Báo cáo tại cuộc họp trực tuyến về tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các tỉnh biên giới phía Bắc vào chiều 26/12, đại diện của Bộ Công thương cho biết, Quảng Ninh còn 1.555 xe, Lạng Sơn còn 4.204 xe hàng đang bị ùn tắc.
Trong đó, phần lớn là mặt hàng nông sản, dễ bị hư hỏng, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp và người dân.
Trong khi đó, hiện nay mỗi ngày chỉ thông quan được 88 xe ở 2 cửa khẩu Hữu Nghị và Chi Ma. Cửa khẩu Tân Thanh vẫn chưa mở trở lại.
Nguyên nhân khách quan của tình trạng ùn ứ là do Trung Quốc siết chặt kiểm soát dịch Covid - 19, thủ tục giao nhận thực hiện chặt chẽ hơn, lái xe Việt Nam không được vào nội địa Trung Quốc.
Việc ùn tắc kéo dài dẫn tới áp lực lớn về nơi đỗ phương tiện, ăn ở, sinh hoạt cho hàng vạn người, cùng các vấn đề an ninh trật tự; rác thải, vệ sinh môi trường...
Tỉnh Lạng Sơn cũng đã có 50 buổi làm việc, trao đổi với Trung Quốc để thúc đẩy lưu thông hàng hóa. Đối với cửa khẩu Tân Thanh đã đề xuất 2 phương án thông quan, nhưng phía Trung Quốc chưa trả lời.
Do đó, Lạng Sơn đã khuyến cáo các doanh nghiệp cần điều tiết, hạn chế đưa hàng hóa xuất khẩu lên biên giới, tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh như khử khuẩn xe chở hàng, thường xuyên xét nghiệm cho tài xế, thiết lập vùng an toàn dịch bệnh…
Tuy nhiên, thương nhân vẫn tiếp tục đưa hàng lên khiến tình trạng ùn tắc ngày càng nghiêm trọng hơn.
Để xảy ra tình trạng trên, theo Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, là od các doanh nghiệp chưa chú trọng thị trường trong nước với 100 triệu dân.
Hiện Bộ đã chỉ đạo tăng cường năng lực tiêu thụ ở thị trường nội địa qua các kênh truyền thông như chợ, siêu thị và bằng cả thương mại điện tử. "Sản xuất cái gì phải tính bán cho ai, ở đâu, tuân thủ tín hiệu thị trường" - ông Diên nói.
Chủ trì cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho hay, tuy Chính phủ đã có nhiều cuộc họp tháo gỡ vướng mắc, nhưng vẫn chưa được giải quyết, nên cần phải có giải pháp trước mắt, dài hơi.
Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ Ngoại giao, Công thương, các cơ quan và địa phương biên giới làm việc, phối hợp chặt chẽ hơn với Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thông quan hàng hóa của cả hai nước đang ùn tắc tại cửa khẩu.
Trong đó ưu tiên cho các hàng nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước và các xe hàng, container hiện đang ùn ứ. Đàm phán tăng thời gian thông quan để nhanh chóng giải quyết ùn tắc.
Với các địa phương có hàng hóa ùn tắc tại cửa khẩu, cần thông báo về tình hình thông quan, xác định rõ số lượng phương tiện có thể được vận tải hàng hóa và kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm không ùn tắc tại cửa khẩu.
Về lâu dài, Bộ Y tế, Hải quan, UBND các tỉnh, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để bàn bạc, hình thành các "vùng xanh", "luồng xanh" an toàn dịch bệnh tại khu vực biên giới để đẩy nhanh tốc độ lưu thông hàng hóa qua cửa khẩu một cách an toàn.
Các địa phương phải tổ chức cho doanh nghiệp, người dân chủ động trong sản xuất, kinh doanh, như tổ chức tiêu thụ hàng hóa tại chỗ, có phương thức bảo quản, đóng gói tại chỗ cho tốt...
Đặc biệt, các địa phương cần hướng dẫn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất theo hướng hàng hóa gắn với thị trường, đảm bảo tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn, quy chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc hàng hóa.
Trước đó, Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng đã có văn bản gửi Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, UBND tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn đề nghị báo cáo về tình hình ùn tắc nông sản xuất khẩu tại cửa khẩu biên giới về cơ quan này trước ngày 27/12.
Trong đó, yêu cầu Bộ Công thương, Nông nghiệp và phát triển nông thôn đánh giá nguyên nhân đề xuất, tham mưu để giải quyết kịp thời tình trạng ùn tắc nông sản xuất khẩu.
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phải đưa ra định hướng, việc điều tiết, sản xuất và cơ chế hỗ trợ để xuất khẩu nông sản.
Đối với các tỉnh Lạng Sơn và Quảng Ninh, Ủy ban Kinh tế đề nghị báo cáo về tình hình ùn tắc nông sản xuất khẩu, đánh giá nguyên nhân, trong đó nêu rõ hàng xuất khẩu chính ngạch hay tiểu ngạch, cập nhật cung cấp thông tin thông quan tại cửa khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp, thương nhân xuất khẩu, việc phối hợp với các cơ quan chức năng phía bạn…
