Báo Tri thức và Cuộc sống xin trân trọng giới thiệu bản báo cáo tóm tắt của PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tại Hội nghị toàn quốc “Đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng” diễn ra vào chiều 15/9 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (Ba Đình, Hà Nội).
Khái quát về VUSTA
Ngày 29/7/1983 VUSTA được thành lập; lúc đó mới chỉ được xác định là “Tổ chức quần chúng xã hội tự nguyện của tất cả hội KH&KT của người Việt Nam ở trong và ngoài nước”. Ngày 31/8/1993 tại Thông báo số 5, Ban Bí thư đã khẳng định VUSTA là “Tổ chức chính trị-xã hội của trí thức Việt Nam”. Đặc biệt, ngày 16/4/2010 Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 42-CT/TW khẳng định “VUSTA có hệ thống từ TW đến các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là một tổ chức chinh trị-xã hội do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo;” và “Phát triển VUSTA là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và đội ngũ trí thức KH&CN”. Điều đó khẳng định để trở thành một tổ chức chính trị xã hội là quá trình phấn đấu không mệt mỏi của VUSTA và đội ngũ trí thức KH&CN.
Đất nước ta do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, do đó, Đảng đã khẳng định VUSTA là một tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức KH&CN thì không thể có ai có thể nói khác điều đó được. Đó là niềm tự hào lớn lao của VUSTA cùng đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam.
Một số kết quả của VUSTA
Dự thảo Báo cáo chính đã trình bày đầy đủ, những thước phim ngắn cũng đã nêu lên phần nào quá trình phát triển của VUSTA cùng đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam. Theo sự phân công của Đảng đoàn VUSTA tôi xin khái quát thêm:
1) Đảng đoàn VUSTA đã chủ động tổ chức quán triệt một cách nghiêm túc, triển khai thực hiện nhiều chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến vận động trí thức, phát huy vai trò của đội ngũ trí thức.
2) Đẩy mạnh triển khai hoạt động tôn vinh trí thức, khuyến khích và thúc đẩy phong trào sáng tạo KH&CN Việt Nam, phong trào ngày càng phát triển mạnh mẽ khi các tỉnh/thành phố trên cả nước được chủ động tổ chức và chung tay xây dựng Sách vàng Sáng tạo hàng năm. Theo đó, đã có 7.677 công trình, giải pháp kỹ thuật với 1.490 công trình đạt giải; tham gia triển lãm sáng tạo KH&CN ở các nước như Hàn Quốc, Malaysia, Thái Lan,...để giới thiệu, thương mại hóa các sản phẩm KH&CN, theo đó, nhiều sản phẩm của Việt Nam được giải khu vực và quốc tế. Đã 3 lần tổ chức tôn vinh và trao biểu trưng Trí thức KH&CN tiêu biểu cho 445 trí thức; nhiều Đồng chí Lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước đã tới dự và phát biểu chỉ đạo, động viên khích lệ đội ngũ trí thức KH&CN nước nhà.
3) Nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội: Giai đoạn 2015-2020, hệ thống VUSTA thực hiện 3.000 nhiệm vụ tư vấn, phản biện xã hội, góp ý khách quan và kịp thời nhiều chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, dự án đầu tư trọng điểm tác động đến phát triển KT-XH.
4) Truyền thông, phổ biến kiến thức KH&CN: VUSTA đã hỗ trợ trên 100 lượt hội thành viên thực hiện hoạt động phổ biến kiến thức. 5 năm qua, các hội thành viên viên và tổ chức KH&CN trực thuộc đã tổ chức trên 40.000 hội thảo, tọa đàm, lớp tập huấn, phổ biến kiến thức cho hơn 13 triệu lượt người. Nhà xuất bản Tri thức xuất bản/tái bản mỗi năm khoảng 150 đầu sách tương đương với 450.000 bản.
5) Thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học: Các hội thành viên và tổ chức trực thuộc đã thực hiện thành công 38 nhiệm vụ cấp quốc gia, 300 cấp bộ/tỉnh và 2.000 cấp cơ sở trên cơ sở xã hội hóa một cách mạnh mẽ theo chủ trương của Đảng và Chính phủ.
