Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, giải ngân nguồn vốn ODA và vay ưu đãi từ năm 2016 đến nay đều không đạt dự toán. Theo kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài được điều chỉnh theo nghị quyết của Quốc hội là 360.000 tỷ đồng. Đến hết năm 2019, tổng số đã giao là 244.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, số đã giải ngân, lũy kế từ năm 2016 đến tháng 5/2019 chỉ hơn 133.000 tỷ đồng, mới đạt xấp xỉ 37% so với kế hoạch đã điều chỉnh.
Ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ, Bộ Tài chính cho biết việc thông báo kế hoạch vốn năm 2019 của các Bộ ngành và địa phương hiện rất chậm. Đến nay, Bộ KHĐT mới giao kế hoạch bằng 48% kế hoạch vốn Quốc hội giao. Tình trạng này dẫn đến việc rất nhiều nơi không có nguồn để giải ngân.
Việc bố trí vốn thiếu so với kế hoạch, tiến độ triển khai cũng như với cam kết của các hiệp định vay đang là mối quan tâm của cả chủ dự án và các nhà tài trợ. Riêng nhóm các dự án của 6 nhà tài trợ phát triển đã có trên 60 dự án chưa được bố trí đủ kế hoạch vốn năm 2019 theo đúng nhu cầu cần bổ sung là trên 34.000 tỷ đồng.
Tình trạng giao kế hoạch vốn chưa đúng, chưa đủ tồn tại kéo dài. Một số đã hết thời hạn giải ngân nhưng vẫn chưa được bố trí kế hoạch vốn, như dự án xây dựng Trường Đại học KHCN Hà Nội, dự án tăng cường hệ thống y tế tuyến tỉnh Thanh Hóa, chương trình đào tạo nghề 2008... Bên cạnh đó, việc điều chỉnh kế hoạch vốn ở các dự án và các tiểu dự án diễn ra thường xuyên và liên tục ở tất cả Bộ, ngành và địa phương. Tuy nhiên, thủ tục điều chỉnh kế hoạch vốn theo quy định rất phức tạp qua nhiều cấp. Nhiều trường hợp dự án đến khi được điều chỉnh đã hết thời hạn giải ngân và lại phải xin gia hạn dự án, kéo theo nhiều thủ tục pháp lý phức tạp. Ví dụ dự án nâng cấp đô thị đồng bằng sông Cửu Long, dự án Phát triển đô thị loại vừa vay vốn World Bank, đường hành lang ven biển phía Nam...
Ông Eric Sidgwick – Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam nhận định, mức độ trung bình giải ngân của Việt Nam chỉ bằng một nửa giai đoạn trước và so với các nước cùng nhận tài trợ từ ADB. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là thủ tục. Việc giải ngân chậm sẽ làm phát sinh chi phí. Chính phủ Việt Nam phải trả phí cam kết cao hơn, chậm trễ, thậm chí dẫn tới tranh chấp hợp đồng với nhà thầu, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam.
