ban xuất huyết hoại tử), tắc mạch đầu chi,…
- Sau điều trị đặc hiệu, tình trạng sốt giảm dần rồi hết nhưng các triệu chứng thần kinh giảm đi khá chậm, có thể có di chứng giảm thính lực, rối loạn điều khiển phối hợp tư thế - động tác.
Biến chứng của bệnh viêm màng não do liên cầu khuẩn lợn
- Viêm cốt tủy, viêm cột sống, viêm đĩa đệm
- Áp xe ngoài màng cứng
- Viêm màng não mủ, viêm khớp
- Chóng mặt và suy giảm thính lực, thậm chí điếc có thể trở thành di chứng của bệnh
Phương pháp điều trị
Bệnh có diễn biến rất nhanh, vì vậy cần phát hiện sớm và cách ly, điều trị tích cực cho bệnh nhân:
- Điều trị bằng kháng sinh: theo phác đồ tại cơ sở khám chữa bệnh, uống theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Sau 2-3 ngày cần chọc dò dịch não tủy để đánh giá đáp ứng điều trị, sau đó điều chỉnh kháng sinh theo kết quả kháng sinh đồ và việc đáp ứng lâm sàng của bệnh nhân. Sử dụng kháng sinh cho tới khi xét nghiệm dịch não tủy trở về bình thường (hoặc khi đủ 3 tuần).
- Điều trị hỗ trợ bệnh nhân: trường hợp BN hôn mê: hỗ trợ hô hấp, đặt ống, thở máy sớm. Chống phù não, chống co giật, giảm đau, hạ sốt, chống loét và phục hồi chức năng.
- Chăm sóc, hỗ trợ BN: trăn trở, vỗ rung, phòng chống loét ép, đảm bảo dinh dưỡng cho BN, hướng dẫn và kết hợp người nhà vệ sinh cá nhân cho BN.
Cách phòng bệnh:
- Phòng chống dịch bệnh trên lợn.
- Tuyên truyền giáo dục sức khỏe cộng đồng về nguy cơ bệnh truyền nhiễm từ lợn để người dân phòng tránh.
- Kiểm soát việc chăn nuôi và giết mổ lợn tránh lây bệnh sang người.
- Không tiếp xúc trực tiếp hoặc ăn thịt lợn ốm/chết hoặc lợn không rõ nguồn gốc. Nếu phải xử lý lợn ốm/chết thì cần mang đồ phòng hộ như găng tay, ủng, khẩu trang y tế,…
- Nên mua thịt lợn đã qua kiểm định, có nguồn gốc
- Khi chế biến cần đảm bảo dụng cụ, nơi chế biến sạch sẽ, rửa tay sạch, có dụng cụ riêng chế biến thịt sống và thịt chín.
- Phải ăn thịt lợn chín hoàn toàn, không được ăn thịt lợn tái, tiết canh, nem chua,…
