Kinh doanh sụt giảm, Bibica phải bán đất lấy lãi, giấu nợ trên báo cáo

Công ty bánh kẹo phải bán đất lấy tiền

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 4/2020, tổng tài sản của BBC tại thời điểm 31/12/2020 đã sụt giảm nhẹ 9,2% so với đầu năm (tương ứng giảm 145 tỷ đồng). Nguyên nhân do dòng tiền của BBC hao hụt mạnh tới 67% vì kinh doanh thiếu hiệu quả. Trong khi đó, các khoản công nợ phải thu và hàng tồn kho lại tăng cao.

Đáng chú ý, trong nửa cuối năm 2020, các khoản phải thu của khách hàng tăng mạnh, từ 58 tỷ đồng lên 200 tỷ đồng. Đặc biệt, trong quý 4, khoản mục này tăng 122 tỷ đồng, gần bằng cả năm 2019 (134 tỷ đồng).

Như vậy, BBC đã tích cực bán chịu cho khách hàng để ghi nhận mức tăng doanh thu vào thời điểm cuối năm. Trong ngắn hạn, việc bán chịu lấy doanh số có thể không gây tác động lớn, nhưng kéo dài có thể ảnh hưởng tới chất lượng các khoản phải thu và khả năng thanh toán.

Nhờ "bán chịu", doanh thu thuần của BBC trong quý 4/2020 đạt 524 tỷ đồng, tăng mạnh so với các quý trước (6 tháng đầu năm BBC đạt doanh thu 377 tỷ đồng, quý 3 đạt doanh thu 386 tỷ đồng). Tuy nhiên, mức tăng này cũng không đủ kéo doanh thu thuần cả năm 2020 chạm tới ngưỡng mà Đại hội đồng cổ đông đề ra hồi đầu năm (1.800 tỷ đồng), chỉ hoàn thành 69% kế hoạch và giảm 17% so với năm 2019.

Trong khi đó, giá vốn bán hàng tăng, khiến cho lợi nhuận gộp giảm tới 26% so với năm ngoái, đạt 358 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gộp vì thế giảm 3,45 điểm phần trăm so với năm 2019, xuống mức 28,7%.

Trong quý 2/2020, BBC đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất của Bibica Miền Bắc, thu về khoản lãi 79 tỷ đồng, đóng góp đáng kể vào khoản mục thu nhập khác của công ty. Lợi nhuận sau thuế của BBC trong năm 2020 vì thế đã được đẩy lên, đạt 121,5 tỷ đồng, tăng trưởng gần 1% so với thực hiện năm 2019.

Bức tranh kinh doanh của BBC càng thể hiện ảm đạm hơn khi dòng tiền từ hoạt động kinh doanh âm, hao hụt hơn 433 tỷ đồng. Do công ty phải thanh toán cho đối tác, các công ty liên quan hơn 411 tỷ đồng, trong khi đó, công nợ phải thu và hàng tồn kho tăng lên.

Để bù đắp cho sự thiếu hụt tiền trong kinh doanh, công ty một mặt phải giảm khoản tiền gửi tiết kiệm từ 306 tỷ đồng thời điểm đầu năm xuống còn 93 tỷ đồng vào cuối năm 2020, mặt khác tích cực vay nợ ròng thêm 448,4 tỷ đồng.

Do kinh doanh khó khăn, đến nay đã 2 năm liên tiếp, BBC chưa thực hiện chi trả cổ tức cho các cổ đông.

Báo cáo không đầy đủ

Trong nhiều năm gần đây, BBC không ghi nhận khoản vay nợ tài chính nào, đồng nghĩa là công ty không cần dùng đến đòn bẩy tài chính vẫn kinh doanh tốt. Nhưng sang năm 2020, BBC đã phải vay ngân hàng BIDV 186 tỷ đồng để bổ sung vốn lưu động.

Các khoản vay này được thế chấp bởi lô trái phiếu không chuyển đổi do chính BIDV phát hành, có giá trị 200 tỷ đồng. Hạn trả lãi và gốc khoản vay trên vào các tháng 10 và 11/2020.

