Theo kinh nghiệm dân gian
Cảm cúm thường lây qua đường thở. Để đề phòng trước hết phải cách ly, đó là việc làm tối quan trọng. Sát trùng nơi ở theo kinh nghiệm dân gian, xông giấm, Đông y gọi là khổ tửu, có tác dụng phát tán, trừ khí độc, thông khí. Mỗi buổi sáng thức dậy dùng 100ml giấm ăn bắc lên bếp đun cho giấm sôi đóng kín cửa cho mùi giấm lan tỏa khắp nhà, mọi người hít vào khó chịu phải hắt hơi sổ mũi mới đạt yêu cầu. Khi mùi giấm đã tỏa ra khắp nhà thì mở hết cửa ra để cho mùi giấm lan tỏa ra ngoài trời. Nếu vào thời kỳ đó trời nắng thì mở cửa, không được đóng kín cửa để ánh sáng lọt vào nhà tiêu diệt vi khuẩn, Đông y gọi là khí độc.
Nếu không có giấm thì dùng quả bồ kết, mỗi lần dùng 5-7 quả đốt lên xông. Ở một số vùng ở Nghệ Tĩnh trước đây, các cụ lương y còn hướng dẫn cho nhân dân khi bị cảm cúm, mỗi ngày người lớn ăn 20g nghệ tươi (khương hoàng). Nghệ có vị cay đắng, tính ôn, có tác dụng hành khí thanh huyết, chống viêm, kháng vi sinh vật gây bệnh. Khi ăn nghệ tươi nên uống cùng 20ml giấm thanh (loại giấm nuôi bằng rượu 10 độ) trẻ em dùng ½ liều người lớn. Ngày uống một lần vào buổi sáng, uống liên tục 3 ngày là bệnh nhân khỏi bệnh. Mỗi buổi sáng ngủ dậy súc miệng bằng nước muối 20%.
Nếu cảm cúm thể phong hàn thì phải mặc ấm, giữ kín cổ, đeo khẩu trang, xoa dầu nóng. Khi bệnh mới phát có thể cho người bệnh một nồi nước xông gồm các lá bưởi, sả, bạch đàn… Nếu cảm phong nhiệt có mồ hôi thì không mặc nóng quá, không xoa dầu nóng, không xông hơi vì để thoát mồ hôi nhiều sẽ làm tổn thương chính khí, bệnh càng nặng thêm.
Ăn uống: Nếu bệnh thuộc thể phong hàn thì người bệnh không ăn các thức ăn sống lạnh, uống nước mát. Thể phong nhiệt thì người bệnh không ăn các thứ cay nóng, uống rượu bia. Nên ăn các thức ăn dễ tiêu hóa.
Theo y học truyền thống
Chứng phong nhiệt kiêm thử: Đã dùng thuốc điều trị chứng phong nhiệt nhưng không đỡ. Người vẫn sốt, ít mồ hôi, tâm phiền miệng khát nước, đau tức vùng ngực, khó thở, nước tiểu đỏ, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc hơi vàng, mạch nhu sác. Điều trị: Thanh thử, lợi thấp. Bài thuốc Hoàng liên hương nhu ẩm: Hoàng liên 8g, hương nhu 16g, hậu phác 12g, biển đậu 12g, tùy chứng trạng của bệnh nhân có thể gia giảm thêm các vị khác. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn 15 phút. Uống liên tục 7 ngày.
Chứng phong hàn kiêm thấp: Triệu chứng sốt nhẹ, sợ rét, đầu nặng, tay chân mệt mỏi, tức ngực, miệng nhạt, buồn nôn có khi nôn mửa, bụng trướng đầy, đại tiện phân sền sệt, rêu lưỡi dày nhớt, mạch nhu. Điều trị: giải biểu hóa thấp. Bài thuốc Khương hoạt thắng thấp thang: Khương hoạt 12g, độc hoạt 8g, xuyên khung 8g, mạn kinh tử 12g, cam thảo 4g, phòng phong 12g, cảo bản 12g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống sau khi ăn. Nếu bệnh nặng thuộc dạng cảm mạo lưu hành (cảm cúm) dùng bài Hoắc hương chính khí tán: Hoắc hương 12g, hậu phác 10g, tô diệp 12g, trần bì 12g, đại phúc bì 12g, cam thảo 4g, bạch chỉ 12g, phục linh 12g, bạch truật 12g, bán hạ (chế) 10g, cát cánh 12g, sinh khương 12g, đại táo 12g. Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc đói.
TTND.BS cao cấp Nguyễn Xuân Hướng (nguyên Chủ tịch Hội Đông y VN)
