Lạnh nhìn đập Tam Hiệp, quy trình chế một trái bom

Đập thủy điện Tam Hiệp được thiết kế chủ yếu để kiểm soát lũ lụt, nhưng bây giờ nó chính xác là làm tăng nguy cơ lũ lụt. Cả thượng lưu và hạ lưu đều chịu áp lực rất lớn, nếu không xả nước, thượng lưu sẽ bị ngập. Xả nước thì hạ lưu bị ngập. Kết quả là hai phía đều bị ảnh hưởng.

<div> <p><span>&Ocirc;ng Phan Gia Tranh, người được mệnh danh l&agrave; &laquo;kiến tr&uacute;c sư trưởng của đập Tam Hiệp&raquo;, l&agrave; một chuy&ecirc;n gia h&agrave;ng đầu về thủy lợi, khi về gi&agrave; c&oacute; viết một quyển s&aacute;ch, tựa l&agrave; &ldquo;Giấc mộng Tam Hiệp&rdquo;. &Ocirc;ng kể đ&atilde; mơ một giấc mơ khủng khiếp:&nbsp; Bị dẫn độ ra &ldquo;t&ograve;a &aacute;n quốc tế về sinh th&aacute;i m&ocirc;i trường&rdquo;. Tại đ&oacute; &ocirc;ng bị thẩm vấn, bị buộc tội v&agrave; cuối c&ugrave;ng bị tuy&ecirc;n &aacute;n. Lời tuy&ecirc;n &aacute;n ghi r&otilde;, bị can Phan Gia Tranh bị khai trừ khỏi lo&agrave;i người, bị n&eacute;m xuống ma đạo, dẫn đến địa ngục, phải chịu mọi cảnh đau đớn kh&ocirc;ng ngu&ocirc;i&hellip;</span></p> <p>L&agrave; một chuy&ecirc;n gia h&agrave;ng đầu về thủy lợi, &ocirc;ng Phan Gia Tranh biết r&otilde; lợi hại của Dự &aacute;n Tam Hiệp. &Ocirc;ng đ&atilde; liệt k&ecirc; ra đến 20 điểm khuyến c&aacute;o coi l&agrave; kh&ocirc;ng ph&ugrave; hợp nếu x&acirc;y dựng đập. Nhưng rồi được sự &ldquo;gi&uacute;p đỡ gi&aacute;o dục&rdquo; sau đ&oacute; &ocirc;ng lại trở th&agrave;nh chuy&ecirc;n gia h&agrave;ng đầu của Dự &aacute;n... &Ocirc;ng đ&atilde; khuất phục trước &aacute;p lực ch&iacute;nh trị. C&ocirc;ng tr&igrave;nh Tam Hiệp đ&atilde; ho&agrave;n th&agrave;nh, hậu quả xấu đ&atilde; nh&atilde;n tiền. &Ocirc;ng Phan mang một g&aacute;nh nặng tinh thần. V&agrave; &ocirc;ng đ&atilde; cho ra đời cuốn s&aacute;ch hy vọng l&agrave;m vơi nhẹ phần n&agrave;o, cuốn &ldquo;Giấc mộng Tam Hiệp&rdquo;.</p> <div> <div><img alt="Lạnh nhìn đập Tam Hiệp, quy trình chế một trái bom - ảnh 1" src="https://khds.1cdn.vn/2020/07/19/image-tienphong-vn_image002_ixcp.jpg" /><span><b>Cột mốc biểu thị độ cao của đập Tam Hiệp so với mặt nước biển</b></span></div> </div> <p>Từ điển Wikipedia cho biết, đập Tam Hiệp được lấy t&ecirc;n từ 3 hẻm n&uacute;i lớn theo hướng t&acirc;y-đ&ocirc;ng: Hẻm n&uacute;i C&ugrave; Đường, V&otilde; Hiệp v&agrave; T&acirc;y Lăng. C&aacute;c hẻm n&uacute;i n&agrave;y k&eacute;o d&agrave;i khoảng 200km dọc theo thượng v&agrave; trung lưu của s&ocirc;ng Dương Tử.