Gene có thể bật và tắt

Hỏi: Người ta có thể bật và tắt gene như bóng đèn, để phát triển khả năng nào đó hoặc giảm thiểu nguy cơ nào đó không?

Vũ Ngọc Hà (Hà Nội)

GS Lê Đình Lương, Hội Di truyền học Việt Nam: Trên thực tế, tại mỗi thời điểm có tới 80% gen ở trạng thái không hoạt động. Ở góc độ di truyền học, có cơ chế chế bật – tắt gene như chúng ta bật – tắt bóng đèn trong nhà mình. Các nhà khoa học đã làm thí nghiệm sáng tỏ cơ chế điều hòa hoạt động gene trên đối tượng là vi khuẩn gọi là cơ chế biểu hiện gen biệt hóa. Thí nghiệm đó như sau: Khi có đường lactose trong môi trường thì vi khuẩn Ecoli bật toàn bộ gene để chuyển hóa đường. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện thấy lactose đã loại một một nhân tố ức chế khỏi ADN, việc đó đã “bật điện” cho gene sản xuất protein. Nhờ các cơ chết tắt –bật gene mà tất cả các tế bào trong cơ thể tùy cùng mang một bộ gene giống nhau chứa thông tin di truyền đầy đủ như nhau, nhưng chỉ khoảng 20% gene biểu hiện ở mỗi thời điểm cụ thể.