Dễ chẩn đoán nhầm
Bệnh nhân này đã được khám bệnh tại bệnh viện địa phương và được chẩn đoán là viêm khớp cùng chậu. Điều trị viêm khớp cùng chậu bằng thuốc không thấy đỡ nên đến khám. Khi khám cho bệnh nhân, ấn điểm cột sống và cạnh sống thắt lưng chỉ đau nhẹ ngang mức L5-S1, ấn dọc khe hai khớp cùng chậu đau, dấu hiệu ép bửa khung chậu âm tính..., chụp MRI cột sống thắt lưng cho thấy, bệnh nhân bị nang Tarlov hai bên ngang mức S1-S2. Đây là một bệnh ít gặp nên các bác sĩ đa khoa thường không chẩn đoán được mà thường chẩn đoán nhầm sang các bệnh khác.
Nang Tarlov là nang rễ thần kinh chứa dịch não tủy, hầu hết gặp ở xương cùng. Chúng xuất hiện dọc theo rễ sau dây thần kinh, có thể gặp một hoặc nhiều nang. Đặc điểm phân biệt với những loại tổn thương dạng nang khác ở cột sống là: Có sợi xơ của rễ dây thần kinh tuỷ sống phía trong thành nang.
Nang Tarlov nhỏ, không triệu chứng chiếm khoảng 5- 9 % dân số còn nang lớn gây triệu chứng rất hiếm gặp. Mặc dù được mô tả năm 1938 nhưng nguyên nhân gây ra nang Tarlov chưa được xác định. Một số giả thuyết tồn tại bao gồm các nang được hình thành từ quá trình viêm trong bao rễ thần kinh hoặc chấn thương bao rễ thần kinh và gây rò rỉ dịch não tủy vào khu vực mà nang hình thành. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, có sự thông thương bất thường bẩm sinh giữa khoang dưới nhện, nơi chứa dịch não tủy và vùng xung quanh dây thần kinh bị ảnh hưởng. Sự thông thương có thể giữ nguyên hoặc đóng lại, sau khi để dịch não tủy rõ rỉ ra ngoài và tạo thành nang. Vì nang Tarlov chứa dịch não tủy nên sự dao động bình thường của áp suất dịch não tủy có thể dẫn đến gia tăng kích thước của nang và tăng khả năng phát triển các triệu chứng. Trong nhiều trường hợp, những người có nang Tarlov không triệu chứng sẽ phát triển thành triệu chứng sau một chấn thương hoặc các hoạt động làm tăng áp suất dịch não tủy chẳng hạn khuân vác đồ nặng, lao động gắng sức.
Phương pháp điều trị
Phương pháp không phẫu thuật như sử dụng thuốc kháng viêm không steroid có thể được kê để điều trị viêm và kích ứng dây thần kinh. Một thủ thuật được gọi là kích thích dây thần kinh bằng điện qua da cũng có thể được dùng để giảm đau. Trong thủ thuật này, xung điện được truyền qua da để kiểm soát cơn đau.
Có thể chọc hút nang dưới hướng dẫn của CT. Một kỹ thuật mới gần đây là hút dịch não tủy trong nang và sau đó bơm keo fibrin (keo sinh học) lấp đầy nang. Thật không may, không có thủ thuật nào trong những cách này có thể ngăn chặn tái phát ở các nang có triệu chứng. Đối với phương pháp phẫu thuật, phẫu thuật nang Tarlov bao gồm bộc lộ vùng cột sống nơi có nang Tarlov. Nang được cắt mở ra, tháo lưu dịch nang và sau đó bơm đầy keo fibrin hoặc các chất khác vào để ngăn chặn tái phát. Các kỹ thuật phẫu thuật cho nang Tarlov có triệu chứng bao gồm:
+ Phẫu thuật cắt bản sống giải ép đơn giản.
+ Phẫu thuật cắt nang hoặc cắt bỏ rễ thần kinh.
+ Phẫu thuật mở nang vi phẫu và khâu ghép.
Hiện xu hướng phẫu thuật nang Tarlov ở Việt Nam là phá nang vi phẫu và ngừa tái phát bằng kẹp clip hay khâu cột cuống nang.
PGS.TS Hà Hoàng Kiệm (BV Quân y 103)
