Tạo ra não người, không khó

Các nhà khoa học đã phát triển các khối não người trong phòng thí nghiệm. Dưới góc độ khoa học, điều này là hoàn toàn khả thi. Nhưng các quy định đạo đức và pháp luật không cho phép làm như vậy.

Não người nhân tạo

Theo The Guardian, các nhà nghiên cứu Phòng thí nghiệm Green Neuroscience ở San Diego, California – Mỹ đã tạo ra não người trong phòng thí nghiệm.Việc tạo ra những bộ não nhỏ được xem là một trong những lĩnh vực nóng nhất của khoa học thần kinh hiện đại. Các chuỗi tế bào được tạo thành từ các tế bào gốc, kích thước chỉ bằng hạt đậu. Một vài chuỗi phát triển sóng não tự phát tương tự như ở trẻ sinh non. Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà nghiên cứu tại Trường ĐH Harvard (Mỹ) chỉ ra rằng các phiên bản não người thu nhỏ có sự đa dạng về mô, từ tế bào thần kinh vỏ não đến tế bào võng mạc.Sau quá trình phát triển khoảng 8 tháng, chúng đã có mạng lưới nơron thần kinh riêng, phản ứng khi bị ánh sáng chiếu vào.

GS.TS Lê Đình Lương, Hội Di truyền học Việt Nam cho biết, về nguyên tắc, hoàn toàn có thể làm được việc này. Đây không phải là một phát hiện mới vì từ lâu, ở những nhóm nhà khoa học ở một số quốc gia đã nung nấu ý định tạo ra não người nhân tạo. Tuy nhiên, tất cả cho đến giờ chỉ dừng lại ở dạng thí nghiệm và không được phép thực hiện một cách công khai, bài bản vì lý do đạo đức. Trong tương lai, người ta sẽ còn nghĩ ra nhiều những ý tưởng tương tự nữa, nhưng nó không dựa trên những cơ sở khoa học và công nghệ chắc chắn mang tính khả thi để có thể phân tích, đánh giá. Não người hay bất cứ thứ gì có thể tạo ra từ trong phòng thí nghiệm, đều chỉ dừng lại từ các nhóm nghiên cứu nhỏ lẻ, không được coi là một công bố khoa học mang tính phát kiến rõ ràng và không được công nhận.

Để thực hiện nghiên cứu, phải có kinh phí. Không ai biết mục đích nghiên cứu của những nhà khoa học này vì có rất nhiều mục đích khác nhau mà chúng ta không hiểu được. Chỉ có điều đó không phải là công bố kinh ngạc hay phát kiến mà thực ra nó chỉ là một nghiên cứu đơn thuần. Chúng ta không nên nghĩ nó là một công bố đáng kinh ngạc để sử dụng nó như một thông tin giật gân.

Không nên đi ngược lại tạo hóa

Theo GS.TS Lê Đình Lương, người ta có thể tạo ra những bộ não trong phòng thí nghiệm nhưng để thực hiện nó trên cơ thể người là điều bị cấm. Người ta có thể chỉnh sửa gene, tạo ra những con người không có bệnh tật, chỉ có những ưu điểm như thông minh, khoẻ mạnh, linh hoạt, có khả năng chống chọi với mọi loại bệnh tật, nhưng người ta không làm thế bởi việc chỉnh sửa gene người là việc làm bị cấm ở nhiều nước trên thế giới vì vấn đề đạo đức. Việc sửa đổi và chuyển gene người là công nghệ dễ dàng sử dụng với từng cá nhân nhà khoa học, không cần đến những thiết bị quy mô cũng như nguồn tài chính lớn.

Những phương pháp và công nghệ chủ yếu dùng hằng ngày tại các phòng thí nghiệm di truyền học là tách chiết ADN và các phương pháp lai phân tử, sửa đổi gene bằng enzym, gắn vào vector, phản ứng chuỗi trùng hợp (PCR). Thực tế thì những vi sinh vật khác nhau có rất nhiều gene chung, chủ yếu là những gene có chức năng chuyển hóa nòng cốt thừa hưởng từ quá khứ. Chúng có nhiều đặc điểm chung như thông tin di truyền đều nằm trong ADN hoặc ARN, mã di truyền chung và có tổ tiên chung.

“Với khoa học, việc chỉnh sửa gene người là việc làm đơn giản. Việc tạo ra não người cũng hoàn toàn có thể làm được, nhưng mục đích để làm gì? Người ta có thể chỉnh sửa gene, cho ra những cá thể có những đặc tính theo ý muốn, thì việc tạo ra não người là chuyện bình thường. Nhưng sẽ là vấn đề đạo đức nghiêm trọng nếu sử dụng các nghiên cứu ấy vào những mục đích xấu. Do đó, pháp luật cũng như đạo đức cấm làm điều  này”, GS.TS Lê Đình Lương cho biết.

Hiện nay, phương pháp điều trị ung thư bằng hệ gene chính là tạo ra các loại thuốc uống tác động vào gene để khống chế tế bào ung thư. Nhiều người cho rằng, vậy sao ta không can thiệp vào gene người để  tránh được bệnh tật, trẻ mãi, thậm chí là tuổi thọ tăng cao nhiều lần? Theo GS.TS Lê Đình Lương, nếu làm như thế là đi ngược lại tạo hóa. Và không loại trừ việc có những người tạo ra con người với mục đích xấu, sẽ là một sự khủng khiếp với nhân loại.

Bảo Khánh