&nbsp;Đập được l&agrave;m từ b&ecirc; t&ocirc;ng v&agrave; th&eacute;p, c&oacute;&nbsp;chiều d&agrave;i&nbsp;2.355m, đỉnh đập cao 185 m&eacute;t tr&ecirc;n mực nước biển, lớn gấp 5 lần so với đập Hoover của Mỹ. C&ocirc;ng tr&igrave;nh đ&atilde; sử dụng 27,2 triệu m&eacute;t khối&nbsp;b&ecirc; t&ocirc;ng&nbsp;(chủ yếu cho th&agrave;nh đập cao 181 m&eacute;t so với nền đ&aacute;), 463.000 tấn th&eacute;p, đ&agrave;o 102,6 triệu m&eacute;t khối đất.&nbsp;Mực nước cao tối đa của đập l&agrave; 175m tr&ecirc;n mực nước biển, cao hơn mực nước s&ocirc;ng ở hạ nguồn 110 m, v&ugrave;ng hồ chứa c&oacute;&nbsp;chiều d&agrave;i&nbsp;trung b&igrave;nh khoảng 660&nbsp;km v&agrave; rộng 1,12&nbsp;km. V&ugrave;ng hồ chứa c&oacute; thể t&iacute;ch 39,3 km<sup>3</sup> v&agrave; tổng diện t&iacute;ch bề mặt nước 1045 km<sup>2</sup>.</p> <p>Năm 1919, T&ocirc;n Trung Sơn lần đầu ti&ecirc;n đề xuất x&acirc;y đập tr&ecirc;n&nbsp;s&ocirc;ng Dương Tử,&nbsp;đoạn qua tỉnh Hồ Bắc. &Ocirc;ng tin rằng, đập thủy điện được x&acirc;y dựng ở đ&acirc;y c&oacute; thể gi&uacute;p bảo vệ c&aacute;c cộng đồng d&acirc;n cư ở lưu vực s&ocirc;ng khỏi lũ lụt nặng nề.&nbsp;Nhưng &yacute; tưởng n&agrave;y cuối c&ugrave;ng đ&atilde; bị bỏ dở v&agrave;o năm 1947 do nội chiến giữa Quốc d&acirc;n đảng v&agrave; Cộng sản đảng.</p> <p>Nước CHND Trung Hoa ra đời năm 1950, muốn đại nhẩy vọt l&ecirc;n CNXH. Th&aacute;ng 2/1953,&nbsp;trong một chuyến thăm s&ocirc;ng Dương Tử, Chủ tịch Mao Trạch Đ&ocirc;ng ph&agrave;n n&agrave;n rằng c&aacute;c dự &aacute;n kiểm so&aacute;t lũ tr&ecirc;n c&aacute;c nh&aacute;nh s&ocirc;ng Dương Tử kh&ocirc;ng hiệu quả. Từ th&aacute;ng 6 đến th&aacute;ng 9/1954:&nbsp;1/3 th&agrave;nh phố Vũ H&aacute;n bị nhấn ch&igrave;m trong lũ lụt ảnh hưởng đến 18,8 triệu người. C&aacute;c trận lụt lội lớn đ&atilde; l&agrave;m sống lại &yacute; tưởng của T&ocirc;n ti&ecirc;n sinh v&agrave; ch&iacute;nh quyền Trung Quốc đ&atilde; chấp thuận dự &aacute;n đập Tam Hiệp v&agrave;o năm 1954.</p> <p>C&ugrave;ng với việc khơi lại dự &aacute;n Tam Hiệp, v&agrave;o năm 1954-1957, Chủ tịch Mao bắt đầu nhấn mạnh khẩu hiệu &ldquo;nh&acirc;n định thắng thi&ecirc;n&rdquo;, tuy&ecirc;n bố cải tạo l&agrave;m sạch s&ocirc;ng Ho&agrave;ng H&agrave;: Thực hiện dự &aacute;n thủy lợi &ldquo;Tam M&ocirc;n Hiệp&rdquo;. Dự &aacute;n do c&aacute;c chuy&ecirc;n gia Li&ecirc;n X&ocirc; thiết kế được tr&igrave;nh l&ecirc;n. Ch&iacute;nh phủ từ chối tiếp nhận những &yacute; kiến phản biện của chuy&ecirc;n gia Ho&agrave;ng Vạn L&yacute;, một gi&aacute;o sư đại học Thanh Hoa, cũng l&agrave; người sau n&agrave;y ki&ecirc;n quyết phản đối x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp. Người Trung Quốc khi đ&oacute; ki&ecirc;u h&atilde;nh n&oacute;i rằng, Quốc d&acirc;n đảng được tư vấn của chuy&ecirc;n gia Mỹ, dự kiến c&ocirc;ng tr&igrave;nh trị thủy s&ocirc;ng Ho&agrave;ng tốn cả trăm năm, nước Trung Quốc mới sẽ chỉ l&agrave;m n&oacute; trong 6 năm.