Rối loạn nội tiết ảnh hưởng nhiều sức khỏe như: Uể oải, mệt mỏi, vui buồn thất thường rối loạn kinh nguyệt, đau nhức xương khớp, loãng xương, mất ngủ, mãn kinh, mắc bệnh ung thư, tuyến giáp...
BS Nguyễn Xuân Tuấn, giảng viên Trường Đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết, để có sức khỏe thể chất, tinh thần và đời sống tình dục viên mãn, có thể chủ động thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh…, giúp cơ thể sản sinh và luôn giữ mức độ nội tiết ở mức bình thường.
Thức ăn cũng chứa hóa chất vĩnh cửu tích tự gây hại
Theo ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn, nồng độ hormone nội tiết có thể mất cân bằng do nhiều yếu tố như căng thẳng, thay đổi nội tiết tố khi dậy thì, mang thai, mãn kinh, mắc bệnh ung thư, tuyến giáp. Thói quen sinh hoạt và tiếp xúc môi trường sống, hóa chất độc hại cũng tác động đến nồng độ hormone...
Có gần 85.000 hóa chất tồn tại, trong đó khoảng 1.000 chất gây rối loạn nội tiết. Chúng được tìm thấy trong nhiều sản phẩm, thông qua tiếp xúc da, không khí, nước và chế độ ăn uống.
Khi được cơ thể hấp thu, những hóa chất này có thể làm giảm hoặc tăng nồng độ hormone bình thường trong máu bằng cách cản trở quá trình sản xuất hormone tự nhiên, phân bố, lưu trữ, phân hủy các hormone trong cơ thể.
Một số loại có cấu trúc tương tự, bắt chước tác dụng hormone tự nhiên hoặc thay đổi mức độ nhạy cảm của cơ thể với những hormone khác nhau. Từ đó, làm giảm khả năng sinh sản, suy giảm nhận thức, tăng nguy cơ béo phì, dậy thì sớm và các bệnh rối loạn chuyển hóa...
 |
Các sản phẩm hàng ngày gây rối loạn nội tiết - Ảnh minh họa |
Một số loại hóa chất có khả năng gây rối loạn nội tiết ở cả nam và nữ giới.
Phthalates: Hợp chất được sử dụng làm chất hóa dẻo dạng lỏng, thường được tìm thấy trong bao bì thực phẩm, mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc cá nhân như sơn móng tay, keo xịt tóc, sữa rửa mặt, dầu gội, son môi, nước hoa, kem dưỡng da...
Triclosan: Hóa chất có đặc tính kháng khuẩn giúp ngăn ngừa hoặc dừng sự phát triển của vi khuẩn. Chất này có thể tìm thấy trong sữa tắm dạng lỏng, sữa rửa mặt, xà phòng, nước súc miệng, nước rửa tay, kem cạo râu, dung dịch xịt khử mùi cơ thể, thảm trải sàn, đồ chơi trẻ em, đồ dùng nhà bếp...
Bisphenol A (BPA): Chất được giải phóng từ các loại hộp, cốc nhựa, đồ chơi, bao bì thực phẩm, thiết bị điện tử, đường ống dùng để cung cấp nước uống.
TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cảnh báo, không chỉ vận dụng mà nhiều mẫu thức ăn nhanh có hàm lượng hóa chất gây rối loạn nội tiết cao.
Kết quả nghiên cứu mới từ Trường Đại học George Washington (Mỹ) cho thấy, trong thức ăn nhanh được bán ở Hoa Kỳ có các hóa chất gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng sức khỏe.
Cụ thể, một loại hóa chất được sử dụng trong bao bì thực phẩm và thiết bị chế biến thực phẩm phthalate như DEHP và DnBP, có thể thoát ra khỏi những vật dụng này và cản trở quá trình sản xuất hormon. Chúng có liên quan nhiều hậu quả về sinh sản, tăng trưởng, thần kinh, miễn dịch, cũng như bệnh lý béo phì, hen suyễn, ung thư và tim mạch ở trẻ em.
Các nhà nghiên cứu lấy 64 mẫu thực phẩm, bao gồm bánh mì kẹp thịt, khoai tây chiên, gà viên, bánh mì kẹp thịt gà và bánh pizza phô mai, cùng ba đôi găng tay không sử dụng từ 6 nhà hàng thức ăn nhanh khác nhau ở San Antonio, Texas. Sử dụng phương pháp sắc ký khí - khối phổ, họ phân tích và tìm ra 11 chất hóa học, trong đó có 8 chất phthalate và 3 chất hóa dẻo thay thế.
Cụ thể, 81% thực phẩm chứa DnBP (di-n-butyl phthalate); 70% chứa DEHP (di (2-ethylhexyl phthalate), 86% mẫu chứa chất hóa dẻo thay thế DEHT (di (2-ethylhexyl terephthalate)). Nhìn chung, các mẫu thức ăn nhanh chứa thịt - bao gồm gà cốm, bánh mì kẹp thịt gà và bánh mì kẹp thịt - có hàm lượng hóa chất này cao hơn.
Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe con người, nhiều tổ chức đang thúc đẩy các quy định mạnh mẽ hơn về hạn chế sử dụng phthalate trong thực phẩm.
 |
Nhiều mẫu thức ăn nhanh có hàm lượng hóa chất gây rối loạn nội tiết cao. |
Sự thay đổi rất nhỏ về hormon cũng gây hệ lụy cho sức khỏe
BS Vũ Thanh Tuấn, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, cho hay, hormone là loại chất do một hoặc nhiều tế bào trong cơ thể sản xuất ra, nhằm phục vụ nhiều hoạt động sống khác nhau trong cơ thể. Các hormone với công việc chính là “người đưa thư", hỗ trợ tế bào của cơ quan này truyền đạt tín hiệu đến mô của những cơ quan khác. Nhiệm vụ chính của hormone:
- Đảm bảo cơ quan sinh sản được phát triển một cách bình thường, duy trì chức năng tình dục ở cả 2 giới.
- Thúc đẩy các mô hoặc tế bào tăng sinh và phát triển, từ hoạt động này sẽ giúp điều tiết quá trình sinh trưởng, phát triển của cơ thể.
- Tham gia tích cực vào hoạt động trao đổi chất và năng lượng, cụ thể là tiêu hóa thức ăn, chuyển đổi thức ăn thành năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết.
- Điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng cũng như chức năng nhận thức của não bộ.
- Điều tiết cơ thể để nhanh thích nghi với sự thay đổi của môi trường.
- Cân bằng nội môi xảy ra ở dịch nội bào và ngoại bào.
Vì vậy, nếu xảy ra sự thay đổi về hormone, mặc dù rất nhỏ, nhưng cũng gây ra nhiều hệ lụy đối với sức khỏe.
"Khó tránh hoàn toàn việc tiếp xúc hóa chất gây rối loạn nội tiết. Do đó, để bảo vệ sức khỏe, mọi người nên ưu tiên lựa chọn thực phẩm tươi, thay vì thực phẩm đóng hộp”, BS Tuấn nhấn mạnh.
Cũng theo BS Tuấn, với hóa mỹ phẩm chăm sóc cá nhân, nên chọn sản phẩm có nguyên liệu tự nhiên, giảm sử dụng cốc, bát, đũa, hộp thức ăn nhựa, xốp, nhất là khi đựng thực phẩm, đồ uống nóng. Không nên đựng thức ăn bằng đồ nhựa khi hâm nóng bằng lò vi sóng.
Lựa chọn những sản phẩm không chứa BPA và Phthalates, tránh hộp nhựa có nhãn mã tái chế 3 (chứa PVC) và 7 (chứa BPA). Thay thế bằng sản phẩm thân thiện với sức khỏe như gỗ, gốm sứ, thủy tinh chịu nhiệt... Không sử dụng đồ dùng nấu ăn có lớp chống dính bị bong tróc. Ưu tiên dùng những loại nồi, chảo gang, inox có lớp chống dính tự nhiên.
Uống nước máy đã được lọc, đảm bảo lưu thông gió trong nhà và duy trì thói quen vệ sinh không gian sống thường xuyên để hạn chế tiếp xúc phthalates trong không khí và trong hạt bụi.
Cách tránh suy giảm nội tiết
Để có sức khỏe thể chất và tinh thần tốt, có thể chủ động thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh giúp cơ thể sản sinh và luôn giữ mức độ các loại hormone trên ở mức bình thường....
Cần tránh sử dụng thường xuyên chất quá béo, ngọt, hay quá mặn, hạn chế thức ăn ướp lạnh, chế độ ăn uống quá kiêng khem…
Thức ăn cay, nóng: Tiêu thụ đồ ăn cay nóng thường xuyên có thể gây rối loạn nồng độ Estrogen trong cơ thể, đồng thời khiến những triệu chứng tiền mãn kinh - mãn kinh như cơn bốc hỏa, mất ngủ, cáu gắt trở nên nặng nề hơn.
Uống quá nhiều cà phê: Việc uống quá nhiều cà phê cản trở hoạt động của gan trong việc điều tiết, loại bỏ Estrogen dư thừa, dẫn đến tình trạng mất cân bằng nội tiết tố. Không chỉ vậy, cà phê còn làm tăng Estradiol - một dạng của Estrogen - ở mức cao, khiến tế bào nội mạc tử cung phát triển nhanh chóng, tăng nguy cơ ung thư.
Đồ ăn nhanh: Nên hạn chế tiêu thụ thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ như xúc xích, thịt nguội, gà rán… bởi những loại thực phẩm này chứa rất nhiều chất béo no, sẽ kích thích hormone tăng sinh quá mức, gây rối loạn nội tiết tố. Đây còn là “thủ phạm” gây ra bệnh về tim mạch, tăng cân, kinh nguyệt không ổn định.
