Béo phì nói chung và béo bụng nói riêng đang có xu hướng tăng nhanh ở nước ta. Theo kết quả điều tra dinh dưỡng trên 17213 đối tượng tuổi từ 25 đến 64 tại 64 tỉnh/thành phố cho thấy tỷ lệ thừa cân/béo phì (BMI > 23) là 16,3%, trong đó tỷ lệ béo bụng ( tỷ số vòng bụng/ vòng mông cao) là 39,75% và tăng theo tuổi trên cả nam và nữ.
Theo khảo sát, đánh giá của Viện Dinh dưỡng quốc gia thì tỷ lệ béo bụng ở người trưởng thành nước ta là 7,7% - cao hơn so với tỷ lệ chung về béo bụng của các nước trong khu vực (6,6%). Đây là con số đáng báo động cho các đối tượng dễ bị rơi vào tình trạng này như nhân viên văn phòng, nữ công chức, phụ nữ sau sinh...và đặc biệt là cánh đàn ông hay nhậu nhẹt, rượu bia. Béo bụng không những ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn là nguy cơ gây nên các bệnh lý như cao huyết áp, đột quỵ, vữa xơ động mạch, gan nhiễm mỡ, viêm tụy cấp…
Để phòng chống béo bụng không có cách nào khác là phải thực hành toàn diện các biện pháp như tiết chế ăn uống, tích cực vận động, tránh căng thẳng thần kinh, sử dụng các thực phẩm chức năng giảm mỡ hợp lý…, trong đó có một phương pháp hết sức đơn giản, không tốn kém mà lại hiệu quả đó là tập luyện bài khí công dưỡng sinh của y học cổ truyền.
Chuẩn bị: Chọn tư thế đứng, hai chân mở rộng bằng tầm hai vai, thu ngực, nâng lưng lên thở tự nhiên, hai mắt khép hờ, tập trung ý nghĩ vào hơi thở, bỏ hết tạp niệm. Một tay ấn trên bụng dưới (nam tả nữ hữu) sao cho khoảng giữa lòng bàn tay (huyệt nội lao cung) đặt trên huyệt đan điền (vùng dưới rốn 1-2 thốn), còn tay kia (nam hữu nữ tả) đặt ở ngực sao cho nội lao cung đặt trên huyệt đản trung (điểm giữa đường nối hai núm vú ở nam giới, phụ nữ lấy theo xương sườn thứ tư, huyệt là nơi gặp nhau của đưởng dọc giữa xương ức và đường ngang qua bờ trên khớp ức-sườn 4). Sau khi đứng một lát, gõ hai hàm răng vào nhau 36 lần, dùng lưỡi khuấy động nước bọt trong miệng rồi chia làm 3 lần nuốt xuống, dùng ý niệm đưa xuống ngực, tiếp đó từ từ đưa xuống đan điền. Tiếp tục đứng tĩnh lặng một lát rồi thực hiện lần lượt các động tác như sau:
- Thở ngực và bụng: Hít khí vào, ưỡn ngực, thót bụng dưới. Thở khí ra, thu ngực, phình bụng dưới hết cỡ. Tiến hành động tác luân phiên nhẹ nhàng và đều đặn đủ 40 lần
- Xoa bóp ngực: Dùng bàn tay phải từ mé phải ngực đẩy sang trái 36 lần, lại dùng bàn tay trái từ mé trái ngực đẩy sang phải 36 lần với một lực ấn vừa phải, chú ý giữ hơi thở tự nhiên.
- Xoa bóp bụng: Dùng bàn tay phải, lấy rốn làm trung tâm, xoa bụng theo chiều kim đồng hồ 36 lần rồi lại dùng bàn tay trái lấy rốn làm trung tâm, xoa bụng ngược chiều kim đồng hồ 36 lần với một lực vừa phải.
Để đạt hiệu quả mỗi ngày làm 1-2 lần, mỗi lần 10-15 phút, liệu trình tối thiểu phải trên 3 tháng. Ngoài ra cần chú ý: Uống nhiều nước trong suốt cả ngày để giúp loại bỏ chất thải trong cơ thể, nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt, giới hạn tiêu thụ nước có ga, trọng dụng nước chanh, nói không với đường, chọn các sản phẩm đã tách chất béo như sữa tách kem, sữa chua ít béo, ăn nhiều trái cây tươi và rau quả, tránh ăn quá no trong một bữa, tránh ăn đêm, hạn chế tối đa bia rượu, chơi thể thao ít nhất 45 phút mỗi ngày, ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm, kiểm soát huyết áp, trọng lượng và nồng độ cholesterol trong máu thường xuyên.
BS Khánh Hiển (Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)
