TS.BS Đặng Quốc Ái, Giảng viên ĐH Y Hà Nội, Thực hành lâm sàng tại Bệnh viện E TƯ và Bệnh viện ĐH Y Hà Nội trong khi phẫu thuật ổ thủng do loét dạ dày tá tràng cho bệnh nhân uống rượu đã ghi lại cận cảnh hình ảnh xơ gan do rượu.
Hình ảnh xơ gan do rượu trên bệnh nhân mổ do thủng ổ loét dạ dày tá tràng.
Khi chúng ta sử dụng rượu bia, cồn etylic trong bia rượu thẩm thấu qua màng dạ dày và ruột non vào máu. Gan có chức năng thải độc chuyển hóa etylic thành acetaldehyde trước khi chất này được tiếp tục phân giải thành nước và thán khí để bài tiết ra ngoài.
Nhược điểm của toàn bộ quá trình giải độc là ở chỗ: gan chỉ có thể giải độc hoàn toàn một lượng etylic trong khoảng thời gian nhất định, nhưng uống nhiều gan không chuyển hóa kịp thì dư lượng acetaldehyde trong máu càng cao.
Chất này lại là chất cực độc, vì không những tác hại trực tiếp lên nhu mô gan khiến nhu mô gan bị tổn thương dẫn đến gan nhiễm mỡ, thoái hóa mỡ, xơ gan và ung thư gan mà lâu dài còn làm giảm trí nhớ, giảm phản xạ của não, người suy yếu, gầy còm, dễ bị nhiễm các loại bệnh như lao phổi, suy tim, tăng huyết áp, tai biến mạch máu não…
Tùy theo mức độ sự thoái hóa có thể từ nhiễm mỡ, thoái hóa mỡ đến xơ gan, xơ gan cổ trướng và ung thư gan.
Xơ gan là tình trạng mô xơ lan tỏa trong gan và làm cấu trúc của gan bị thay đổi. Tế bào gan bị hư hại, chết dần và thay vào đó bằng mô sẹo. Những mô sẹo này dần lan rộng, chạy ngang dọc khắp gan, chia cắt tế bào gan thành những nốt. Thông thường xơ gan có diễn tiến lâu dài nhưng một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển một cách rất nhanh chóng và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.
Khoảng 30% bệnh nhân xơ gan bị biến chứng chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản. Chảy máu do giãn tĩnh mạch gây ra tỷ lệ tử vong rất cao, 55% bệnh nhân chết vì lần chảy máu đầu tiên. Ở những bệnh nhân sống sót sau lần đầu tiên chảy máu, 60% bị tái phát trong vòng 1 – 2 năm, tỷ lệ tử vong cao trong lần tái xuất huyết.
Xơ gan cổ trướng là một dấu hiệu đáng ngại, tỷ lệ tử vong 1 năm sau khi xuất hiện cổ trướng khoảng 50% - 60%. Những biến chứng khác có thể do xơ gan nặng gây ra là: đái tháo đường, sỏi mật, đau khớp, loãng xương, ung thư gan, hôn mê gan và tử vong.
