Cấu trúc của cơ chế chỉ định thầu là tương đối chặt chẽ, bên mua được quyền chỉ định bên bán cung cấp trang thiết bị, vật tư tiếp đến mời đơn vị độc lập để thẩm định giá, thẩm định địa phương, mời đơn vị kỹ thuật thẩm định chất lượng, rồi đến tư vấn giám sát lắp đặt… Nhưng thời gian qua, tất cả những quy trình này đã được thực hiện một cách có tính toán, cũng như cố tình bóp méo, lợi dụng những kẽ hở của chỉ định thầu để thực hiện lợi ích nhóm. Hành vi căn bản là nâng khống giá để trục lợi. Vụ việc mua máy xét nghiệm chống dịch Covid-19 của một số đơn vị, địa phương vừa qua là như vậy!
Ngoài ra, còn rất nhiều dự án được áp dụng chỉ định thầu, điển hình là các dự án BOT giao thông. Điều khiến dư luận bức xúc chính là tính công khai và sự minh bạch, chất lượng công trình. Một số dự án mua sắm công cũng bị lạm dụng cơ chế chỉ định thầu, phù phép tính chất mua sắm từ bình thường lên tầm cấp bách, cần thiết, kịp thời phục vụ… nhằm bằng mọi giá được chỉ định thầu.
Đã đến lúc cơ quan chức năng cần phải có những điều chỉnh kịp thời, chặt chẽ cho cơ chế chỉ định thầu, không để có kẽ hở nhằm triệt tiêu những hành vi tiêu cực, lợi dụng trục lợi, gây thất thoát cho ngân sách nhà nước cũng như làm mất đi tính cạnh tranh bình đẳng trong môi trường đấu thầu.
Bên cạnh cơ chế chặt chẽ thì yếu tố quan trọng không kém là con người, trong đó điểm cốt lõi là tinh thần trách nhiệm, ý thức và phải có tâm, có tầm.
