Trước ngày thi, hãy duy trì chế độ ăn như bình thường
Chỉ còn ít ngày nữa sẽ diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT. Năm nay, kỳ thi tốt nghiệp THPT diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: Dịch Covid-19 đang có những diễn biến phức tạp. Trước đó, các học sinh cũng đã trải qua một năm học đầy khó khăn do những ảnh hưởng của dịch Covid-19. Những điều đó, đã tạo thêm nhiều áp lực cho các thí sinh năm nay.
Chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt thế nào để các thí sinh có được kết quả tốt nhất là vấn đề được nhiều phụ huynh, thí sinh quan tâm. KH&ĐS đã xin tư vấn của TS.BS Trương Hồng Sơn,Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam về vấn đề này.
TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết, lao động về trí óc cũng là lao động tiêu hao năng lượng rất lớn, cho nên về chế độ dinh dưỡng nói chung, trước hết phải đủ.
Có thể tính lượng calo mỗi ngày theo công thức đơn giản, dễ áp dụng, đó là: Lấy cân nặng x 24 x 1,78 (nam); và x 1,61 (nữ)
Ví dụ, với người nặng 60kg (nam), sẽ lấy 60 x 24 x 1,78 sẽ ra kết quả khoảng 2.400 - 2.500kcal/ngày.
Thứ hai là chia các bữa ăn trong ngày hợp lý và bổ sung các vi chất cho phù hợp. Đối với lượng calo cần phân bổ trong các bữa ăn: Ăn khoảng 3 bữa chính và 2 - 3 bữa phụ.
Bữa sáng, nên ăn nhiều carbonhydrat, là nhiên liệu thiết yếu cho cơ thể và trí não, gồm các chất bột đường như mỳ, phở, bún, miến… Bữa này rất quan trọng, không nên bỏ. Bữa trưa và tối nên sử dụng đa dạng các loại thực phẩm, cha mẹ nên trao đổi với con, xem con thích gì để lên danh sách thực đơn dài (tất nhiên là lược bỏ những thực phẩm không tốt).
Cố gắng hướng tới một số loại chất dinh dưỡng như omega 3, các vitamin nhóm B, vitamin D, vitamin E, cholin và các vi chất đồng, sắt. Đó là những vi chất được coi là có ý nghĩa đối với sự phát triển của não bộ.
Trong đó, axit béo omega 3 thường có trong cá, các động vật nhuyễn thể, các loại hạt; Vitamin D có thể có trong gan cá, mỡ cá, nấm, các sản phẩm bổ sung vitamin D, sữa đậu nành; Vitamin E có trong măng tây, quả bơ, hạt đậu; Cholin có trong lòng đỏ trứng gà, thịt bê…
Đặc biệt, cần lưu ý, trước hôm thi không nên đưa ra một chế độ nào đó quá đặc biệt. Ví dụ, chưa bao giờ ăn thức ăn đó, nhưng trước hôm thi nghĩ rằng thức ăn đó tốt nên ăn. Thực tế, không có một loại thức ăn nào có thể biến chúng ta bỗng chốc trở thành thông minh đột xuất được. Trong khi đó, nếu thử loại thức ăn lạ thì thí sinh có thể mắc nguy cơ bị rối loạn tiêu hóa. Cho nên, trước ngày thi thí sinh hãy duy trì chế độ ăn uống như bình thường.
Ngoài ra, uống đủ nước cũng rất quan trọng, nhưng không phải uống quá nhiều. Hạn chế nước ngọt, nước có ga. Chuối, trứng là những thực phẩm bổ dưỡng. Nhưng nếu cho rằng ăn vào sẽ trượt, thì cũng không nên ăn. Vì vấn đề tâm lý cũng rất quan trọng.
Ngủ đủ, dành thời gian vận động, vui chơi
TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết thêm, trước ngày thi thí sinh chịu rất nhiều áp lực, đến từ nhiều lý do, từ việc học, từ việc ngủ không đủ, và thời gian vui chơi bị cắt xén, trong đó, việc đảm bảo giấc ngủ đủ cũng rất quan trọng.
Đối với trẻ từ 13 tuổi trở lên, nhu cầu về giấc ngủ cần 9 tiếng/ngày. Nếu không đạt thời gian ngủ đủ, các em sẽ rất căng thẳng.
Có một số học sinh đã sử dụng cà phê để duy trì sự tỉnh táo khi học bài. Tuy nhiên, cần cân nhắc khi sử dụng cà phê. Bởi cà phê đúng là có tác dụng tỉnh táo. Nhưng tác dụng của nó sẽ khá dài, có thể lên tới 8 tiếng. Vì thế, có thể cà phê sẽ giúp tỉnh táo khi học, nhưng khi lên giường ngủ các em sẽ thao thức, và ngủ không sâu, gây mệt mỏi cả ngày hôm sau.
Thay vào đó, sẽ tìm giải pháp khác. Ví dụ, sau mỗi một giờ học sẽ dành vài phút đứng dậy, vận động, làm các động tác thể dục sẽ tốt hơn.
Nên sắp xếp thời gian vui chơi, vận động hợp lý. Nếu ép toàn bộ thời gian chỉ dành cho việc học, thì trí óc sẽ “trơ” và không thể tiếp nhận được kiến thức.
Đặc biệt, trước ngày thi, các em không nên thức khuya. Tâm lý trước khi thi, cũng muốn cố gắng hơn một chút. Tuy nhiên, nếu mất ngủ đêm hôm trước, thì hôm sau, sự tỉnh táo mất đi. Và như vậy, thêm 1 - 2 tiếng ôn bài nhưng lại mất đi sự tỉnh táo thì cần phải cân nhắc giữa cái được và mất. Nếu sắp xếp được, đêm trước ngày thi, các em nên ngủ khoảng 8 tiếng.
Cũng có một số sản phẩm được quảng cáo là thuốc có tác dụng lên hệ thần kinh. Thực tế, phần nào đó nó cũng có thể có tác dụng cho sự minh mẫn, gọi là thuốc thông minh. Nhưng đây là các loại thuốc không đặc hiệu. Các loại thuốc này có tác dụng đối với các bệnh nhân có điều trị về thần kinh, tâm thần, người già bị lão hóa. Còn đối với cộng đồng, với người trẻ cho ôn thi thì không chắc. Ví dụ, DHA, omega-3 được quảng cáo tốt cho phát triển trí não. Nhưng thực chất, chủ yếu là cho các nhóm trẻ nhỏ, như trẻ sơ sinh, trẻ dưới 5 tuổi. Còn đối với người trưởng thành, não bộ không hình thành và phát triển thêm nữa, cho nên hiệu quả lại khác.
Cho nên, có thể coi những sản phẩm này như sự ủng hộ, tăng cường cho sức khỏe, nhưng không phải có tác dụng siêu việt và nên lưu ý khi sử dụng.
