Tại sao cây Lan đột biến lại có giá trị “khủng”?

Lan đột biến là gì?

Theo GS.TSKH Trần Duy Quý, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh TP Hà Nội:“Đột biến là một hiện tượng xảy ra trong tự nhiên đối với các loài sinh vật, từ động vật thực vật, vi sinh vật, thậm chí cả con người cũng sinh ra đột biến, đa phần đột biến xảy ra là có hại nhưng trong số đó có những đột biến lại có lợi, mang những đặc tính ưu việt để loại đó thích ứng hơn, phát triển tốt hơn, sinh sản khỏe hơn phát tán trong tự nhiên và có những loại đột biến lại rất có lợi cho mục đích sử dụng của con người. Lan đột biến nó cũng vậy… Lan đột biến là những dấu hiệu mà mình có thể nhìn thấy được về hình thái bên ngoài, đặc biệt là màu sắc của hoa, cấu trúc của cánh đài, cánh môi, cánh bầu…”.

GS.TSKH Trần Duy Quý, Phó Chủ tich Hội Sinh vật cảnh TP Hà Nội.

Tuy nhiên, để có được một loại Lan đột biến rất khó, nhiều khi người chơi Lan phải mua cả 10 tấn Lan rừng chưa chắc đã xổ được một bông đẹp, vậy nên Lan đột biến có được giá trị cao cũng môt phần lý do đó.

Lý do Lan đột biến có giá trị “khủng”?

Thực tế, không phải loại Lan đột biến nào cũng có giá trị “khủng”. Hiện tại Việt Nam có hàng vạn loại Lan khác nhau và cũng có hơn 1 ngàn loại Lan đột biến. Tuy nhiên, tùy vào độ hiếm hoi, vào vẻ đẹp của hoa cùng với những yếu tố khác nữa thì có những loại có giá trị hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng/1cm như loại Lan đột biến 5CT Bướm đại ngàn kể trên hay 5CT Người Đẹp không tên… nhưng cũng có những loại chỉ 1,2 triệu đồng/1cm như 5CT Phú Thọ, 5CT Hiển Oanh… và cũng có loại chỉ vài ba trăm ngàn đồng. 

Sở dĩ Lan đột biến có giá trị “khủng” như vậy vì số lượng hiện tại rất ít chỉ đếm đầu ngón tay trong khi đó nhiều người lại yêu thích và muốn sở hữu được nó, đương nhiên giá của nó sẽ cao. Đó là quy luật cung cầu tất yếu ở bất cứ loại hình kinh doanh nào trong kinh tế thị trường. Vậy nên Lan đột biến có giá trị khủng là điều hết sức bình thường. 

Hoa 5CT Người Đẹp Không Tên (Nguồn Vườn Lan Hai Beo).

Vấn đề được đặt ra nữa là liệu những loại cây có giá trị khủng hiện nay có thể được giữ vững hay không? Câu trả lời là có thể có hoặc có thể không? “Có” nếu loại đó khó nhân giống bằng Kie và nhu cầu người chơi vẫn cao. “Không” nếu nó được nhân giống nhiều lên và không phù hợp với thị hiếu của đại đa số người chơi nữa. Như loại 5CT Bảo Duy hiện nay giá 1 mắt ngủ là 1 tỷ đồng nhưng nhiều khi 10 năm nữa có thể nó chỉ còn 10 triệu đồng. Đó đều là chuyện bình thường. 

Hơn nữa, người chơi Lan có thể sẽ tiếp tục tìm tòi ra được những giống Lan đột biến mới, đẹp hơn, hiếm có hơn thì nhiều người lại thích và có thể lại tranh giành nhau để có được vì nó hiếm, nó độc, nó lạ và hiển nhiên lại có Lan đột biến giá “khủng”. Đó vẫn là chuyện bình thường. 

Một góc của vườn Lan đột biến tại TPHCM.

Một trong những lý do khiến Lan đột biến có giá trị lâu dài bởi lẽ nó chủ yếu được nhân giống tự nhiên từ Kie của cây mẹ, kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng trong môi trường y hệt như cây mẹ mới cho ra được đúng bông. Về nguyên tắc, có thể nhân giống phát triển dạng công nghiệp theo hình thức cấy mô từ cây mẹ. Nhưng hiện nay rất khó để thành công.