6) Tăng cường hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế: VUSTA đã ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác với các bộ, ngành như: MTTQVN, Bộ KH&CN, Ủy ban KH,CN&MT của Quốc hội, Bộ TN&MT, Tập đoàn GFS. Duy trì, kế thừa và phát triển các mối quan hệ quốc tế như Liên đoàn các tổ chức kỹ sư ASEAN, Hội đồng khoa học Quốc tế, Liên đoàn kỹ sư Châu Á-Thái Bình Dương…Các tổ chức KH&CN đã thực hiện 540 dự án với giá trị 101,8 triệu USD từ viện trợ nước ngoài.
Tóm lại, những kết quả đạt được trong 5 năm vừa qua của VUSTA và đội ngũ trí thức là thực sự đáng tự hào. Chúng ta có quyền nói rằng VUSTA là tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh của đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam.
Kết quả tổ chức nghiên cứu, học tập, quán triệt và xây dựng chương trình hành động thực hiện nghị quyết Đại hội XIII của Đảng
1. Công tác lãnh đạo tuyên truyền, triển khai nghiên cứu, học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng
- Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thành công rất tốt đẹp là sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, của dân tộc ta được toàn thể cán bộ, đảng viên và hội viên trong toàn hệ thống VUSTA rất quan tâm theo dõi. Sau Đại hội, các đồng chí Ủy viên Đảng đoàn, lãnh đạo VUSTA, các đồng chí Ủy viên BCH Đảng bộ VUSTA, các ủy viên Đoàn Chủ tịch VUSTA và lãnh đạo Liên hiệp Hội của nhiều địa phương đã tham gia học tập, nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết của Đảng.
- Đảng đoàn Liên hiệp Hội ở Trung ương (TW) và ở các địa phương lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp với cấp ủy đảng quán triệt, triển khai phổ biến các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cho các cán bộ khoa học, các hội viên, tạo sự đồng thuận, thống nhất trong đội ngũ trí thức KH&CN; chỉ đạo các cơ quan báo chí trong hệ thống VUSTA đăng tải nhiều thông tin, bài viết để tuyên truyền về các Nghị quyết Đại hội của Đảng.
2. Xây dựng và triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng
- Đảng đoàn VUSTA đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng để triển khai trong toàn hệ thống VUSTA; Đảng bộ VUSTA đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trong toàn Đảng bộ VUSTA.
- Đảng đoàn chỉ đạo Hội đồng TW VUSTA ban hành Chương trình làm việc toàn khóa VIII nhiệm kỳ 2020-2025 gồm nhiều nội dung quan trọng gắn với việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về VUSTA.
- Xây dựng Đề án về tổ chức bộ máy và hoạt động của VUSTA trình Ban Bí thư theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng theo hướng đổi mới mạnh mẽ và nâng cao chất lượng hoạt động của VUSTA trong phạm vi cả nước.
Mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện nghị quyết Đại hội XIII của Đảng
1. Mục tiêu
VUSTA từ Trung ương đến địa phương cùng đội ngũ trí thức KH&CN cả nước phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra, nhất là về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đẩy4 mạnh chuyển giao ứng dụng công nghệ, phát triển KHCN&ĐMST, đồng thời thực hiện tốt các nhiệm vụ Đại hội lần thứ VIII của đề ra.
2. Nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu
VUSTA từ TW đến địa phương cần tập hợp đông đảo và chất lượng đội ngũ trí thức KH&CN đáp ứng yêu cầu mới để tư vấn, phản biện cơ chế chính sách về KHCN&ĐMST, chính sách thu hút, trọng dụng và tôn vinh trí thức để Đảng và Nhà nước có các chính sách đặc thù, vượt trội, đáp ứng yêu cầu KHCN&ĐMST thực sự là động lực chính của tăng trưởng kinh tế.