Theo mục lưu chuyển tiền tệ của BBC, năm 2020, công ty đã thu được từ khoản vay nợ hơn 448 tỷ đồng, nhưng toàn bộ những khoản vay nợ tài chính không hề được ghi nhận trong báo cáo tài chính của BBC.

Trong bảng cân đối kế toán của BBC, công ty đã cắt bỏ sạch sẽ những khoản mục liên quan đến vay nợ tài chính và nợ dài hạn. Do đó, cổ đông sẽ không thể nắm rõ được tình hình vay nợ tài chính của BBC như thế nào.

Với việc lập bản Báo cáo tài chính không đầy đủ như vậy, công ty đã vi phạm Nghị định 41/2018/NĐ-CP (Điều 11). Theo quy định, hành vi này có thể bị phạt hành chính từ 5 - 10 triệu đồng.

Có lẽ, BBC chủ định làm báo cáo quý 4 sơ sài, để trống nhiều khoản mục nợ để có thể dễ dàng chỉnh sửa, bút toán cho báo cáo tài chính có kiểm toán sắp công bố tới đây.

Không chỉ chưa đầy đủ, báo cáo tài chính hợp nhất quý 4/2020 của BBC còn nhiều “sạn” và cẩu thả đến mức khó tin.

Khoản Đầu tư vào công ty con 650 tỷ đồng của công ty mẹ ở báo cáo tài chính riêng năm 2020 lại được BBC đẩy sang báo cáo tài chính hợp nhất trong phần thuyết minh của khoản mục Các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn.

Còn 200 tỷ trái phiếu do BIDV phát hành thì BBC lại “quên” không ghi nhận trong báo cáo, dù khoản mục này được sử dụng làm tài sản đảm bảo để vay vốn lưu động.

Phần nợ phải trả dài hạn khác cùng bị BBC “giấu đi”, không ghi nhận trong báo cáo tài chính, dù khoản này không nhiều, chỉ hơn 3 tỷ đồng.

Chỉ có khoản mục dự phòng phải trả dài hạn với hơn 13 tỷ được BBC ghi nhận trong báo cáo tài chính. Đây là khoản dự phòng trợ cấp thôi việc cho nhân viên.

Theo Thông tư 180/2012 của Bộ tài chính, khoản chi trợ cấp mất việc làm cho người lao động theo quy định sẽ được tính vào chi phí hợp lý của doanh nghiệp, không tiến hành trích lập dự phòng trợ cấp thôi việc.

Công văn số 3016/TCT-CS của Tổng cục Thuế cũng có hướng dẫn “Không có quy định cho phép doanh nghiệp trích trước vào chi phí hoặc trích lập quỹ dự phòng trợ cấp thôi việc”.

Theo chuyên môn kế toán, khoản dự phòng trợ cấp thôi việc phải được hạch toán trong tài khoản nợ TK 3524 thay vì TK 342 chung chung như BBC đã hạch toán.

Bibica từng trải qua một cuộc chiến thâu tóm và chống thâu tóm bất phân thắng bại giữa một bên là công ty Bánh kẹo Lotte (thuộc Tập đoàn Lotte của Hàn Quốc), với một bên là nhóm cổ đông nội bộ và Pan Food thuộc Công ty CP chứng khoán Sài Gòn (SSI).

Mới đây, Lotte Corporation đăng ký bán toàn bộ gần 6,8 triệu cổ phiếu (44,03% vốn điều lệ) của Công ty CP Bibica. Giao dịch dự kiến thực hiện từ 29/12 - 27/1/2021. Với thị giá hiện tại của cổ phiếu BBC, quy mô đợt thoái vốn ước tính hơn 440 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, cho đến nay, sắp hết quý 1/2021, vẫn chưa có thông tin Pan Food sẽ mua lại hết số cổ phần của Lotte để nâng sở hữu tại Bibica lên 100% hay không?