Naegleria flowreri, loại amip ăn não là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm màng não do amip.
Nguyên nhân
Naegleria là một loại amip thường được thấy trong nước ngọt, chẳng hạn như các ao, hồ, sông cũng như trong đất. Chỉ có một dạng của amip này – Naegleria fowleri là có thể lây nhiễm sang người. Khi Naegleria fowleri xâm nhập vào một người, nó có thể dẫn đến nhiễm trùng chết não gọi là viêm màng não amip (PAM).
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), nước ở 46 độ C là điều kiện lý tưởng để amip phát triển mạnh. Amip này có thể xâm nhập vào não người qua đường mũi, thường là khi người đó đang đi dưới nước.
Theo tiến sĩ Karen Roos, một chuyên gia thần kinh học và bệnh lây nhiễm tại Trung tâm Y tế của Đại học Indiana cho biết “Các amip xâm nhập vào não và “ăn” não thông qua một chén ăn. Chén ăn này giống như một cái miệng. Nó được sử dụng để ăn các tế bào và mô máu của vật chủ. Khi amip bắt đầu ăn, não bị phồng lên và cuối cùng sẽ chết”.
Theo Tổ chức Mayo Clinic, ngay cả khi được điều trị, bệnh nhân thường sẽ chết trong vòng 1 tuần sau khi các triệu chứng bắt đầu. Theo CDC, nhiễm Naegleria fowleri là vô cùng nguy hiểm: trong số những người bị nhiễm từ năm 1962 đến 2015, tỷ lệ tử vong là gần 98%.
Theo Mayo Clinic, mặc dù nguy hiểm, nhưng loại nhiễm trùng này cũng rất hiếm. Hàng triệu người tiếp xúc với amip ăn não mỗi năm, nhưng rất ít người bị bệnh. Từ năm 2005 đến 2015, tại Hoa Kỳ chỉ có 37 trường hợp nhiễm Naegleria fowleri được báo cáo.
Tiến sĩ Roos cho biết “Amip ăn não không phải là thứ khiến cho mọi người phải lo lắng nếu họ đang bơi trong một bể bơi được khử trùng bằng clo. Tôi sẽ đeo kẹp mũi nếu bơi trong ao hoặc hồ, vì amip có thể bơi ngược từ mũi lên tới não”.
Theo CDC, sẽ là một huyền thoại nếu bạn bị viêm màng não do uống nước có chứa Naegleria fowleri. Thay vào đó, chúng sẽ xâm nhập vào não qua đường mũi.
Bức ảnh một ca nhiễm amip ăn não, được quan sát dưới kính hiển vi và nhuộm bằng kháng thể huỳnh quang.
Các triệu chứng
Tiến sĩ William Schaffner, một giáo sư về y tế dự phòng tại Khoa Dược của Trường Đại học Vanderbilt cho biết: Có rất ít người bị nhiễm amip ăn não, và họ thường tử vong do bị nhiễm trùng và viêm gây ra bởi các vi sinh vật rất khó chẩn đoán và điều trị.
Theo Mayo Clinic, triệu chứng xuất hiện từ 2 đến 15 ngày sau khi người bệnh tiếp xúc với amip, và không đặc hiệu; nên các bác sĩ thường gặp khó khăn đi tìm nguyên nhân của các triệu chứng ở người bệnh.
Tiến sĩ Schaffner cho biết: “Các triệu chứng thường bao gồm buồn nôn và cảm giác mệt mỏi nói chung, và khả năng suy nghĩ cũng như hoạt động ngày càng kém, cuối cùng sẽ dẫn đến hôn mê”
Theo Mayo Clinic thì một số triệu chứng khác của bệnh này bao gồm những điều sau:Thay đổi trong cảm giác về mùi hoặc vị; Nhạy cảm với ánh sáng; Mất thăng bằng; Nôn; Nhầm lẫn; Buồn ngủ; Nhức đầu dữ dội và đột ngột; Động kinh; Ảo giác; Sốt; Đau cổ.
Tuy nhiên, thông thường thì các triệu chứng này cũng do các bệnh khác gây nên.
Điều trị
Nếu nhiễm trùng được điều trị kịp thời, người bệnh sẽ có một cơ hội nhỏ để hồi phục. Chẳng hạn như, năm 2013, một bé gái 12 tuổi ở Arkansas đã sống sót sau khi bị nhiễm bệnh. Theo Mayo Clinic, các bệnh viện thường điều trị amip ăn não bằng thuốc chống nấm amphotericin B, nó thường được tiêm vào tĩnh mạch hoặc vùng xung quanh tủy sống. Thuốc chống nấm sẽ giết chết amip để chúng không gây thiệt hại thêm.
Một loại thuốc khác hiện đang được thử nghiệm trong điều trị amip ăn não là miltefosine còn được biết đến với tên thương mại là Impavido. Nó được dùng kết hợp với các loại thuốc khác để điều trị khẩn cấp khi bị sưng não do nhiễm Naegleria. Trước đây, chỉ có CDC sử dụng loại thuốc này, nhưng đến tháng 6/2016, nó đã dần được cấp cho các bệnh viện trên khắp Hoa Kỳ.
Anh Thư (Theo Livescience) Theo Dân trí
