Mất Ugledar, một tiểu đoàn trưởng Quân đội Ukraine làm chuyện không ngờ

Igor Grib, 33 tuổi, là chỉ huy Tiểu đoàn 86, thuộc Lữ đoàn phòng thủ nội địa số 123 của Lực lượng Vũ trang Ukraine. Ngày 2/10, sau khi nói chuyện với binh lính của đơn vị, anh ta đã dùng súng ngắn tự sát. (Ảnh đám tang Igor Grib tại quê nhà).

Trước khi Glib tự sát, tiểu đoàn của anh ta đã chạy trốn khỏi vị trí gần thị trấn quan trọng Ugledar ở phía nam Donbass, mà không nhận được lệnh rút lui. Nhà báo Quân đội Ukraine Volodymyr Boyko nói rằng, điều này đã dẫn đến sự thất thủ của Ugledar. Vào ngày 3/10, Bộ Quốc phòng Nga thông báo, Quân đội Nga đã nắm quyền kiểm soát hoàn toàn Ugledar.

Ugledar thuộc phía nam tỉnh Donetsk và nằm cách thành phố Donetsk khoảng 60 km về phía tây nam. Đây là thị trấn mỏ quan trọng, cửa ngõ để vào phía nam Donetsk và phía bắc Zaporozhye. Cuộc giao tranh giữa Nga và Ukraine để giành và giữ khu vực này đã kéo dài hơn 2 năm và thất bại luôn thuộc về Quân đội Nga.

Nhà phân tích chính trị và quân sự Nga Sergey Poletayev tin rằng, từ góc độ quân sự, Ugledar giống như một tiền đồn, ổn định một khu vực rộng lớn trên chiến tuyến phía nam Donetsk của Quân đội Ukraine. Việc Nga chiếm được Ugledar, sẽ có lợi cho cuộc tấn công vào nam Donetsk và bắc Zaporozhye.

Xét về mặt hậu cần, Ugledar nằm gần tuyến đường sắt từ Donetsk đến Mariupol. Việc Quân đội Nga kiểm soát Ugledar sẽ cắt đứt quyền tiếp cận Mariupol của Quân đội Ukraine trong tương lại, trong khi Mariupol là cảng chính của Ukraine trên biển Azov.

Ngoài ra, ở Ugledar còn có ít nhất hai mỏ than, trong đó có mỏ than số 3 nam Donbass, một trong những mỏ than lớn nhất vùng Donbass. Những mỏ than này thường có đường hầm dưới lòng đất, đóng vai trò là pháo đài phòng thủ kiên cố.

Cùng ngày Nga công bố tin, tân Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã lần đầu tiên đến thăm Ukraine. Tổng thống Ukraine Zelensky thừa nhận trong cuộc họp báo, sau cuộc gặp với ông Rutte rằng, Quân đội Ukraine đã mất Ugledar. Ông cho rằng, việc Quân đội Ukraine rút khỏi Ugledar dưới áp lực của Nga, là bước đi đúng đắn để bảo vệ tính mạng của binh lính.

Tuy nhiên, theo hãng thông tấn nhà nước Ukraine Ukrinform đưa tin ngày 3/10 cho biết, Quân đội Ukraine đóng quân ở Ugledar tuyên bố rằng, bất chấp nguy cơ bị quân Nga bao vây, sở chỉ huy không ban hành lệnh rút quân. Những người lính tự ý rời đi và không bao giờ được lệnh rút lui khỏi thị trấn.

Nikolai Voroshnov, sĩ quan trinh sát đường không của Lữ đoàn bộ binh cơ giới 72 (đơn vị phòng thủ chính của Ugledar), cho biết: “Số phận Ugledar đã định sẵn và không thể cứu được, nhưng mệnh lệnh rút lui đã không bao giờ được đưa ra. Mọi người trong và ngoài thành phố đều hiểu rằng, số phận Ugledar được đếm ngược bằng ngày và sau đó là giờ; nhưng lệnh rút lui cũng không được đưa ra”.

Một trung úy Quân đội Ukraine có mật danh là "Alex" đã đăng một thông báo trên mạng xã hội vào ngày 1/10, cáo buộc lệnh trì hoãn việc ban hành lệnh rút khỏi Ugledar. Ông chỉ ra rằng, Ugledar là một thị trấn nhỏ và khó giữ được lâu, đặc biệt khi quân Nga đã tổ chức bao vây ba mặt.

"Alex" viết: "Hơn mười ngày trước, tôi đã viết rằng, tình hình ở Ugledar đã đến mức không thể cứu và việc thất thủ đó chỉ là vấn đề thời gian. Nếu trong tình thế nguy cấp và bất lợi, tất cả binh lính đều được dồn vào một chỗ, thì khi đó, sẽ không còn ai để trấn giữ tuyến phòng thủ tiếp theo nữa”.

Victor, một người lính thuộc sở chỉ huy tiểu đoàn của Lữ đoàn 72, cho biết nguyên nhân chính để mất Ugledal là lực lượng phòng thủ ở đây kiệt sức vì không được luân chuyển. Ông nói: “Trước khi Lữ đoàn 72 được tái triển khai đến Donetsk, đơn vị chúng tôi đầy đủ biên chế. Nhưng sau hai năm chiến đấu không luân chuyển và nghỉ ngơi, chúng tôi trở thành một đơn vị không còn năng lực chiến đấu và còn rất ít quân”.