</p> <p>Năm 1960, đập Tam M&ocirc;n Hiệp đ&atilde; t&iacute;ch nước, nhưng ho&agrave;n to&agrave;n thất bại trong việc điều chỉnh lũ lụt, l&agrave;m sạch s&ocirc;ng Ho&agrave;ng. C&aacute;c s&ocirc;ng ở thượng lưu l&agrave; Vị H&agrave;, Đồng Quan c&ugrave;ng 80 vạn mẫu ruộng ph&igrave; nhi&ecirc;u của Quan Trung bị ngập nước. Sau đ&oacute;, kh&ocirc;ng &iacute;t lần Mao Trạch Đ&ocirc;ng v&agrave; l&atilde;nh đạo ch&iacute;nh phủ n&oacute;i rằng, nếu kh&ocirc;ng thể khắc phục th&igrave; c&oacute; thể ph&aacute; bỏ đập. Nhưng ch&iacute;nh phủ kế tục kh&ocirc;ng biết thừa nhận sai lầm, r&uacute;t ra b&agrave;i học kinh nghiệm. Họ lặp lại n&oacute; ở Tam Hiệp. D&ugrave; rằng việc x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp chỉ đến năm 1993, sau 17 năm Mao Trạch Đ&ocirc;ng chết, mới được bắt đầu.&nbsp;</p> <p>Nh&igrave;n lại th&igrave; thấy, việc x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp đ&atilde; được thảo luận từ những năm 1950, nhiều cuộc thảo luận đ&atilde; diễn ra v&agrave; &yacute; kiến của c&aacute;c chuy&ecirc;n gia trong c&aacute;c lĩnh vực hết sức tr&aacute;i ngược. Đến cuối những năm 1980, khi Triệu Tử Dương nắm quyền Tổng b&iacute; thư, t&iacute;nh đến sự phản đối mạnh mẽ từ b&ecirc;n ngo&agrave;i đảng, Triệu đ&atilde; tr&igrave;nh bầy với Đặng Tiểu B&igrave;nh xin đ&igrave;nh chỉ Dự &aacute;n.</p> <p>Tuy nhi&ecirc;n, Đặng Tiểu B&igrave;nh n&oacute;i rằng, khởi động Dự &aacute;n c&oacute; những vấn đề ch&iacute;nh trị, nhưng kh&ocirc;ng khởi động th&igrave; c&ograve;n nhiều vấn đề ch&iacute;nh trị hơn, v&igrave; vậy vẫn phải khởi động. &Yacute; kiến của Đặng Tiểu B&igrave;nh rất r&otilde; r&agrave;ng, kh&ocirc;ng chấp nhận ai đ&oacute; b&ecirc;n ngo&agrave;i đảng chống lại. C&agrave;ng nhiều người phản đối, c&agrave;ng phải ki&ecirc;n tr&igrave;.</p> <p>Dự &aacute;n đập Tam Hiệp c&ograve;n được ủng hộ mạnh mẽ v&agrave; t&iacute;ch cực th&uacute;c đẩy bởi hai lực lượng. Một l&agrave; lực lượng l&agrave;m điện lực đứng đầu l&agrave; thủ tướng L&yacute; Bằng. Hai l&agrave; Tiền Ch&iacute;nh Anh bộ trưởng thủy lợi v&agrave; hệ thống li&ecirc;n quan. Sự hỗ trợ của hai lực lượng n&agrave;y để khởi động Dự &aacute;n Tam Hiệp cho thấy c&oacute; một nền tảng của lợi &iacute;ch ng&agrave;nh (nh&oacute;m) trong việc h&igrave;nh th&agrave;nh c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch.</p> <p>Lẽ dĩ nhi&ecirc;n Dự &aacute;n đập Tam Hiệp li&ecirc;n tục được c&aacute;c quan chức nhấn mạnh l&agrave; đem lại lợi &iacute;ch kinh tế to lớn. Kh&ocirc;ng c&oacute; g&igrave; phải nghi ngờ Dự &aacute;n Tam Hiệp c&oacute; thể tăng sản lượng điện. Nhưng ngo&agrave;i lợi &iacute;ch kinh tế, những thiệt hại kh&aacute;c do một dự &aacute;n lớn g&acirc;y ra, chẳng hạn như c&aacute;c vấn đề đời sống của người chuyển cư, những thiệt hại kh&ocirc;ng thể khắc phục đối với v&ocirc; số di t&iacute;ch lịch sử văn h&oacute;a, những t&aacute;c động ti&ecirc;u cực đến m&ocirc;i trường n&oacute;i chung&hellip; đ&atilde; kh&ocirc;ng được quan t&acirc;m. Trung Quốc muốn ph&aacute;t triển kinh tế bằng mọi gi&aacute;. Một dự &aacute;n lớn như vậy, ngay cả khi buộc phải ch&iacute;nh thức thừa nhận rằng sau một thời gian, lợi &iacute;ch sẽ giảm dần, nhưng đối với c&aacute;c nh&agrave; hoạch định ch&iacute;nh s&aacute;ch, đ&oacute; l&agrave; tương lai, họ sẽ để những người tương lai giải quyết.</p> <p>Năm 1989, Giang Trạch D&acirc;n v&agrave; L&yacute; Bằng với tư c&aacute;ch Tổng b&iacute; thư v&agrave; Thủ tướng bắt đầu th&uacute;c đẩy dự &aacute;n. L&yacute; Bằng trong &ldquo;Nhật k&yacute; Tam Hiệp&rdquo; đ&atilde; viết: &ldquo;Đồng ch&iacute; Đặng Tiểu B&igrave;nh, người thiết kế ch&iacute;nh của cải c&aacute;ch v&agrave; mở cửa của Trung Quốc, đ&atilde; đưa ra một quyết định lớn về việc x&acirc;y dựng Dự &aacute;n Tam Hiệp. Sau năm 1989, tất cả c&aacute;c quyết định lớn về Dự &aacute;n Tam Hiệp được đưa ra bởi đồng ch&iacute; Giang Trạch D&acirc;n, người đ&oacute;ng vai tr&ograve; quan trọng h&agrave;ng đầu trong việc x&acirc;y dựng Dự &aacute;n&rdquo;.</p> <p>Dưới đ&acirc;y l&agrave; một số mốc thời gian. Năm 1979,&nbsp;Bộ Thủy lợi Trung Quốc tr&igrave;nh đề xuất x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp l&ecirc;n Quốc vụ viện. Năm 1982,&nbsp;L&atilde;nh đạo Đặng Tiểu B&igrave;nh cam kết x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp. Th&aacute;ng 6/1986, Bộ Thủy lợi Trung Quốc th&agrave;nh lập một nh&oacute;m gồm 412 chuy&ecirc;n gia l&agrave;m b&aacute;o c&aacute;o c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu khả thi mới. Năm 1987,&nbsp;Ph&aacute;i đo&agrave;n Hội nghị hiệp thương ch&iacute;nh trị nh&acirc;n d&acirc;n Trung Quốc đến thăm khu vực Tam Hiệp v&agrave; cảnh b&aacute;o dự &aacute;n l&agrave; kh&ocirc;ng khả thi.