Hà Nội tổ chức ngày dân số thế giới: Phát huy sức mạnh bình đẳng giới

Sáng 10/7, tại UBND huyện Chương Mỹ (Hà Nội), Sở Y tế Hà Nội đã tổ chức Mít tinh kỷ niệm ngày dân số thế giới 11/7/2023.

Bình đẳng giới tạo điều kiện thực hiện những giấc mơ của 8 tỷ người

Ngày Dân số Thế giới là một sự kiện thường niên diễn ra vào ngày 11/7 hằng năm, nhằm nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu. Đây cũng là dịp để nhân loại tự hào về những thành tựu trong lĩnh vực dân số, chăm sóc sức khoẻ, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, cải thiện đời sống, nâng cao chất lượng dân số và tuổi thọ của người dân, góp phần phát triển đất nước.

Hiện nay phụ nữ và trẻ em gái chiếm 49,7% dân số toàn cầu, nhưng những mong muốn của họ về cuộc sống, gia đình và việc làm vẫn bị bỏ qua khi bàn về các vấn đề nhân khẩu học, quyền của họ vẫn bị vi phạm trong các chính sách về dân số. Điều này đã tạo ra một thế giới đang loại trừ, bỏ qua và hạn chế tiềm năng của mỗi cá nhân trên hành tinh của chúng ta, làm cho không chỉ riêng phụ nữ và trẻ em gái, mà còn khiến cho tất cả chúng ta không được hưởng một tương lai thịnh vượng, hòa bình và bền vững hơn.

Hà Nội tổ chức ngày dân số thế giới: Phát huy sức mạnh bình đẳng giới

Nguồn gốc của vấn đề này chính là bất bình đẳng giới. Khắp nơi trên thế giới sự bất công phổ biến này đã làm cho phụ nữ và trẻ em gái không được đi học, không có việc làm và không giữ vị trí lãnh đạo; hạn chế những nỗ lực cá nhân và khả năng ra quyết định về sức khỏe, đời sống tình dục; làm tăng nguy cơ dễ bị tổn thương do bạo lực. Thêm vào đó, vẫn còn có những phụ nữ chết trong khi sinh nở. Bất bình đẳng giới vẫn còn tồn tại.

Kỷ niệm ngày Dân số Thế giới năm nay Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) lựa chọn chủ đề “Phát huy sức mạnh của bình đẳng giới: Nâng cao tiếng nói của phụ nữ và trẻ em gái để giải phóng tiềm năng vô hạn của thế giới chúng ta” nhằm tiếp tục khẳng định những mong muốn của phụ nữ và trẻ em gái: họ cần được xã hội trao quyền tự chủ về cuộc sống và cơ thể của mình, từ đó, một thế giới tốt đẹp sẽ được tạo ra. Quá trình này cần bắt đầu từ việc lắng nghe tiếng nói của phụ nữ, trẻ em gái và những người yếu thế, xây dựng luật pháp và chính sách để có thể giúp họ thực hiện các quyền của mình nhằm đưa ra các quyết định đúng đắn.

Chính vì thế, UNFPA kêu gọi Chúng ta phải thúc đẩy bình đẳng giới để tạo ra một thế giới vốn có với những tiềm năng vô hạn được công bằng, có khả năng chống chịu và bền vững hơn.Xã hội và cộng đồng sẽ mạnh mẽ và lành mạnh hơn khi phụ nữ và trẻ em gái được quyền quyết định về việc lập gia đình và thời điểm kết hôn theo mong muốn của mình. Tăng cường bình đẳng giới đòi hỏi chúng ta cần lắng nghe tiếng nói của phụ nữ, trẻ em gái và những người yếu thế để hiểu những thách thức mà họ phải đối mặt khi họ hiện thực hóa ước mơ của mình.

Phát biểu tại lễ mít tinh, ông Phạm Vũ Hoàng, Phó tổng cục Trưởng Tổng cục dân số (Bộ Y tế) cho biết, với chủ đề của Ngày dân số thế giới năm 2023 là: “Phát huy sức mạnh của bình đẳng giới: Nâng cao tiếng nói của phụ nữ và trẻ em gái để giải phóng tiềm năng vô hạn của thế giới chúng ta”.

Ngày dân số thế gới năm nay chúng ta nhấn mạnh, sự cần thiết thúc đẩy bình đẳng giới để tạo điều kiện thực hiện những giấc mơ của 8 tỷ người với những tiềm năng vô hạn.

Việt Nam được thế giới công nhận đánh giá cao về công tác chăm sóc bà mẹ trẻ em

Tại Việt Nam, 62 năm qua, công tác dân số đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Trước hết, chúng ta khống chế thành công tốc độ gia tăng dân số quá nhanh, giữ được quy mô dân số hợp lý và duy trì tổng tỷ suất sinh thay thế suốt hơn 10 năm qua. Sức khỏe bà mẹ và trẻ em được cải thiện rõ rệt.

Cụ thể, tỷ lệ chết ở trẻ em dưới 1 tuổi, dưới 5 tuổi và tỷ lệ chết ở người mẹ giảm mạnh, mức độ giảm đã vượt các chỉ tiêu của Quốc hội và Chính phủ giao, được quốc tế công nhận và đánh giá cao.

Mức sinh giảm, số người sinh ra giảm đã làm cho tỷ trọng dân số dưới 15 tuổi của Việt Nam giảm từ 42% vào năm 1979 xuống còn 25% vào năm 2015. Ngược lại, tỷ trọng dân số trong độ tuổi lao động (15-64) tăng từ 53% lên 68,4% (2015).