Igor Kimakovsky, cố vấn cấp cao của Nga tại khu vực Donetsk, cho rằng Quân đội Nga đã sử dụng chiến thuật "tấn công gọng kìm quy mô lớn", để bao vây Quân đội Ukraine ở Ugledar, qua đó việc bảo đảm an toàn của bất kỳ binh sĩ Ukraine nào trong khu vực, đều trở thành "không thể".

Trong suốt hai năm chiến đấu ở mặt trận Ugledar, tiểu đoàn của Victor chỉ có thể bổ sung quân số cho một đại đội một lần. Victor cho biết: “Cứ ba tháng, chúng tôi tiếp nhận 25 tân binh, hầu hết đều là những ‘ông nội’ ở độ tuổi 50. Họ được huấn luyện kém, thậm chí còn không biết sử dụng súng bộ binh là gì. Chúng tôi đã dành một tuần tại chỗ để dạy, nhưng mặt trận quá ác liệt, họ phải chiến đấu ngay”.

Khi được hỏi tại sao không thể giữ được Ugledar, một thị trấn có địa hình và vị trí phòng thủ thuận lợi, nơi Lữ đoàn 72 và các đơn vị khác đã trấn giữ trong hai năm? Victor trả lời: "Nếu UAV của địch hoạt động suốt ngày đêm, thì địa hình trên cao liệu có lợi ích gì? Và địch có lợi thế về pháo binh, chúng ta gần như không có pháo binh... Quân Nga có lợi thế về vũ khí và quân số, còn chúng ta không còn gì để chiến đấu với chúng".

Victor cho biết, toàn bộ tiểu đoàn 350 người cuối cùng chỉ có một trung đội không quá 30 người, bao gồm cả thợ máy và lái xe. "Chúng tôi đã nhiều lần nói rằng, đơn vị không có khả năng chiến đấu. Đôi khi chúng tôi có được bổ sung một số quân, nhưng số này nhanh chóng bị tiêu hao bởi những nhiệm vụ được phân chia không hợp lý, như 'khôi phục lại vùng đất đã mất', và chúng tôi không còn giữ được vị trí nữa".

Sau khi rút lui khỏi Ugledar, Lữ đoàn 72 không được nghỉ ngơi mà được lệnh chuyển vào tiếp tục phòng ngự ở tuyến đầu. Phóng viên Quân đội Ukraine Yulia Kilenko-Merinova cho biết, vị trí mới của Lữ đoàn 72, chính là vị trí của Lữ đoàn Phòng thủ Nội địa số 123 của Ukraine. Đây cũng chính là đơn vị của Igor Grib đã tự sát, khi "từ chối" chiến đấu.

Kilenko-Melinova viết: “Chính đơn vị này (Lữ đoàn 123), lẽ ra phải hỗ trợ cho Lữ đoàn 72 ở Ugledar. Tuy nhiên, các binh sĩ của Lữ đoàn 123 chưa đánh đã tan. Sau đó, tiểu đoàn trưởng Igor Grib đã tự sát. Chính vì hy vọng vào họ, Lữ đoàn 72 đã hoãn việc rút lui khỏi Ugledar”.

Ngày 4/10, khoảng 100 binh sĩ thuộc Tiểu đoàn 187, thuộc Lữ đoàn phòng vệ nội địa số 123 của Quân đội Ukraine, đã từ chối thực hiện nhiệm vụ chiến đấu và rời khỏi các đơn vị ở Donbass, mà không được phép. Họ đến Voznesensk, vùng Nikolaev, để tổ chức một cuộc biểu tình nhỏ và tuyên bố thiếu vũ khí và thiếu huấn luyện.

Một người lính của Lữ đoàn 123 cho biết: "Tôi đã nộp đơn nhiều lần, thậm chí đến tận chỉ huy cấp trên của tôi, để xin một khẩu súng máy PKM, họ nói rằng nó không có và không thể cung cấp". Alexander Puchalsky, trưởng bộ phận hỗ trợ tâm lý binh lính của Lữ đoàn 123 cho biết, những người lính này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về việc chống đối mệnh lệnh.

Theo thông tin của tờ National Interest của Mỹ, dẫn nguồn riêng từ chính quyền Ukraine cho biết, theo số liệu chính thức, chỉ riêng năm 2023 đã có 1.577 binh sĩ Ukraine bị kết án đào, bỏ ngũ, "nhưng đây chỉ là phần nổi của tảng băng chìm".

Sergei, một quân nhân Ukraine 42 tuổi nhập ngũ năm 2023 và sau đó đào ngũ, nói: “Điều quan trọng nhất, đó là tôi không biết tất cả những điều này sẽ kết thúc như thế nào và khi nào, khi cuộc chiến vẫn tiếp tục. Về phần tôi, sau khi bị thương lần hai vào tháng 2/2024, tôi xuất viện, ở nhờ người thân một thời gian rồi tìm được ‘hành lang’ sang Romania”. (Nguồn ảnh: Topwar, Ukrinform, X, Liveuamap).