</p> <p>Ng&agrave;y 13/7/1990, một ng&agrave;y trước khi kết th&uacute;c thảo luận về B&aacute;o c&aacute;o khả thi dự &aacute;n Tam Hiệp, Giang Trạch D&acirc;n v&agrave; L&yacute; Bằng mời c&aacute;c l&atilde;nh đạo v&agrave; chuy&ecirc;n gia tham dự họp ăn tối. Tại bữa ăn, Ch&acirc;u Bồi Nguy&ecirc;n, ph&oacute; chủ tịch Ủy ban quốc gia của Hội nghị ch&iacute;nh trị hiệp thương nh&acirc;n d&acirc;n Trung Quốc (gọi tắt l&agrave; Ch&iacute;nh Hiệp), n&oacute;i: &ldquo;Ng&agrave;y mai Thủ tướng L&yacute; Bằng c&oacute; thể sẽ đưa ra quan điểm ch&iacute;nh thức về Dự &aacute;n Tam Hiệp. Nhưng Dự &aacute;n vẫn c&ograve;n một số vấn đề kh&ocirc;ng thể kh&ocirc;ng nghi&ecirc;n cứu kỹ, đặc biệt l&agrave; vấn đề an ninh quốc ph&ograve;ng&rdquo;. Giang Trạch D&acirc;n đ&atilde; chặn lời Ch&acirc;u Bồi Nguy&ecirc;n, n&oacute;i: &ldquo;Dự &aacute;n Tam Hiệp nhất định phải ho&agrave;n th&agrave;nh v&agrave; sẽ mang lại lợi &iacute;ch cho c&aacute;c thế hệ tương lai&rdquo;. Ch&acirc;u Bồi Nguy&ecirc;n vẫn giữ &yacute; kiến phản đối. &Ocirc;ng chết bệnh v&agrave;o năm 1992.</p> <p>Th&aacute;ng 4/1992,&nbsp;Quốc hội Trung Quốc ch&iacute;nh thức ph&ecirc; duyệt dự &aacute;n, nhưng 1/3 số đại biểu bỏ phiếu chống hoặc phiếu trắng.</p> <p>Năm 1992, Thủ tướng L&yacute; Bằng đi c&ugrave;ng c&aacute;c l&atilde;nh đạo địa phương thị s&aacute;t Tam Hiệp. L&yacute; Bằng v&agrave;o thăm nh&agrave; một người d&acirc;n vừa chuyển cư l&ecirc;n tr&ecirc;n mốc trữ nước ở đỉnh cao 175 m&eacute;t. Ng&agrave;i thủ tướng văn vẻ n&oacute;i với người d&acirc;n chuyển cư: Anh bạn h&atilde;y nh&igrave;n xem, trong tương lai, ng&ocirc;i nh&agrave; mới của anh sẽ nằm cạnh s&ocirc;ng Dương Tử. V&agrave; con s&ocirc;ng sẽ biến th&agrave;nh một hồ nước lớn. C&aacute;i vườn sau nh&agrave; anh c&oacute; thể trồng cam. Khi con tầu chở kh&aacute;ch k&eacute;o c&ograve;i chạy qua, những tr&aacute;i cam ch&iacute;n đỏ sẽ rung rinh theo v&agrave; rơi xuống.</p> <p>Người d&acirc;n chuyển cư nở một nụ cười ngơ ngơ. Anh ta thực sự kh&ocirc;ng thể hiểu, tại sao thủ tướng n&oacute;i rằng khi tiếng c&ograve;i vang l&ecirc;n trong kh&ocirc;ng trung, những quả cam tr&ecirc;n c&acirc;y của anh ta sẽ rơi xuống?</p> <p>Đứng tr&ecirc;n cột mốc 175 m&eacute;t độ cao, L&yacute; Bằng thực sự l&agrave; một cột mốc. Cột mốc chỉ dấu cho tương lai kh&oacute; lường của người chuyển cư nhường nh&agrave; ở, đất đai cho l&ograve;ng hồ v&agrave; cho cả đập Tam Hiệp.</p> <p>Trung Quốc tổ chức khởi c&ocirc;ng x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp v&agrave;o th&aacute;ng 12/1994. V&agrave; tiến h&agrave;nh chặn d&ograve;ng Dương Tử v&agrave;o th&aacute;ng 11/1997. Đến th&aacute;ng 5/2006, con đập cao 185 m với khoảng 16 triệu m&eacute;t khối b&ecirc; t&ocirc;ng được ho&agrave;n tất. Truyền th&ocirc;ng nh&agrave; nước Trung Quốc cho biết, trong qu&aacute; tr&igrave;nh x&acirc;y dựng đập, hơn 100 c&ocirc;ng nh&acirc;n đ&atilde; chết.