Đắk Lắk: Đâu là nguyên nhân dẫn đến giải ngân vốn đầu tư công thấp?

Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk cho biết, kế hoạch đầu tư công năm 2021 trên địa bàn tỉnh đã được cấp có thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2022 nguồn vốn ngân sách tỉnh quản lý là 614,586 tỷ đồng. Tuy nhiên, tính đến ngày 10/9/2022 chỉ mới giải ngân được 73,276 tỷ đồng, đạt 11,92% kế hoạch.

Tại phiên họp thường kỳ 13/9, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị chỉ đạo việc giải ngân nguồn vốn công.

Đối với kế hoạch đầu tư công năm 2022, UBND tỉnh Đắk Lắk đã phân bổ cho các dự án và Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ là 3.682,35 tỷ đồng, trong đó đã phân bổ chi tiết cho các dự án trong kế hoạch năm 2022 là 3.510,842 tỷ đồng. Tuy nhiên, tính đến ngày 10/9/2022 toàn tỉnh chỉ mới giải ngân 913,194 tỷ đồng, đạt 26% kế hoạch.

Qua báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk cho thấy, có 6 đơn vị chưa giải ngân được đồng vốn nào gồm: Sở Y tế, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Tài nguyên và Môi trường, Công an tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Tỉnh ủy và 9 đơn vị giải ngân dưới mức bình quân chung của tỉnh 26%, trong đó có 4 đơn vị giải ngân dưới 10%, 5 đơn vị giải ngân dưới 26%; 18 đơn vị giải ngân trên mức bình quân chung của tỉnh 26% kế hoạch.

Cụ thể, đối với 6 đơn vị chưa giải ngân được đồng vốn đầu tư công nào, trong đó Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk thực hiện Dự án mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn từ nguồn vốn ODA, kế hoạch nguồn vốn bố trí năm 2022 là 2,384 tỷ đồng, nhưng đến nay chưa giải ngân được đồng vốn nào mà đang làm hồ sơ đề nghị rút vốn gửi Trung ương.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk thực hiện Dự án tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai, kế hoạch nguồn vốn bố trí năm 2022 là 30,560 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn chưa giải ngân được đồng vốn nào, hiện nay chủ đầu tư đang đôn đốc các đơn vị thi công, đơn vị kiểm tra nghiệm thu hoàn thiện hồ sơ đã hoàn thành để thực hiện giải ngân.

Công an tỉnh Đắk Lắk thực hiện Dự án trụ sở làm việc 48 xã điểm, kế hoạch vốn năm 2022 bố trí là 8 tỷ đồng, hiện nay chủ đầu tư đang tổ chức nghiệm thu, chưa giải ngân; Dự án trụ sở 15 xã vùng 3, tuy nhiên do điều chỉnh vị trí một số trụ sở do quy hoạch sử dụng đất không phù hợp, sau khi điều chỉnh chủ trương đầu tư, hiện nay chủ đầu tư đang hoàn chỉnh thủ tục để phê duyệt dự án.

Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk thực hiện Dự án quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, kế hoạch vốn năm 2022 bố trí là 33 tỷ đồng. Tuy nhiên, do việc thanh toán thực hiện theo tiến độ công việc và Hợp đồng đã ký sẽ thanh toán theo 3 mốc thời gian là đầu kỳ, giữa kỳ và cuối kỳ. Đến nay, chủ đầu tư đã thanh toán giải ngân đầu kỳ, hiện đơn vị tư vấn đang hoàn thiện hồ sơ để thanh toán giữa kỳ theo hợp đồng và sẽ hoàn thành giải ngân vào cuối kỳ.

Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Đắk Lắk thực hiện Dự án xây dựng hạ tầng chuyển đổi số tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030, tuy nhiên đến nay dự án đang trong giai đoạn trình thẩm định thiết kế cơ sở, báo cáo nghiên cứu khả thi.

Văn phòng Tỉnh ủy Đắk Lắk thực hiện Dự án ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động cơ quan khối Đảng, nhưng đến nay chủ đầu tư đang hoàn thiện thủ tục đầu tư, chưa phê duyệt dự án.

Công tác giải phóng mặt bằng chậm là một trong những nguyên nhân khiến việc giải ngân vốn đầu tư đạt thấp.

Cũng theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk, trong tổng số nguồn vốn đầu tư công năm 2022, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân cụng và công nghiệp tỉnh Đắk Lắk được bố trí kế hoạch vốn năm 2022 là 409,665 tỷ đồng, đến nay chỉ mới giải ngân được 67,552 tỷ đồng, đạt 16,5% kế hoạch.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk được bố trí kế hoạch vốn năm 2022 là 1.124,922 tỷ đồng, nhưng đến nay chỉ mới giải ngân được 99,249 tỷ đồng, đạt 8,8% kế hoạch.