Tiếp tục phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền thúc đẩy việc thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo của Đảng về VUSTA nhằm thống nhất trong hệ thống chính trị, trong xã hội và trong các văn bản pháp luật về vai trò, vị trí của VUSTA là tổ chức chính trị-xã hội của đội ngũ trí thức KH&CN có hệ thống từ TW đến tỉnh, thành phố trực thuộc TW.
Tiếp tục củng cố, kiện toàn phát triển tổ chức, thực hiện thống nhất chế độ chính sách cán bộ từ TW đến địa phương và làm tốt công tác hội viên. Đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; phát huy tính sáng tạo trong hoạt động của dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.
Đẩy mạnh hoạt động phổ biến kiến thức KH&CN; nâng cao chất lượng tham mưu, TVPB&GĐXH; chú trọng công tác nghiên cứu ứng dụng tiến bộ KH&CN và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế, xã hội và BVMT; nâng cao chất lượng hoạt động tôn vinh trí, khuyến khích và thúc đẩy sáng tạo KH&CN. Tăng cường hoạt động hợp tác quốc tế. Tổ chức các hoạt động đối ngoại nhân dân nhất là hợp tác về KH&CN.
Tham mưu cho Đảng về việc ban hành một Nghị quyết về trí thức thay thế Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì đất nước ta đang tiến vào một kỷ nguyên mới mà đỏi hỏi VUSTA cùng đội ngũ trí thức phải đổi mới mạnh mẽ.
Một số kiến nghị, đề xuất
Để xây dựng VUSTA xứng đáng là tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh của đội ngũ trí thức KH&CN và thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, VUSTA kính đề nghị Chính phủ và Đồng chí Thủ tướng Chính phủ:
Xem xét ban hành Chỉ thị của Thủ tướng chỉ đạo các các cơ quan liên quan tiếp tục thúc đẩy việc thể chế hoá đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng liên quan đến VUSTA theo Kết luận số 93-KL/TW ngày 20/11/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 16/4/2010 của Bộ Chính trị.
Chỉ đạo, giao các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, xây dựng quy định cơ chế, chính sách cụ thể liên quan đến mô hình tổ chức bộ máy, công tác cán bộ, chế độ chính sách đối với ở Trung ương và địa phương bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng và quản lý của Nhà nước.
Tạo điều kiện để VUSTA được tham gia triển khai các chương trình hành động của Chính phủ liên quan đến trí thức và KHCN&ĐMST, trong đó thực hiện thí điểm giao một số dịch vụ công cho VUSTA chủ trì thực hiện và tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 501/QĐ-TTg ngày 15/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Giao cho VUSTA xây dựng cơ sở dữ liệu Quốc gia về chuyên gia, nhà khoa học phục vụ TVPB&GĐXH cũng như các hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và kinh tế-xã hội khác.
Tiếp tục tin tưởng vào đội ngũ trí thức KH&CN cách mạng Việt Nam, mạnh dạn đặt hàng và giao cho VUSTA tham mưu, TVPB&GĐXH thêm các đề án lớn, khó, có tính chất liên ngành, đặc biệt là những đề án về đường lối, chủ trương, chính sách quan trọng của Đảng, Chính phủ; các chương trình, dự án lớn, các công trình quan trọng quốc gia. Có cơ chế đột phá để hỗ trợ các nhà khoa học Việt Nam tập trung nghiên cứu, đa dạng hóa các sản phẩm phòng, chống COVID-19.
Đồng chí Thủ tướng Chính phủ, các Đồng chí lãnh đạo các bộ, ban ngành tiếp tục quan tâm bằng nhiều hình thức khác nhau như khẳng định vai trò, vị trí đội ngũ trí thức KH&CN trong mối quan hệ công-nông-trí, giữ mối quan hệ chỉ đạo với VUSTA, các hội thành viên, tổ chức trực thuộc, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động.
Trên đây là báo cáo tóm tắt kết quả hoạt động giai đoạn 2015-2020 cũng như mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trong hệ thống VUSTA giai đoạn 2021-2025.
Xin trân trọng cảm ơn !
