Giãn não thất hay gặp ở người già, chủ yếu tuổi 60 - 70, chiếm tỷ lệ 1/200 người ở lứa tuổi đó. Bệnh có xu hướng ngày càng tăng khi tuổi thọ của người dân tăng lên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và trở thành gánh nặng đối với xã hội. Bệnh tiến triển từ từ và thường bị nhầm lẫn là bệnh người già.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh phần lớn không được biết rõ, một số là do hậu quả của tai biến mạch não, chảy máu dưới nhện, u não, viêm màng não... Giãn não thất không rõ nguyên nhân được gọi là vô căn (iNPH: idiopathic NPH).
Cơ chế giãn não thất vô căn: Tuổi của con người càng tăng, hệ thống thần kinh dần dần bị lão hóa, giảm chức năng, dẫn đến tình trạng mất cân đối giữa chế tiết và tái hấp thu dịch, giảm lưu thông của dịch não tủy ở trong não, khoang não thất giãn to.
Biểu hiện đặc trưng của giãn não thất vô căn là là tam chứng Hakim, gồm 3 dấu hiệu:
1. Rối loạn tư thế, dáng đi: Đi lại chậm chạp, không vững, mất thăng bằng, khó điều khiển động tác.
2. Rối loạn nhận thức, trí nhớ, hay quên.
3. Rối loạn khả năng kiểm soát tiểu tiện: Tiểu không tự chủ, hay đái dầm hoặc không kìm nén, hay làm chủ được.
Trên CT hoặc MRI có hình ảnh não thất giãn to, không có tổn thương gây tắc nghẽn lưu thông dịch não tủy, có thể có giãn khoang màng nhện hay teo não. Nghiên cứu cho thấy dấu hiệu giãn rộng khoang dưới nhện hay teo não kết hợp tam chứng Hakim có xác suất đáp ứng rất cao với dẫn lưu dịch não tủy, là bằng chứng gián tiếp của giảm hấp thu dịch não tủy.
Thực tế lâm sàng, nhiều bệnh nhân chỉ có biểu hiện chủ yếu là rối loạn dáng đi, có thể có hoặc không có 2 triệu chứng còn lại. Các bác sĩ có thể chỉ định làm test chọc lưng, hút bớt dịch não tủy. Test dương tính sau hút dịch, bệnh nhân có cải thiện về lâm sàng. Lúc đó bệnh nhân sẽ được chỉ định đặt 1 dây dẫn lưu dịch não tủy từ não thất xuống bụng hoặc não thất tâm nhĩ hoặc lưng ổ bụng.