Chất lượng dân số Việt Nam ngày càng được cải thiện, tuổi thọ trung bình ngày càng tăng lên. Trong hơn 60 năm qua, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đã tăng 33,7 năm từ 40 tuổi (1960) lên 73,6 (2021).

Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỷ suất tử vong trẻ em đã giảm 2/3; tỷ số tử vong mẹ giảm 3/4 so với năm 1990. Tầm vóc thể lực của người Việt Nam có bước cải thiện. Từ năm 1993 đến nay, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam tăng thêm 6,6 cm, đạt 168,1 cm ở nam (2020) và 156,2 cm ở nữ.

Bên cạnh đó, Việt Nam còn được thế giới ngưỡng mộ ở công tác xóa đói, giảm nghèo, trong đó có phần đóng góp không nhỏ của công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình. Do làm tốt công tác này nên tỷ lệ trẻ em đến trường ngày càng tăng.

Các bà mẹ, đặc biệt là các bà mẹ trẻ có điều kiện tham gia học tập, tham luận, nghiên cứu khoa học và công tác xã hội… nên tỷ lệ phụ nữ tham gia làm công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học, tham gia vào cấp ủy, Quốc hội, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân các cấp ngày càng tăng.

GDP bình quân đầu người tăng lên cũng có đóng góp không nhỏ của công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Đặc biệt, thành công của công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình trong suốt hơn nửa thế kỷ qua đã góp phần đạt và về đích trước thời hạn các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ về nâng cao sức khỏe bà mẹ (MDG5) và giảm tử vong ở trẻ em (MDG4).

Bà Trần Thị Nhị Hà, Giám đốc Giám đốc Sở y tế Hà Nội phát biểu tại lễ mít tinh

Hà Nội chất lượng dân số từng bước được nâng cao

Bà Trần Thị Nhị Hà, Giám đốc Sở y tế Hà Nội cho biết, tại Hà Nội đã triển khai rất nhiều kế hoạch về phát triển dân số như: Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025; "Đề án Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi giai đoạn 2017-2025"; Kế hoạch phát triển thể lực, tầm vóc người Hà Nội đến năm 2030...

Hà Nội là thành phố đông dân thứ hai của cả nước và cũng có mật độ dân số cao thứ hai trong 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Mật độ dân số của thành phố Hà Nội là 2.398 người/km2, cao gấp 8,2 lần so với mật độ dân số cả nước.

Toàn Thành phố đã đạt mức sinh thay thế. Tỷ lệ sinh con thứ 03 trở lên tuy có giảm mỗi năm nhưng chưa bền vững. Tỷ lệ tăng dân số hàng năm ở mức cao (theo số liệu tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 2019: bình quân 2,22%/năm, mỗi năm tăng khoảng 160.000 người - tương đương dân số của 01 huyện, tạo ra áp lực lớn cho Kinh tế - xã hội Thủ đô.

Hiện nay, chất lượng dân số đã từng bước được nâng cao, Thành phố phê duyệt và triển khai thực hiện đồng bộ các đề án, chương trình, kế hoạch, hoạt động mô hình về nâng cao chất lượng dân số ở 30/30 quận, huyện, thị xã; 579/579 xã, phường, thị trấn đã mang lại kết quả rõ rệt.

Năm 2022, công tác Dân số của Hà Nội đã đạt và vượt các chỉ tiêu kế hoạch của Thành phố đề ra. Tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên vượt chỉ tiêu giao giảm 0,35% so với năm 2021. Tỷ số giới tính khi sinh là 110,8 trẻ trai/100 trẻ gái. Tỷ lệ sàng lọc trước sinh năm 2022 đạt 88,92% (vượt chỉ tiêu được giao). Tỷ lệ sàng lọc sơ sinh năm 2022 đạt 87,8%.

Kết quả sáu tháng đầu năm 2023, Các chỉ tiêu cơ bản hoàn thành kế hoạch: tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên đạt: 7,0 % (giảm 0,04% so cùng kỳ 2022), tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ đạt 68,2 % (tăng 4% so cùng kỳ 2022), tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt 85,0% (tăng 1,07% so cùng kỳ 2022), tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 88,0 % (tăng 1,67% so cùng kỳ 2022), tỷ lệ cặp nam nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 45,0 % (tăng 17% so cùng kỳ 2022), tỷ số giới tính khi sinh ở mức 112,1 trẻ trai/100 trẻ gái (6 tháng 2022: 112,9/100).

Ngoài ra, hiện nay tại Hà Nội nhiều mô hình được duy trì và nhân rộng tại các địa bàn trên toàn thành phố như: Mô hình can thiệp truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình tới vùng dân cư đặc thù; Mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng; Mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân và Mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên…

Hàng năm, Chi cục DS-KHHGĐ thành phố đã phối hợp với Hội Kế hoạch hóa gia đình để tổ chức các buổi truyền thông kiến thức SKSS/KHHGĐ cho các đối tượng là phụ nữ quanh tuổi mãn kinh, nam giới, vị thành niên thanh niên,..;

Phối hợp với Thành đoàn Hà Nội tổ chức truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản/ KHHGĐ và các bệnh lây truyền qua đường tình dục cho các đoàn viên thanh niên,…;

Phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ, Liên đoàn lao động để truyền thông chính sách Dân số - KHHGĐ, kiến thức CSSKSS/KHHGĐ, bình đẳng giới cho cán bộ trong hệ thống và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ …

Để đạt được các kết quả như vậy là nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Thành phố, Ban Chỉ đạo công tác Dân số Thành phố, các quận/huyện/thị xã; các cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở và đội ngũ cán bộ làm công tác dân số các cấp.