Đại biểu chất vấn liệu có “lợi ích nhóm” trong “loạn” giá xét nghiệm”?

Do quá bận phòng chống dịch, không thực hiện đúng thu phí xét nghiệm

Sáng nay, 10/11, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long đã là người đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội.

Trả lời câu hỏi “liệu có lợi ích nhóm trong vấn đề loạn giá xét nghiệm?” của đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), và chất vấn “vì sao Việt Nam đã sản xuất được kit, test xét nghiệm Covid-19 nhưng vẫn phải nhập ở nước ngoài” của đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận), Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long xin phép dành nhiều thời gian hơn để giải đáp.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, hiện nay trang thiết bị y tế và sinh phẩm chẩn đoán không thuộc mặt hàng quản lý theo Luật giá. Giá cả của các mặt hàng này cũng khác nhau giữa các hãng, các nước. Giá sinh phẩm cũng khác nhau qua từng thời điểm, nếu cung ít - cầu nhiều thì giá thành cao hơn.

Dẫn lại câu chuyện thời điểm đầu năm 2020, Bộ trưởng cho biết, giá khẩu trang, găng tay, máy thở do khan hiếm đã bị đẩy lên cao, các quốc gia có tình trạng tranh mua trong thời điểm đầu.

Tuy nhiên, thời gian qua do nhiều doanh nghiệp tham gia vào nên đã làm giảm giá những mặt hàng này.

Biện pháp được Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long đưa ra là từng bước minh bạch hóa việc cung ứng trang thiết bị, vật tư y tế, yêu cầu các công ty công khai, niêm yết giá trên Cổng thông tin của Bộ Y tế.

Đồng thời, Bộ Y tế cũng liên tục yêu cầu các doanh nghiệp tăng nguồn cung, hạ giá thành sản phẩm; tăng cường cấp phép để tạo cạnh tranh giữa các đơn vị.

“Hiện nay chúng ta đã cấp phép cho 131 sản phẩm sinh phẩm chẩn đoán, trong đó test nhanh là 60, RT-PCR là 43, và kháng thể là 28”, Bộ trưởng thông tin.

Cùng với đó, Bộ trưởng cho biết đã tăng cường vận động, hỗ trợ từ các nước với khoảng trên 50 triệu test.

Ngành y tế cũng nêu ra yêu cầu về việc giảm giá thành, theo đó, Bộ đã có hướng dẫn về gộp mẫu với cả test nhanh (gộp 3-5) và test RT-PCR (gộp 10-20).

Cùng với đó, Bộ trưởng cho biết đã tăng cường vận động, hỗ trợ từ các nước với khoảng trên 50 triệu test. Ngành y tế cũng nêu ra yêu cầu về việc giảm giá thành, theo đó, Bộ đã có hướng dẫn về gộp mẫu với cả test nhanh (gộp 3-5) và test RT-PCR (gộp 10-20).

Bộ trưởng cũng khẳng định Bộ Y tế liên tục có điều chỉnh về việc xét nghiệm tùy từng thời điểm, mức độ dịch trên quan điểm “hiệu quả, tiết kiệm”.

Bộ trưởng cũng cho biết thêm, trước ngày 1-7, lượng test nhanh sử dụng không nhiều nhưng sau 1-7, Bộ Y tế tiên lượng thị trường sôi động hơn vì việc xét nghiệm nhiều hơn.

Vì vậy, Bộ yêu cầu các địa phương triển khai theo hướng “thực thanh thực chi”. Theo đó, nếu người dân tự nguyện đến xét nghiệm và thu phí thì chỉ được thu theo giá đầu vào, nên có hiện tượng chênh lệch giá giữa các đơn vị và các đơn vị tư nhân.

“Do quá bận trong công tác phòng, chống dịch nên đến tận tháng 9, khi Bộ chỉ đạo giá test chỉ được thu theo đúng giá đầu vào, thì các đơn vị nhận lỗi do mải mê quá nên không thực hiện được. Chúng tôi đã yêu cầu các địa phương nghiêm khắc nhắc nhở và chấn chỉnh việc thu thế này”, Bộ trưởng giải thích.

Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định, Bộ đã có văn bản và Thủ tướng đã liên tục nhắc nhở các địa phương phải thực hiện đúng quy định về pháp luật, bảo đảm không có lợi ích nhóm, không được tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Đồng thời, việc đấu thầu mua sắm trang thiết bị và sinh phẩm y tế vì thế đã được đưa vào chương trình thanh tra năm 2022.

Sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu

Chưa hài lòng với trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, đại biểu Phạm Văn Hòa tranh luận cho biết, dư luận và truyền thông nói rất nhiều về chuyện Bộ Y tế buông lỏng giá xét nghiệm. Bộ không quản lý giá nên mỗi nơi mỗi kiểu, mỗi địa phương có giá khác nhau.

Việc Bộ Y tế không quản lý giá giá xét nghiệm, dẫn tới có chênh lệch giá là một thiếu sót. Người dân rất phàn nàn, ngay trong 1 quận giá xét nghiệm đã khác nhau.

“Tôi test ở sân bay Tân Sơn Nhất giá 440.000 đồng/lần. Đó chỉ là test ở ngoài vỉa hè của sân bay mà giá gấp biết bao nhiêu lần. Như thế người dân rất thiệt thòi", ông Hòa dẫn chứng.

Theo ông Hòa, cần phải kiểm tra chặt và xử lý nghiêm đơn vị nào không thực hiện đúng quy định, đồng thời đặt câu hỏi:  “Giá xét nghiệm của tư nhân thì có quản lý được không, hay muốn làm sao thì làm?”.

Trả lời tranh luận của đại biểu Hòa, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định lại, đối với xét nghiệm, đặc biệt giá sinh phẩm không thuộc mặt hàng quản lý của luật Giá. Đối với tư nhân không áp dụng quản lý giá, giá do đơn vị tự chịu trách nhiệm phải niêm yết, phải công khai.

Ông Long nói sẽ tiếp thu ý kiến của đại biểu để đưa ra tăng cường kiểm tra giá đơn vị tư nhân.

"Bộ Y tế đã nhận ra trách nhiệm nên đưa sinh phẩm xét nghiệm vào mặt hàng quản lý giá. Chắc chắn tới đây, giá xét nghiệm từng bước được điều chỉnh theo hướng cố gắng làm sao hạ được giá xét nghiệm", Bộ trưởng Long nói.