Các huyện, thị xã, thành phố và các sở, ngành được bố trí kế hoạch vốn năm 2022 là 1.976,255 tỷ đồng, nhưng đến nay chỉ mới giải ngân được 746,393 tỷ đồng, đạt 37,8% kế hoạch.

Đặc biệt, tình hình triển khai đối với dự án khởi công mới nguồn vốn ngân sách Trung ương việc giải ngân vốn đạt rất thấp. Cụ thể, năm 2022 tỉnh Đắk Lắk bố trí mở mới cho 20 dự án với tổng số vốn 951 tỷ đồng, chiếm 83% kế hoạch năm vốn ngân sách Trung ương, nhưng đến ngày 9/9/2022 chỉ mới giải ngân được 29,9 tỷ đồng, đạt 3,1% kế hoạch...

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk Đinh Xuân Hà cho biết, lý do giải ngân đầu tư công còn thấp là do một số dự án thuộc kế hoạch vốn kéo dài năm 2021 sang năm 2022 đang chờ phê duyệt quyết toán, đang chờ nghiệm thu khối lượng hoàn thành và đang chờ kết luận của Thanh tra, Kiểm toán nên chưa thực hiện giải ngân và dự kiến sẽ giải ngân trong quý III và Quý IV năm 2022.

Tình trạng thiếu đất đắp cho công trình cũng là nguyên nhân khiến việc giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp.

Công tác giải phóng mặt bằng thực hiện chậm do nhiều vướng mắc như: kiểm đếm, đo đạc, lập phương án, phê duyệt phương án… Chủ đầu tư chưa tích cực phối hợp với chính quyền địa phương để thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng; nhiều dự án vừa thi công vừa lập phương án bồi thường giải phóng mặt bằng dẫn đến chậm bàn giao mặt bằng thi công, ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân, đồng thời làm phát sinh chi phí, tăng tổng mức đầu tư phải làm thủ tục điều chỉnh dự án, điều chỉnh chủ trương đầu tư dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện dự án.

Thêm vào đó, tình trạng thiếu đất đắp cho công trình do chưa quy hoạch mỏ đất khai thác thực hiện công trình; biến động giá vật liệu xây dựng 6 tháng đầu năm tăng cao dẫn đến một số nhà thầu thi công sợ lỗ nên hoạt động cầm chừng chờ giá vật liệu ổn định mới thi công nên không có khối lượng.

Đối với vốn ngân sách Trung ương, các công trình mở mới của kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 chủ yếu tập trung trong năm 2022 và trong năm 2022 tỉnh bố trí mở mới cho 24/27 dự án, còn 3 dự án chuyển tiếp với tổng vốn 951 tỷ đồng, hầu hết là các dự án nhóm B. Do đó, quy trình kéo dài, mất nhiều thời gian do yêu cầu phải đấu thầu 2 bước.

Mặc dù UBND Đắk Lắk bố trí vốn chuẩn bị đầu tư từ năm 2021, nhưng đến nay các dự án vẫn đang trong quá trình phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công tổng dự toán, chưa phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, dự kiến trong tháng 9/2022 mới hoàn thành thủ tục để đấu thầu xây lắp và thực hiện giải ngân kế hoạch vốn được giao.

Đối với nguồn vốn ngân sách địa phương, phần lớn đầu tư từ nguồn thu sử dụng đất nhưng việc thu tiền sử dụng đất còn chậm nên thiếu vốn để thực hiện giải ngân cho các dự án.

Mặt khác, qua kiểm tra của các Tổ công tác giải ngân của tỉnh còn cho thấy, các dự án đã hoàn thành nghiệm thu đưa vào sử dụng hoặc đang trình quyết toán nhưng các chủ đầu tư không thực hiện giải ngân mà chờ phê duyệt quyết toán xong mới giải ngân.

Đối với các dự án ODA, ngoài các nguyên nhân nêu trên, còn do các chủ đầu tư đã đăng ký vốn kế hoạch năm 2022 cao so với nhu cầu thực tế, vì lý do tránh trường hợp Trung ương không cho phép kéo dài kế hoạch năm 2021 sang năm 2022 để thực hiện giải ngân.

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk Đinh Xuân Hà cho biết thêm, ngày 23/6/2022, UBND tỉnh Đắk Lắk đã thành lập 4 Tổ công tác kiểm tra giải ngân do 3 Phó Chủ tịch UBND tỉnh và 1 Giám đốc Sở làm trưởng đoàn.

Hiện nay, vẫn đang tiến hành làm việc với các chủ đầu tư để kiểm tra đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 trên địa bàn tỉnh cho từng dự án. Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp báo cáo UBND tỉnh tập trung chỉ đạo đối với từng chủ đầu tư và giải quyết khó khăn, vướng mắc từng dự án và sẽ kịp thời tham mưu UBDN tỉnh điều chuyển vốn đối với các dự án không có khả năng giải ngân sang các dự án có nhu cầu giải ngân vốn./.