Dòng hải lưu vùng Vịnh có thể sụp đổ năm 2025: Trái Đất ra sao?
Lê Trang (theo Live Science)
Theo các nhà khoa học, dòng hải lưu vùng Vịnh có thể sụp đổ vào năm 2025 làm cho khí hậu Trái Đất rơi vào hỗn loạn. Khi đó, những cơn bão sẽ hoành hành khắp thế giới.
Các nhà nghiên cứu đã dự đoán rằng dòng hải lưu Kinh tuyến Đại Tây Dương hay còn gọi là dòng hải lưu vùng Vịnh (AMOC) có thể gặp nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào trong khoảng từ năm 2025 đến năm 2095, một thời gian sớm hơn rất nhiều so với những ước tính trước đây.
AMOC là một dòng chảy quan trọng điều chỉnh khí hậu Trái Đất bằng cách đưa nước ấm từ vùng nhiệt đới lên phía bắc và nước lạnh từ phía bắc xuống phía nam. Dòng hải lưu này đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu ở bán cầu Bắc, nhưng nó có nguy cơ gây ra sự hỗn loạn khí hậu Trái Đất nếu gặp sự sụp đổ.
Các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng AMOC có thể gặp nguy cơ sụp đổ hoàn toàn trong khoảng thời gian từ năm 2025 đến năm 2095, điều này sẽ làm thay đổi hoàn toàn hệ sinh thái đại dương, làm giảm nhiệt độ và gây ra những cơn bão dữ dội trên toàn cầu. AMOC tồn tại trong hai trạng thái ổn định: trạng thái mạnh và nhanh, trạng thái chậm và yếu.
Trước đây, các nghiên cứu đã dự đoán rằng dòng hải lưu có thể chuyển sang trạng thái yếu trong tương lai. Tuy nhiên, sự thay đổi khí hậu do con người gây ra có thể khiến AMOC sụp đổ sớm hơn dự kiến.
Giáo sư Susanne Ditlevsen từ Đại học Copenhagen (Đan Mạch), tác giả chính của nghiên cứu, nói rằng: "Sự sụp đổ của AMOC có thể xảy ra sớm hơn nhiều so với dự đoán do tác động của khí nhà kính gây ra".
AMOC hoạt động như một băng chuyền toàn cầu không ngừng, di chuyển oxy, chất dinh dưỡng, carbon và nhiệt trên khắp Trái Đất. Nó làm cho nước ấm và mặn từ phía nam chảy về phía bắc, giúp làm mát và chìm nước tại vùng nước ở vĩ độ cao hơn, giải phóng nhiệt vào khí quyển.
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đang làm chậm hoạt động của AMOC. Nước ngọt từ tảng băng tan chảy vào dòng chảy, làm cho nó trở nên ít đậm đặc và mất đi mặn. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng AMOC đang ở mức yếu nhất trong 1.000 năm qua.
Khu vực gần Greenland, nơi các vùng biển phía nam chìm xuống (được gọi là dòng hải lưu cận cực), đang ghi nhận nhiệt độ thấp kỷ lục. Trong khi đó, các vùng biển xung quanh đang trở nên nóng lên với mức nhiệt cao nhất trong lịch sử, tạo ra một "đốm" nước lạnh ngày càng mở rộng.
Các nhà khoa học đã sử dụng mô hình thống kê để đánh giá sức mạnh giảm dần và khả năng phục hồi của AMOC dựa trên biến động từng ngày. Kết quả khiến nhóm nghiên cứu lo lắng, cho thấy sự sụp đổ của AMOC có thể xảy ra sớm nhất là vào năm 2025 và có thể tiếp diễn đến cuối thế kỷ 21.
Giáo sư khí hậu Peter Ditlevsen từ Viện Niels Bohr, Copenhagen (Đan Mạch) nói: "Kết quả này khiến tôi lo sợ, vì kịch bản sụp đổ rất gần và AMOC rất quan trọng đối với khí hậu Trái Đất, chúng ta cần phải hành động ngay lập tức". Nhiều nhà hải dương học và chuyên gia khí hậu đánh giá cao nghiên cứu này và coi đây là một cảnh báo đáng lo ngại cho chúng ta.
Mời quý độc giả xem video: Biến đổi khí hậu, nhiều nước triển khai bảo hiểm thời tiết
