Ở người cao tuổi, tất cả các cơ quan đều suy giảm theo năm tháng, chức năng hoạt động của các tạng phủ đều giảm sút, hấp thu kém, tiêu hóa chậm, tim hay rối loạn, huyết áp cao, tiểu đường và xương khớp lỏng lẻo, nhức mỏi. Đặc biệt, trí nhớ suy giảm, đi lại chậm chạp, hay mắc các bệnh mạn tính... vì vậy ăn uống cần lưu ý một số điều sau:
Kiêng ăn quá nhiều chất béo
Chất béo có giá trị dinh dưỡng cao, làm năng lượng chống rét tốt, nhưng nếu ăn nhiều mỡ thì lại có hại cho cơ thể. Chất béo làm tăng mỡ trong máu, làm nhiễm mỡ vào gan gây xơ vữa động mạch. Chất béo làm tăng cân nhanh, ảnh hưởng đến công năng mạch máu của tim gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Nếu ăn nhiều chất béo lại uống rượu mạnh thì sẽ làm tăng men gan, can dương vượng, người bồn chồn khó chịu, khó tiêu, tỳ vị hư suy, năng lượng chuyển hóa tiêu hóa kém, ảnh hưởng đến sự hấp thu dinh dưỡng nên người vẫn gầy yếu, suy kiệt. Vì vậy, người già càng phải kiêng mỡ.
Chớ ăn quá mặn
Trong y học thường thức vẫn luôn nhắc, ăn uống của người già cần thanh đạm. Thanh đạm không phải là không ăn những món ngon và bổ mà ăn không quá mặn, ăn càng nhạt càng tốt. Ăn mặn lượng muối đưa vào cơ thể nhiều sẽ gây phù. Bởi muối giữ nước, lượng nước nhiều sẽ ảnh hưởng đến tuần hoàn làm cho huyết mạch không thông suốt, tổn thương đến xương cốt toàn thân, các cơ co cứng, tâm khí u uất không thoải mái. Ăn muối vào như một yếu tố xúc tác làm cho huyết áp cao, xơ vữa động mạch, mất thăng bằng trong tế bào thần kinh, làm hẹp mạch máu.
Không ăn quá cay
Những thứ gia vị như hành, tỏi, ớt, tiêu, gừng… đều mang tính nhiệt, có công dụng phát tán, hành khí, ăn ít thì giúp cho kích thích tiêu hóa thông dương hỏa dạ dày, rất hợp với những người già bị rối loạn tiêu hóa, đi ngoài phân lỏng, bụng đầy chướng, ậm ạch khó tiêu, tỳ vị hư hàn… Nhưng không nên ăn nhiều vì những gia vị này có tính cay, tân, ôn nhiệt, ăn nhiều cay nóng sẽ sinh đờm, động hỏa, sinh phong, hại mắt.
Người già chức năng hoạt động của các tạng phủ đều suy yếu, âm dương bất cân bằng, các thứ nóng sẽ làm cho các tạng âm hư tăng lên làm tổn thương âm hư, huyết hư. Âm hư sinh nội nhiệt làm cho nóng trong người, bốc hỏa, đầu váng, mắt hoa, môi khô lưỡi đỏ, ra mồ hôi trộm. Đặc biệt, ăn cay quá sẽ làm cho chảy máu cam, xuất huyết, đờm suyễn, ho hen, mắt đỏ do phong hỏa, ghẻ lở ung nhọt, trĩ nội, trĩ ngoại do nóng trong, có khi còn gây loét hậu môn...
Kiêng ăn nhiều ngọt
Thức ăn có vị ngọt có tác dụng bổ dưỡng chơ cơ thể, điều hòa tỳ vị, làm hòa hoãn những chứng bệnh cấp tính, hết đau. Nếu ăn đủ lượng thì chất ngọt sẽ giúp sự tiêu hóa của tỳ vị, bảo vệ tạng can, tăng cường chất khí của can, bổ não, tăng cường trí nhớ. Ăn quá nhiều chất ngọt sẽ làm cho nhiệt lượng cũng tăng cao làm ảnh hưởng đến sức khỏe, đồng thời có thể gây bệnh tiểu đường vì tuyến tụy suy giảm chức năng hoạt động, mụn nhọt sẽ tăng.
BS Kim Lan (nguyên cán bộ Bệnh viện Châm cứu TƯ)
