Lai Châu: Chưa nghiệm thu, nhiều dự án vẫn "vô tư" phát điện

Chậm tiến độ, xây dựng sai phép

Cụ thể, Thanh tra tỉnh Lai Châu đã phát hiện nhiều sai phạm trong việc quản lý, sử dụng đất, việc thực hiện pháp luật về đầu tư tại 4 dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh gồm: Thủy điện Nậm Na 1 do Công ty CP Điện lực Tây Bắc làm chủ đầu tư; thủy điện Nậm Ban 2 do Công ty CP Thủy điện Nậm Ban 2 làm chủ đầu tư; thủy điện Nậm Nghẹ do Công ty Điện lực Lai Châu đại diện chủ đầu tư quản lý phần xây lắp và thủy điện Nậm Cấu 2 do Công ty CP kinh doanh xi măng miền Bắc làm chủ đầu tư.

Thanh tra tỉnh Lai Châu kết luận, tại dự án thủy điện Nậm Ban 2, chủ đầu tư chưa lập cơ sở dữ liệu đập, hồ chứa thủy điện; sử dụng diện tích đất đã giao cho đơn vị khác quản lý, sử dụng khi chưa hoàn tất thủ tục mua bán tài sản và xin thuê đất theo quy định.

Theo Thanh tra tỉnh Lai Châu, các chủ đầu tư lập hồ sơ thực hiện đầu tư xây dựng dự án thủy điện Nậm Na 1, Nậm Cấu 2 khi trình các cơ quan chức năng có dự án còn chưa đầy đủ, nội dung còn phải chỉnh sửa, bổ sung, tiến độ thực hiện dự án còn kéo dài. Bên cạnh đó, việc quản lý, sử dụng đất một số dự án còn chưa đảm bảo quy định, thi công các hạng mục công trình dự án khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thuê đất theo quy định; sử dụng diện tích đất đã giao cho đơn vị khác quản lý, sử dụng khi chưa hoàn tất thủ tục mua bán tài sản và xin thuê đất theo quy định.

Cơ quan thanh tra cũng phát hiện, tại dự án thủy điện Nậm Cấu 2, chủ đầu tư lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và hồ sơ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt còn chậm. Dự án hoàn thành và phát điện thương mại nhưng chưa hoàn thiện xong hồ sơ nghiệm thu hoàn thành để Sở Công Thương ban hành thông báo theo quy định.

Mặt khác, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động, các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại và các biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động tại nơi làm việc cho người lao động của chủ đầu tư dự án thủy điện Nậm Na 1 còn có nội dung chưa đảm bảo theo quy định.

Cùng với đó, trong công tác quản lý, vận hành khai thác công trình thủy điện, chủ đầu tư thủy điện Nậm Na 1, Nậm Ban 2, Nậm Cấu 2 chưa lập cơ sở dữ liệu đập, hồ chứa thủy điện; thủy điện Nậm Na 1, Nậm Nghẹ, Nậm Cấu 2 chưa lắp đặt quan trắc khí tượng thủy văn; thủy điện Nậm Cấu 2 chưa cắm các biển cảnh báo trong phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước và vùng hạ du. Phương án ứng phó thiên tai và phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp tại thủy điện Nậm Ban 2 còn có nội dung chưa đảm bảo quy định.

Áp sai giá tiền khai thác tài nguyên nước

Đáng chú ý, theo cơ quan thanh tra, việc xác định nghĩa vụ tài chính của một số dự án thủy điện còn có sai sót trong việc áp sai giá tính tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; kê khai, nộp và thực hiện các thủ tục về miễn, giảm tiền thuê đất chưa đảm bảo, dẫn đến phải truy thu gần 600 triệu đồng. Riêng dự án thủy điện Nậm Ban 2 chưa đảm bảo thời gian theo hợp đồng ủy thác đã ký kết, còn nợ tiền dịch vụ môi trường rừng quý 3 năm 2020 là hơn 1,8 tỷ đồng.

Đặc biệt, quá trình triển khai các dự án thủy điện, công tác phối hợp của chủ đầu tư dự án thủy điện Nậm Na 1, Nậm Cấu 2 với chính quyền các địa phương trong việc xem xét giải quyết các kiến nghị của nhân dân liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ đối với diện tích đất bị ảnh hưởng khi thực hiện dự án còn chưa kịp thời.

Thanh tra tỉnh Lai Châu khẳng định, những tồn tại, sai phạm nêu trên trách nhiệm trước hết thuộc chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, các đơn vị thi công, đơn vị quản lý điều hành của dự án. Ngoài ra, trách nhiệm liên quan thuộc các cơ quan quản lý Nhà nước, chính quyền địa phương nơi thực hiện dự án, trong việc hướng dẫn, giải quyết các thủ tục hành chính, đền bù giải phóng mặt bằng, công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai và thực hiện các dự án thủy điện tại địa bàn.

Do vậy, Thanh tra tỉnh Lai Châu kiến nghị UBND tỉnh Lai Châu chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn, giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến triển khai thực hiện các dự án thủy điện trên địa bàn; chỉ đạo các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các dự án thủy điện ở tỉnh thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về đầu tư, quản lý, sử dụng đất, nhất là trong việc đảm bảo an toàn hồ, đập chứa nước… Đồng thời, chính quyền các huyện Phong Thổ, Mường Tè cần phối hợp với chủ đầu tư giải quyết kịp thời các kiến nghị của 60 hộ dân xã Ma Ly Pho (huyện Phong Thổ) và xã Bum Tở (huyện Mường Tè) trong việc xem xét bồi thường, hỗ trợ đối với diện tích đất, hoa màu, tài sản bị ảnh hưởng…