U lympho ruột non tiên phát ác tính là các tổn thương khu trú chủ yếu ở ruột non và ngay từ đầu không có tổn thương hạch ngoại biên; các triệu chứng lâm sàng khởi phát liên quan đến tổn thương ở ống tiêu hoá.
Đây là bệnh lý hiếm gặp, biểu hiện lâm sàng nghèo nàn làm cho bệnh nhân và bác sĩ rất dễ chủ quan, nhầm tưởng sang bệnh lý khác, chẩn đoán thường khó khăn, khi được chẩn đoán thường đã ở giai đoạn muộn, do đó tiên lượng nặng nề, tỷ lệ tử vong cao. Người ta chia bệnh thành hai loại: Ulympho phương Tây và u lympho Địa Trung Hải.
U lympho ruột non nguyên phát thể phương Tây thường gặp ở mọi lứa tuổi nhưng nhiều nhất là 15 và 40 tuổi, nam gặp nhiều hơn nữ. Biểu hiện thường thấy là đau bụng, gầy sút, nôn và buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy, có thể có các biểu hiện của lồng ruột hoặc tắc ruột, trong đó đau bụng là triệu chứng chính, rất thường gặp là đau thất thường và diễn tiến mạn tính. Bệnh thường được chẩn đoán muộn sau 6 tháng và hay nhầm với các bệnh như: U cơ, u mỡ và u tuyến lành tính của ruột non; ung thư dạng tuyến, sarcom và u dạng carcino của ruột non; Bệnh Crohn và lao.
Nguyên nh ân gây bệnh cho đến nay vẫn chưa hoàn toàn được biết rõ, có một số yếu tố được xem là nguy cơ như: Bệnh Crohn, bệnh phì đại lan toả u lympho ở ruột non, do giảm gammaglobulin máu, hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải; sau điều trị xạ trị liệu, hoá trị liệu, thuốc ức chế miễn dịch hoặc xuất hiện sau các bệnh như: bệnh đại tiện phân mỡ; phì đại lympho dạng nốt và hội chứng ức chế miễn dịch.
U lympho ruột non thể Địa Trung Hải lại thường gặp ở tuổi 15 - 35 tuổi. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do vệ sinh kém, khiến nhiễm trùng và kí sinh trùng tiêu hoá tái diễn nhiều lần gây bệnh. Một số ít là do di truyền. Biểu hiện của bệnh là đau bụng thường xuyên, tiêu chảy mạn và kém hấp thu, trong phân thường là nước hoặc có mỡ; thể trạng suy giảm, kém, sút cân, một số trường hợp sốt, phù, cổ trướng; móng tay dùi trống…
Để phát hiện u lympho ruột non tiên phát, mỗi người cần quan tâm đến sức khỏe của mình, định kỳ 6 tháng đến 1 năm khám sức khỏe một lần để có thể phát hiện sớm bệnh lý, điều trị kịp thời, hạn chế hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
ThS Trần Anh (Bệnh viện K)