</p> <p>Khoảng 1,3 triệu người đ&atilde; phải t&aacute;i định cư. H&agrave;ng chục địa điểm kiến tr&uacute;c v&agrave; văn h&oacute;a bị d&igrave;m s&acirc;u trong l&ograve;ng hồ. Trong số c&aacute;c di t&iacute;ch n&agrave;y, đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; nhất l&agrave; di t&iacute;ch của nh&oacute;m người cổ sống trong khu vực n&agrave;y khoảng 4.000 năm trước.&nbsp;Chi ph&iacute; cũng tăng cao. C&aacute;c b&aacute;o c&aacute;o ch&iacute;nh thức th&ocirc;ng tin ng&acirc;n s&aacute;ch x&acirc;y dựng đập Tam Hiệp ở mức 24 tỉ USD. Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;c nh&agrave; quan s&aacute;t cho rằng, chi ph&iacute; thực tế c&oacute; thể cao hơn nhiều so với con số c&ocirc;ng bố, c&oacute; thể l&ecirc;n đến 88 tỉ đ&ocirc; la.&nbsp;C&oacute; một điểm đ&aacute;ng lưu &yacute;, hai nhiệm k&igrave; Hồ Cẩm Đ&agrave;o l&agrave;m Tổng b&iacute; thư, xuất th&acirc;n l&agrave; cựu sinh vi&ecirc;n đại học Thanh Hoa, kĩ sư thủy lợi, nhưng &ocirc;ng kh&ocirc;ng một lần đặt ch&acirc;n đến Tam Hiệp.</p> <p>Theo dự b&aacute;o v&agrave; cũng l&agrave; thực tế đ&atilde; xảy ra, th&aacute;ng 7 năm nay c&oacute; mưa lớn chưa từng thấy ở miền thượng lưu s&ocirc;ng Dương Tử. Dư luận Trung Quốc lo ngại &ldquo;đại hồng thủy&rdquo;, đập Tam Hiệp đ&atilde; nhiều lần phải mở cửa xả lũ, c&oacute; thể kh&ocirc;ng chống đỡ nổi, khiến 400 triệu d&acirc;n dưới hạ lưu, bao gồm Vũ H&aacute;n, Thượng Hải bị đe dọa.</p> <p>Như vậy đập thủy điện Tam Hiệp được thiết kế chủ yếu để kiểm so&aacute;t lũ lụt, nhưng b&acirc;y giờ n&oacute; ch&iacute;nh x&aacute;c l&agrave; l&agrave;m tăng nguy cơ lũ lụt. Cả thượng lưu v&agrave; hạ lưu đều chịu &aacute;p lực rất lớn, nếu kh&ocirc;ng xả nước, thượng lưu sẽ bị ngập. Xả nước th&igrave; hạ lưu bị ngập. Kết quả l&agrave; hai ph&iacute;a đều bị ảnh hưởng. Những tin tức xấu kh&ocirc;ng ngừng được tiết lộ. T&acirc;n Hoa X&atilde; đưa tin c&aacute;c s&ocirc;ng ở thượng lưu Dương Tử, c&aacute;c s&ocirc;ng &Ocirc; giang, M&acirc;n giang, Đ&agrave; giang đều mưa to lũ lớn, lượng nước đổ v&agrave;o hồ thủy điện Tam Hiệp tăng gấp đ&ocirc;i. Huyền thoại c&oacute; thể l&agrave; hoang ng&ocirc;n. Từ khi đập Tam Hiệp bắt đầu t&iacute;ch nước cho đến nay, thời gian đủ d&agrave;i để c&oacute; thể nh&igrave;n lại hiện thực v&agrave; suy ngẫm.</p> <p>&nbsp;</p> </div> <p>&nbsp;</p>

Theo www.tienphong.vn
back to top