Theo anh Trương Tấn Lộc – Chủ Vườn Lan Hai Beo – 1 người có thâm niên gần chục năm gắn bó với Lan đột biến thì chính anh đã gặp gỡ trao đổi với nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu khoa học ngành nông nghiệp để tiến hành cấy mô nhưng đều thất bại. Thậm chí, anh còn tìm hiểu công nghệ cấy mô từ nước ngoài, nhờ các giáo sư đầu ngành hỗ trợ nhưng vẫn không được. 

Một lý do khác là vì giá trị của nó qua đắt đỏ nên không ai dám dùng hình thức cấy mô để nhân giống những cây Lan đột biến quý có độ rủi ro cao. Có thể công nghệ trong tương lai làm được nhưng trước mắt rất khó để làm. Như phát biểu của GS.TSKH Trần Duy Quý: “Về mặt nguyên lý Việt Nam có thể bay được vào sao Hỏa bằng các công nghệ vũ trụ nhưng thực tế Việt Nam bây giờ bắt đầu tập trung nghiên cứu thì phải trăm năm nữa mới lên được”.

Vườn Lan Hai Beo – Một trong những vườn lan uy tín tại TPHCM.

Thực tế có những loại Lan đột biến vì rất quý hiếm nên nhiều người mong muốn sở hữu đôi khi nó vượt qua giá trị thực. Nhưng bất cứ cái gì nhu cầu cao mà nguồn cung có hạn thì giá của nó sẽ vọt lện và kéo theo hiện tượng trục lợi, làm sai lệch và mang lại những ảnh hưởng tiêu cực. 

Tiềm năng và những rủi ro cần lưu ý khi tham gia kinh doanh ngành Lan đột biến

Thực tế thị trường Lan đột biến tại Việt Nam chỉ mới bắt đầu giai đoạn phát triển. Với những giá trị văn hóa, giá trị nghệ thuật thẩm mỹ và giá trị kinh tế mang lại, nhu cầu người chơi Lan đột biến càng ngày càng nhiều nên tiềm năng còn rất lớn. Hiện nay, nhiều nhà vườn không đủ cây để giao dịch. Điều quan trọng nếu muốn tham gia vào thị trường này thì người chơi hoa Lan hay kinh doanh cây Lan cũng nên tìm hiểu thật kỹ lưỡng để tránh gặp phải những rủi ro về sau. 

Rủi ro đầu tiên là mua nhầm phải cây Lan đột biến giả, thường 1 cây Lan để muốn ra hoa phải mất nhiều năm nên người chơi chưa chuyên nghiệp khó phân biệt được giống loại nào với giống loại nào dẫn đến những rủi ro khi mua cây Lan giả. 

Trường hợp rủi ro tiếp nữa là trong quá trình chăm sóc không đúng kỹ thuật, môi trường khí hậu không đạt chuẩn sẽ dẫn đến việc chết cây.

Một góc của một vườn Lan đột biến tại TPHCM

Để tránh những rủi ro trên người chơi Lan, đặc biệt là những người mới chơi cần có sự chuẩn bị về kiến thức về Lan. Quan trọng hơn hết là phải chọn vườn lan uy tín, đảm bảo chất lượng cây, hướng dẫn đúng kỹ thuật chăm sóc và sẵn sàng hỗ trợ người mới. 

Chúng ta không nên  dùng chữ Đột Biến để nhập nhằng, đánh đồng Lan đột biến giá “khủng” vì Lan thường hay Lan đột biến đều có nhiều loại như đã nói ở trên, loại có giá trị cao và cũng có loại giá trị thấp. Chúng ta biết, Hoa Lan cũng thế, các loại cây cảnh cũng thế, các thú chơi khác cũng thế hay các sản phẩm dịch vụ khác cũng thế, nó phân theo từng nhu cầu, từng phân khúc khác nhau. Nên rất cần có sự nhìn nhận dưới quan điểm thị trường, tránh nhìn một chiều rồi đưa ra quan điểm trái chiều gây hoang mang dư luận.