Ketamine được phát minh tại Mỹ vào năm 1962, được sử dụng rộng rãi như một loại thuốc gây mê trong phẫu thuật chấn thương. Những nghiên cứu sau đó cho thấy tính chất đáng chú ý nhất của ketamine là khả năng ngắt kết nối con người khỏi thế giới thực xung quanh họ.
Đến năm 1970, FDA đã chấp thuận sử dụng ketamine làm thuốc gây mê trong y học tại Mỹ, lý do chấp thuận vì ketamine có thể khiến một người bất tỉnh mà không ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Năm 1971, thành phố San Francisco và Los Angeles ở Mỹ lần đầu tiên báo cáo các trường hợp lạm dụng ketamine.
Kể từ đó, thuốc viên và bột ketamine đã xuất hiện trên thị trường ma túy chợ đen. Những nơi tiêu thụ chính là một số tụ điểm giải trí khiêu vũ suốt đêm ở Mỹ, những địa điểm này chủ yếu được một số nhóm thanh thiếu niên thuộc tầng lớp văn hóa thấp lui tới.
Vào những năm 1990, ketamine được sử dụng như một loại thuốc đường phố có tên gọi là "Special K" để giúp mọi người trong các bữa tiệc đạt được trạng thái hưng phấn.
Đến những năm 2000, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ketamine, ở liều thấp có thể nhanh chóng làm giảm các triệu chứng trầm cảm vì loại thuốc này được cho là có thể thay đổi các mạch vật lỹ của não, tác dụng của thuốc có thể kéo dài trong vài ngày đến hai tuần.
Năm 2019, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt một loại thuốc xịt mũi có nguồn gốc từ ketamine có tên là esketamine (tên thương mại là Spravato) để điều trị chứng trầm cảm ở những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Tuy nhiên, tất cả các loại thuốc đều có vấn đề về liều lượng. Nếu sử dụng quá liều ketamine sẽ gây ra ảo giác phân ly và dẫn đến di chứng, tổn thương não vĩnh viễn.
 |
Mới đây, cơ quan chức năng đã triệt phá đường dây sản xuất ma túy đặc biệt lớn tại Nha Trang, Khánh Hòa. Tại hiện trường, cơ quan chức năng đã thu giữ 1,4 tấn ketamine - Ảnh nguồn Internet |
Ketamine được gọi là thuốc gây mất khả năng liên tưởng, vì sau khi dùng thuốc, người dùng sẽ có cảm giác “phê” trong khoảng một giờ, trong thời gian đó, họ có thể cảm thấy mất kết nối với cơ thể, cảm xúc hoặc thời gian.
Việc sử dụng thường xuyên, hoặc sử dụng liều cao vì mục đích giải trí, đã được chứng minh là gây ra những ảnh hưởng về nhận thức kéo dài sau khi tác dụng của thuốc đã hết, bao gồm suy giảm trí nhớ, suy nghĩ hoang tưởng, niềm tin mê tín và cảm giác sai lầm về sự đặc biệt hoặc tầm quan trọng.
Trong nhiều thập kỷ, những người sử dụng ketamine trong thời gian dài được cảnh báo về những mối nguy hiểm ngay cả khi đã ngừng sử dụng, bao gồm tình trạng suy giảm nghiêm trọng cả trí nhớ ngắn hạn và dài hạn, tình trạng rối loạn phân ly trong cuộc sống hàng ngày, tổn thương bàng quang nghiêm trọng, đau bụng dữ dội và tình trạng nghiện khó cai.
BS Trần Văn Phúc (Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn)
