Theo Tiêu chuẩn Việt Nam, mật ong tự nhiên được phân thành 3 loại.
Thứ nhất là mật ong hoa. Tùy theo lượng mật hoa do ong khai thác chủ yếu từ một hay nhiều loại hoa mà mật ong hoa được chia thành 2 loại là mật ong đơn hoa và mật ong đa hoa. Mật ong đơn hoa gồm: mật ong hoa nhãn, mật ong hoa vải, mật ong hoa bạch đàn, mật ong hoa táo, mật ong hoa cỏ lào… Còn mật ong đa hoa gồm một số loại như mật ong vải-nhãn, mật ong chôm chôm-cà phê, mật ong hoa rừng…
Thứ hai là mật ong dịch lá, loại mật do ong khai thác từ mật của dịch lá, búp non của cây. Ví dụ như mật ong cao su, mật ong đay…
Thứ ba là mật ong hỗn hợp, loại mật do ong khai thác từ cả mật của dịch lá và mật của hoa. Ví dụ như mật ong cao su-vải, mật ong cà phê-bạch đàn-táo-đay.
ThS. Trần Quốc Toàn – Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam), chủ nhiệm Đề tài “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ giảm thủy phần nâng cao chất lượng, giá trị mật ong bạc hà cao nguyên đá Hà Giang”, cho biết, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng mật ong, trước hết phải kể đến cây nguồn mật. Mỗi loại cây nguồn mật có hương vị và chất lượng đặc trưng riêng. Mật hoa vải, hoa nhãn, hoa táo, hoa bạch đàn, hoa chôm chôm… là những loại mật có hàm lượng đường cao.
Bên cạnh đó, giống ong và cách quản lý đàn ong khai thác mật cũng ảnh hưởng đến chất lượng mật. Nhiều ý kiến cho rằng mật ong nội thơm hơn mật ong ngoại (có thể do men ong tiết ra) nhưng mật ong ngoại đặc hơn mật ong nội do đàn ong ngoại mạnh, khả năng quạt gió tốt.
Đàn ong mạnh lên kế (quá trình đàn ong tiết ra mật để vít nắp toàn bộ các ô lục giác trong tổ, tạo thành sáp ong) thì chất lượng mật tốt vì khi đó các lỗ tổ chứa mật đều được vít nắp hoàn toàn, nhộng và ấu trùng được giữ nguyên trong đàn nên mật trong hơn.
Ngoài ra, chất lượng thùng nuôi ong và điều kiện thời tiết có ảnh hưởng rõ đến chất lượng mật. Thùng nuôi ong hở có thể gây khó khăn cho việc điều hòa độ ẩm, nếu độ ẩm bên ngoài cao, mật hút thêm nước, đàn ong yếu, dù có để lâu cũng rất khó vít nắp.
Cuối cùng, cách bảo quản mật ong cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng mật ong. Tùy nhiệt độ môi trường bảo quản mà có thể giữ mật ong lâu hay không, nhưng tốt nhất nên sử dụng mật ong mới thu hoạch và không để lâu hơn 2 năm.
Theo Linh Nhi (KHPT)
