Ngắm ba tháp nước cổ độc đáo nhất ba miền Việt Nam
Quốc Lê
Không chỉ gắn liền với sự hình thành của hệ thống cấp nước sinh hoạt hiện đại của Việt Nam, ba tháp nước cổ này còn là những công trình kiến trúc độc đáo, điểm tô cho diện mạo đô thị của ba thành phố...
1. Nằm tại ngã sáu của các phố cổ Hàng Than, Hàng Lược, Hàng Giấy, Hàng Đậu, Quán Thánh và đường Phan Đình Phùng, tháp nước Hàng Đậu được xây dựng năm 1894, là một trong những công trình kiến trúc cổ xưa nhất của Hà Nội.
Đây là một tháp chứa nước trong hệ thống cung cấp nước đô thị được xây dựng từ cuối thế kỷ 19. Về tổng thể, tháp được xây ba tầng, hình tròn, đường kính 19 mét, tường cao khoảng 21 mét, kể cả nóc là 25 mét, hình chóp nón.
Vì phải chịu tải trọng của một khối nước có trọng lượng tương đương 1.250 tấn nên tháp Hàng Đậu được xây kiên cố như một pháo đài với những bức tường đá dày gia cố bằng hệ thống cột chịu lực bê tông cốt thép vững chãi.
Để tránh cái cảm giác nặng nề do chất liệu xi măng đá hộc gây nên, nhà thiết kế cố gắng áp dụng các giải pháp tạo hình thẩm mỹ bắt mắt như các vòm cửa hình vòng cung, đầu cột cổ điển, mô-típ trang trí sắt uốn, dải phân tầng có các hình kỷ hà vuông tròn tiếp nối chạy vòng quanh...
2. Soi bóng xuống sông Cà Ty từ công viên trung tâm thành phố Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận), tháp nước Phan Thiết là một công trình kiến trúc mang tính biểu tượng của thành phố biển nổi tiếng miền Trung.
Tòa tháp được xây dựng từ năm 1928 đến năm 1934, có vai trò cung cấp nước cho toàn vùng đô thị Phan Thiết. Người thiết kế tháp nước Phan Thiết chính là Hoàng thân Souphanouvong (1909-1995), nguyên Chủ tịch nước CHDCND Lào, khi đó là KTS trưởng Khu Công chánh Nha Trang.
Về tổng thế, tháp cao 32 mét, chia thành 2 phần: Thân tháp và lầu đài (bồn nước). Dọc theo chân tháp có những ô cửa chữ nhật trang trí hoa văn trang nhã. Nóc của lầu đài có ba tầng mái lợp bằng ngói móc.
Lầu đài có các dòng chữ “U.E.PT” (viết tắt chữ “Unise Des Eaux de Phan Thiet” – Nhà máy nước Phan Thiết) bao quanh, được ghép bằng những mảnh chén sứ kiểu cách điệu trong một hình tròn.
3. Trong khuôn viên Tổng công ty cấp nước Sài Gòn (đường Võ Văn Tần, phường 6, Quận 3, TP HCM) có một công trình kiến trúc cổ rất độc đáo. Đó là một tháp nước (thủy đài) đồ sộ, được xây dựng ở nơi đây từ thời Pháp thuộc.
Tháp mang phong cách kiến trúc Pháp, được xây làm ba tầng, trong đó tầng 3 là nơi đặt bể nước. Nhìn ở diện, nhiều người sẽ lầm tưởng tháp có dạng đa giác đều giống như tháp nước Hàng Đậu của Hà Nội. Trên thực tế thì tháp có hai mặt bên kéo dài, khiến mặt bằng công trình có dạng elip.
Chân tháp được ốp đá với một cổng vào. Các ô cửa được tạo hình giàu tính thẩm mỹ, khiến công trình không bị thô cứng dù sử dụng nhiều mảng khối bê tông đồ sộ. Khu vực bể chứa có mái che và lan can bao quanh.
Rất ít người biết đến sự tồn tại của tháp nước cổ này, dù công trình chỉ nằm cách một địa điểm rất nổi tiếng của TP HCM là hồ Con Rùa khoảng 100 mét.
Mời quý độc giả xem video: Non nước hữu tình Chùa Tam Chúc | VTV24.
