Tiêm nhiều loại văcxin cho hiệu lực bảo vệ cao hơn?

Tiêm kết hợp 2 loại không gây hại

Mới đây trên Tạp chí Nature đã đăng tải công bố nghiên cứu tiến hành ở Tây Ban Nha khẳng định tiêm một liều văcxin Covid-19 của AstraZeneca kết hợp 1 liều văcxin Pfizer - BioNTech tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh với virus SARS-CoV-2. Đây là thử nghiệm đầu tiên về phối hợp văcxin và cho thấy lợi ích của việc này. Trước đó, Anh cũng có một báo cáo tương tự và khẳng định phối hợp 2 loại văcxin là an toàn, nhưng tỷ lệ người bị các tác dụng phụ sau tiêm, như sốt, cao hơn so với những người tiêm 2 liều cùng loại. 

Tư vấn văcxin trước khi tiêm tại Bệnh viện E.

Đến nay, ngày càng nhiều quốc gia đang xem xét việc sử dụng các loại văcxin Covid-19 khác nhau để tiêm liều thứ hai hoặc tiêm nhắc lại trong bối cảnh nguồn cung bị chậm trễ và lo ngại về an toàn đã làm chậm các chiến dịch tiêm chủng của họ. Ví dụ như Hàn Quốc, ngày 18/6, khoảng 760.000 người đã được tiêm liều đầu tiên của AstraZeneca sẽ được tiêm mũi thứ hai của Pfizer do chương trình chia sẻ văcxin toàn cầu COVAX bị chậm trễ.

PGS.TS Đinh Duy Kháng, Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, bất cứ loại văcxin nào cũng phải đưa được kháng nguyên của virus gây bệnh vào cơ thể để tạo ra đáp ứng miễn dịch chống lại kháng nguyên đó. Kháng nguyên đó có thể làm ra bằng nhiều cách khác nhau. Có thể lấy chính con virus đó, bất hoạt nó rồi đưa vào cơ thể để tạo kháng nguyên. Hoặc sử dụng phương pháp tái tổ hợp như Atrazenenca hay Modenna, Ffizer BioNTech là tiêm thẳng ARN vật liệu di truyền chứa công thức tạo ra một vùng của protein gai của virus SARS-CoV-2. mRNA trượt vào các tế bào của người được tiêm chủng, nơi nó chỉ đạo sản xuất ra protein của virus. Sau đó, hệ miễn dịch của người đó nhận ra protein gai ngoại lai và tạo ra các kháng thể chống lại nó.

Tiêm kết hợp nhiều loại văcxin, về cơ bản không gây hại gì vì mục đích cuối cùng vẫn là tạo ra đáp ứng miễn dịch, song không có cơ sở để nói tiêm hai loại văcxin thì cho hiệu lực bảo vệ cao hơn. Theo thông lệ, người ta chỉ tiêm một loại văcxin để đảm bảo tính an toàn.

Hiệu lực bảo vệ như nhau

PGS.TS Đinh Duy Kháng cho biết, khi sử dụng hai loại văcxin khác nhau, do nhiều đơn vị khác nhau sản xuất thì đồng nghĩa kích hoạt phản ứng miễn dịch khác nhau, do công nghệ bào chế văcxin khác nhau. Hiệu lực bảo vệ khi đó không khác nhiều so với tiêm một loại văcxin. Vì vậy, trường hợp tiêm hai loại văcxin chỉ nên áp dụng cho các trường hợp ngoại lệ, chẳng hạn như thiếu văcxin hoặc khi người được tiêm không nhớ trước đây mình đã tiêm loại nào. Ví dụ như Canada cho phép phối hợp văcxin nếu nguồn cung bị hạn chế, khi người được tiêm khó có thể được tiêm liều thứ hai cùng loại với liều thứ nhất, hoặc nếu họ đã tiêm mũi đầu với văcxin của AstraZeneca. Tuy nhiên, không nên khuyến khích.

“Tiêm hai hay nhiều loại thì để phòng bệnh vẫn phải tạo ra được protein của virus đó, cơ thể phản ứng với virus đó tạo ra phản ứng miễn dịch chống lại virus. Hiện chưa có nghiên cứu chính thức nào chứng minh việc tiêm hai loại văcxin sẽ cho đáp ứng miễn dịch tốt hơn, chỉ có điều xác suất để tổng hợp protein của các công nghệ khác nhau là khác nhau. Văcxin tái tổ hợp tạo protein bằng cách đưa ARN vào cơ thể để tự tổng hợp protein trong tế bào, một loại đưa thẳng protein của nó trên virus vào. Đưa văcxin vào người nghĩa là phải tạo cho cơ thể có đáp ứng miễn dịch phản ứng với protein của con virus để tạo ra kháng thể trung hòa virus. Khi virus xâm nhập thì kháng thể trung hòa được virus. Đó là cái đích đến của mọi loại văcxin dù sử dụng công nghệ nào”, PGS.TS Đinh Duy Kháng cho hay.

TS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ T.Ư cho biết, ở Anh đang nghiên cứu mũi 2 tiêm các loại văcxin khác như Moderna hoặc Sputnik… và số liệu bước đầu cũng rất khả quan. Khuyến cáo người dân nếu chúng ta có văcxin nào thì tiêm vắc xin đó vì phản ứng sau tiêm giữa các loại văcxin có tỷ lệ gần như nhau và không có văcxin nào tuyệt đối an toàn 100%. Người dân không nên lựa chọn văcxin để tiêm mà khi có cơ hội thì nên thực hiện tiêm ngay, dù mũi trước và mũi sau là hai loại văcxin khác nhau, hiệu lực bảo vệ vẫn như nhau.