Theo quan điểm của khí công, cơ thể con người gắn liền với học thuyết âm – dương, ngũ hành và tự nhiên, được nuôi dưỡng bằng một loại năng lượng còn gọi là “khí” thông qua các kênh năng lượng gọi là kinh lạc. Kinh lạc phân bố ra toàn thân, là con đường vận hành của âm dương, khí huyết, tân dịch, khiến cho con người từ ngũ tạng, lục phủ, cân, mạch, cơ nhục, xương… kết thành một chỉnh thể thống nhất.
Hệ thống kinh lạc của cơ thể nếu vận hành nhịp nhàng thông suốt thì mọi hoạt động sẽ diễn ra tốt đẹp. Sự mất cân bằng âm dương, kinh lạc không thông, ứ tắc… ở đâu thì sẽ có rối loạn ở các bộ phận có liên quan, cần phải điều chỉnh.
Chữa đoản khí (hơi thở ngắn): Ngồi xếp bằng tròn (ngồi tọa), hai bàn tay đan ngón vào nhau đặt sau hai u xương chẩm (ót). Dùng hai chưởng (bàn tay hướng đầu) và cong mình về phía trước, dùng chán chạm đất khi thở ra, hít vào lại ngồi dậy. Thực hiện 5 hơi thở.
Chữa nước đọng trong ruột (bụng trướng): Vẫn ngồi ở tư thế trên, hai tay chưởng lên cao thì hít vào, hai tay hạ xuống thì thở ra, ngón tay luôn hướng lên trên (5 hơi thở). Rồi dùng ngón tay phải chấm đất, chân trái duỗi, chân phải vươn kết hợp thở (5 hơi thở).
Trị đẩy hơi độc trong đại tràng (do ứ tắc hoặc do bệnh): Vẫn ở ngồi ở tư thế trên, bàn tay trái đè ngón tay phải và thở 5 hơi. Tiếp tục, bàn tay phải đè bàn tay trái thở 5 hơi.
Trị đầy hơi trong ruột non: Trước hết dùng tay trái chống eo, ngón tay phải giơ lên trời, thở 5 lần và đổi tay phải chống eo, ngón tay trái giơ lên trời thở 5 lần.
Trị đau mỏi ở hông và cột sống: Ngồi xếp bằng tròn, dùng chưởng (bàn tay) đè lên nhau đặt trên đầu gối trái, rồi gục đầu sang phải thở ra và ngồi thẳng dậy hít vào. Thực hiện 5 hơi thở, sau đó lại đổi bên. Dùng chưởng đè lên nhau đặt trên đầu gối phải, rồi gục đầu sang trái thở ra và ngồi dậy hít vào 5 hơi thở. Cứ làm lần lượt thực hiện như vậy 5 vòng như thế.
Trị ác phong ở đầu (gió độc): Lật hai bàn tay đặt trên xương chẩm, rồi lắc phải, trái hết sức khoảng 10 hơi thở. Sau đó dùng 2 lòng bàn tay vuốt xuống từ đỉnh đầu tới gáy để vuốt hết tà khí ở vùng chẩm.
Trị bệnh ở cột sống, hông: Hai tay chống hông gập mình trái phải hết tầm khoảng 5 hơi thở. Sau đó lại áp hai bàn tay vào nhau và đặt phần mu vào giữa thắt lưng, đồng thời, ngửa người tối đa về sau và gập về trước 5 hơi thở (ngửa người thì hít vào và gập người thì thở ra).
Trị đau trong ngực: Trước tiên dùng 2 bàn tay vỗ và xoa ở sau bả vai thuộc vùng rốn phổi, sau đó lại vỗ nhẹ và xoa nóng hai lồng ngực. Tiếp đó dùng hai tay chống vào hông gập mình trái phải hết tầm 5 hơi thở.
Trị đau mỏi ở vai: Trước tiên dùng 2 bàn tay vỗ đập và xoa nóng vùng vai, sau đó xoay tròn 2 vai. Tiếp tục nắm 2 tay lại áp vào nhau trước người rồi lại kéo ra ép vào như kéo lò so 5 lần. Cuối cùng 2 tay chắp nhau bẻ trái, bẻ phải cúi đầu xuống gối hết tầm. Làm 5 hơi thở.
Trị bứt dứt ngoài da: Dùng hai bàn tay vỗ hai bên từ lách đến bẹn, chà cho nóng rồi dùng hai bàn tay vuốt hai bên từ lách đến bẹn. Tiếp theo dùng hai bàn tay vỗ đập và chà nóng 2 vai hết cỡ.
Trị xương bả vai đau mỏi: Trước tiên đảo tròn hai vai, sau đó rung lắc mạnh hai vai, chà nóng khắp vùng vai. Cuối cùng ta làm động tác bắn cung trái, phải mỗi bên 5 lần (khi kéo thì hít vào – nhả cung thì thở ra).
Chữa khí tụ trong cánh tay tê lạnh: Đứng, một chân đạp cao, một chân thấp (chân trước, chân sau). Dùng hai tay vươn lên như kéo một vật nặng. Khi vươn lên thì hít vào, khi kéo xuống thì thở ra. Thực hiện 10 lần thì đổi bên.
BS.VS Nguyễn Văn Thắng (Chủ tịch CLB Khí công Thăng Long võ đạo)
