Hầu hết các bộ phận từ thân đến rễ cây mã đề đều có khả năng chữa bệnh bởi dược tính cao. Đây là cây thuốc có tính hàn, vị ngọt, quy vào kinh can, thận chủ trị các chứng như nóng trong, thông khí, tiêu thũng, kháng viêm, lợi tiểu và giải độc rất hiệu quả.
Thân mã đề chứa phần lớn là aucubin – một loại glucozit có khả năng tiêu diệt các tế bào gây ung thư. Ngoài ra còn có allantoin và apigenin có tác dụng kháng viêm hiệu quả. Lá cây chứa nhiều beta carotene, vitamin C và K, canxi và axit oleanolic... giúp ngăn ngừa viêm gan, đẩy lùi ung thư, giúp xương chắc khỏe... Hạt mã đề chứa lượng lớn các chất như choline, adnin, axit plantenolic rất tốt cho thận và hệ bài tiết.
Từ mã đề người ta chế biến món canh thịt, đậu hũ, nấm rất ngon. Chỉ cần nấu canh như bình thường sau cùng cho thêm cây mã đề cắt khúc, đun đến khi chín tới rồi bắc ra ăn. Rau mã đề có thể xào với thịt bò bằng cách phi thơm tỏi, cho thịt bò vào xào qua rồi cho thêm rau mã đề vào. Nêm gia vị vừa đủ rồi là đã có ngay một món ăn bổ dưỡng. Đơn giản hơn có thể luộc rau mã đề, cho ít muối gia vị vào sau đó bắc ra ăn cả cái lẫn nước.
Để chữa sỏi tiết niệu, viêm tiết niệu người ta lấy mã đề phối hợp rau dừa nước mỗi vị 60g sắc uống. Để chữa huyết áp cao, thống phong, lấy mã đề sắc nước uống hoặc nấu canh ăn thường xuyên. Chữa tiểu buốt tiểu gắt, tiểu ra dưỡng trấp, tiểu ra sỏi cát lấy phục linh 12g, đương quy 12g, hoàng cầm 12g, cam thảo 6g, thược dược 10g, sơn chi tử 12g, địa hoàng 20g, trạch tả 8g, mộc thông 8g, hoạt thạch 8g, xa tiền tử 8g sắc uống ngày 1 thang, tác dụng thanh nhiệt lợi thủy, thông lâm.
Lương y Phan Thị Thạnh (Vũng Tàu)
