Giảm cholesterol tránh xơ gan

(khoahocdoisong.vn) - Cholesterol máu tăng cao và kéo dài sẽ gây rối loạn chức năng các cơ quan, gây bệnh u vàng, xơ gan, nặng nhất là xơ vữa động mạch.

Cholesterol tăng theo tuổi

PGS.TS Trần Đáng, nguyên Cục Trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, cholesterol là một chất béo steroid, mềm, màu vàng nhạt, có ở màng tế bào của tất cả các mô trong cơ thể và được vận chuyển trong huyết tương của mọi động vật.

Cholesterol được sản xuất hằng ngày trong gan (nguồn gốc nội sinh), mỗi ngày từ 1,5 – 2g, ngoài ra còn có tỷ lệ tổng hợp cao ở ruột, tuyến thượng thận và cơ quan sinh sản. Cholesterol hiện diện với nồng đồ cao ở các mô tổng hợp nó hoặc có mật độ màng dày đặc như gan, tủy sống, não và mảng xơ vữa động mạch...

Với một người khoảng 68kg, tổng lượng cholesterol trung bình trong cơ thể khoảng 35g. Nguồn gốc cholesterol ngoại sinh là từ việc ăn uống các chất mỡ động vật. 

Lượng Cholesterol trung bình trong máu thay đổi theo tuổi tác. Cholesterol cũng thay đổi theo mùa, cao hơn vào mùa đông và giảm hơn vào mùa hạ.

Kiểm soát cholesterol ở mức lý tưởng

Theo PGS.TS Trần Đáng, cholesterol rất cần thiết cho sự phát triển của cơ thể. Nó là thành phần quan trọng của màng tế bào, là tiền chất chính để tổng tổng hợp vitamin D, nhiều loại hormon steroid, bao gồm cortisol và aldosteron ở tuyến thượng thận và các hormon sinh dục progesteron, estrogen và testosteron.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy, cholesterol có vai trò quan trọng đối với các điểm nối thần kinh ở não cũng như hệ miễn dịch, bao gồm việc chống ung thư. Cholesterol còn là nguyên liệu để tổng hợp axit mật và muối mật ở gan...

Tuy nhiên nếu cholesterol ở mức cao và kéo dài sẽ xâm nhập vào tế bào gây rối loạn chức phận tế bào của các cơ quan: bệnh u vàng, xơ gan, nặng nhất là xơ vữa động mạch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Vì vậy, cần phải kiểm soát cholesterol ở mức lý tưởng:

TT

chỉ số

lý tưởng

tạm được

không tốt

1

2

3

Tổng số cholesterol

HDL – cholesterol

LDL- cholesterol

< 200

> 45

< 130

200 - 240

35 - 45

130 – 160

> 240

< 35

> 160

PGS.TS Trần Đáng khuyên, để có thể kiểm soát cholesterol ở mức lý tưởng, hãy thay đổi chế độ ăn uống.

Chọn thực phẩm có ít chất béo: Tốt nhất nên ăn lượng chất béo nhỏ hơn 30%, tổng số năng lượng do thực phẩm cung cấp. Chọn thực phẩm có ít chất béo bão hòa bởi loại chất béo này không có lợi cho sức khỏe vì nó làm tăng tổng lượng cholesterol xấu trong cơ thể. Giảm tiêu thụ chất béo bão hòa có thể giúp giảm LDL- cholesterol (cholesterol không tốt). Chất béo bão hòa được tìm thấy chủ yếu trong thịt mỡ và các sản phẩm từ sữa béo như bơ và kem, sữa nguyên chất, pho mát, da gà, mỡ trên thịt nạc, mỡ lợn...  

Hạn chế thực phẩm có nhiều cholesterol: Gan, lòng đỏ trứng (một lòng đỏ trứng có tới 250mg cholesterol  vì vậy, người khỏe mạnh bình thường có thể ăn không quá 4 quả trứng mỗi tuần). Ăn lòng trắng trứng và thực phẩm từ thực vật không có cholesterol. Tránh các loại chất béo chuyển hóa thường xuất hiện trong thực phẩm chế biến qua cách sử dụng dầu thực vật được hydro hóa một phần như dầu dừa, dầu cọ, ngoài ra chất béo này còn có trong bơ thực vật và bánh quy. Chất béo chuyển hóa nếu sử dụng nhiều sẽ làm tăng tổng mức cholesterol trong cơ thể. Sử dụng chất béo chưa bão hòa có trong dầu ngô, dầu ô liu, dầu lạc, dầu vừng, trái bơ và một số loại cá...

Ăn thực phẩm giàu axit béo omega-3: Axit béo omega-3 là một trong những loại chất béo tốt làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, mất trí nhớ hoặc tụt huyết áp. Loại axit béo này thường có trong cá hồi, cá thu, cá trích hoặc quả óc chó...

Tăng chất xơ hòa tan và tinh bột: Chất xơ hòa tan có thể làm giảm sự hấp thụ cholesterol vào máu. Hầu hết nó được tìm thấy trong các loại thực phẩm như: Bột yến mạch, đậu tây, mầm cải Brussels, táo và lê....

Ngoài ra, cần tích cực tập thể dục và giảm cân nếu thừa cân vì thực tế chỉ cần dư vài cân cũng có thể làm tăng cholesterol.  

Chỉ sử dụng tân dược khi LDL- cholesterol tăng cao quá mức: khoảng 190mg/dl hoặc 160mg/dl khi có một vài nguy cơ tim mạch như: huyết áp cao, béo phì, hút thuốc lá...

Theo Đời sống
back to top