COVID-19 có lây nhiễm theo trục đứng qua đường thông gió ở chung cư?

Nhiễm COVID-19 trên cùng một trục đứng

Dịch COVID-19 bùng phát, hàng loạt chung cư phát hiện F0. Đáng nói, nhiều chung cư phát sinh ca nhiễm theo 1 trục đứng khiến cư dân bất an vì nghĩ SARS-CoV-2 có thể lây trong không khí. Cụ thể, vào ngày 2/8, chung cư Vạn Đô quận 4 phát hiện 5 trường hợp F0 sống ở hai căn hộ liền kề cùng tầng. Sau đó, chung cư ghi nhận thêm vài ca dương tính với SARS-CoV-2 và nhiều người có triệu chứng bất thường ở 5 tầng khác trong tòa nhà.

Đến ngày 6/8, Ban quản lý chung cư Vạn Đô xét nghiệm nhanh các hộ thuộc trục dọc với nhà có F0 để đánh giá mức độ lây nhiễm qua đường thông gió. Kết quả, có thêm 3 ca dương tính với SARS-CoV-2 được phát hiện ở 3 tầng khác cùng một trục căn hộ.

Ban quản lý chung cư Vạn Đô nhận định, virus SARS-CoV-2 có thể đã phát tán theo gió đến các căn hộ chung ô thông khí, theo chiều dọc và ngang. Các căn hộ ở hướng đón gió nếu nhiễm cũng có thể phát tán virus sang các hộ xung quanh. Cư dân được khuyến cáo đóng kín cửa chính, cửa thông gió nhà vệ sinh, ô thông gió giao với các khu vực có không gian chung như hành lang.

Ở TP.HCM có không ít chung cư thiết kế hệ thống thông gió ra hành lang chung.

Tương tự, chung cư Tam Phú, TP.Thủ Đức cũng ghi nhận một số ca COVID-19. Đáng chú ý, các căn hộ này cùng block, cùng trục đứng và cùng có người mắc COVID-19 như các căn 06.34 (căn hộ số 34 tầng 6), 15.34, 16.34, 19.34 của block A3 hoặc các căn hộ 13.12, 15.12 của block A3, các căn 01.07 và 04.07 của block A1. Nhóm căn hộ này lấy gió chung từ một giếng trời, nhất là quạt thông gió từ các nhà vệ sinh.

Cư dân cho rằng virus SARS-CoV-2 đã lây qua đường không khí, vào nhà từ quạt thông gió ở các nhà vệ sinh của căn hộ hoặc từ cống thoát nước. Do đó, cư dân tự ý tắt quạt thông gió, bít kín lại hoặc bịt luôn đường thoát nước ở nhà vệ sinh khi không sử dụng. Một số hộ còn khuyên nhau hạn chế vô nhà vệ sinh.

Savills Việt Nam, đơn vị quản lý chung cư Saigon Pearl, TP.Thủ Đức cũng gửi văn bản cảnh báo đến cư dân nói rằng, tại một số chung cư ở TPHCM có báo cáo về hiện tượng cư dân sống trong các căn hộ ở cùng một trục đứng của tòa nhà bị nhiễm SARS-CoV-2.

Để đảm bảo an toàn, Savills Việt Nam khuyến nghị cư dân luôn đóng cửa nhà vệ sinh khi không sử dụng, nên mở quạt hút nhà vệ sinh từ 5-10 phút trước khi vào nhà vệ sinh. Định kỳ hằng tuần, cư dân nên đổ ít nước vào các phễu thoát sàn khu vực logia, nhà vệ sinh… để ngăn ngừa hơi và mùi hôi từ đường ống thoát trục chính không xâm nhập vào căn hộ. Hạn chế mở các cửa khu vực ban công hoặc logia.

Kiến trúc của khu chung cư nơi phát hiện các ca nhiễm theo hai dọc thẳng. Các căn hộ có ca nhiễm (A) và Sơ đồ các tầng (B).

Ban quản lý chung cư Lexington TP.Thủ Đức chưa khẳng định virus SARS-CoV-2 có thể lan truyền qua con đường này, nhưng đã có động thái phòng ngừa. Chung cư này đang cho vận hành hệ thống quạt hút trục phòng rác các tầng liên tục ngày đêm, để luôn tạo ra áp lực âm hút không khí chỉ có thể đi vào và không thể thoát ra.

Cư dân nên làm gì?

PGS.TS Trần Văn Hiếu, khoa Sinh học và Công nghệ Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM nói rằng, khi có một ca mắc COVID-19 trong toà nhà, các con đường lây nhiễm khả thi có thể nghĩ tới là thông qua không gian chung như thang máy hay gián tiếp tiếp xúc bằng các nút thang máy. Tuy nhiên, khi lấy mẫu bệnh tại một chung cư ở Hàn Quốc, các ca nhiễm được phát hiện đều nằm cùng theo một chiều thẳng đứng với ca nhiễm đầu tiên. Các căn tại toà chung cư này đều có lỗ thoát khí tại các phòng tắm thông ra một lối thoát khí chung.

PGS.TS Trần Văn Hiếu nói thêm, trong một nghiên cứu theo phương pháp Ator, Winair kết hợp với mô hình mô phỏng với các thông số từ hai căn hộ Amoy Gardens (Hong Kong-Trung Quốc) cho thấy, virus SARS-CoV-2 có thể được phát tán theo cả chiều dọc và chiều ngang, thông qua các đường thông gió chung của toà nhà và dưới sự có mặt của lực nổi (hướng lên) và gió (hướng xuống).

Các trường hợp phát tán virus có thể xảy ra tại chung cư (trái) và khả năng nhiễm bệnh (phải) tại các căn hộ chung cư.

Do đó, để ngăn chặn sự phát tán virus trong các khu chung cư, PGS.TS Trần Văn Hiếu đề nghị đóng và thường xuyên khử khuẩn các cửa sổ, cửa lùa; chặn một chiều ống thông hơi tại các đường ống thống thông khí chung; sử dụng các tấm lọc Hepa hay Ulpa nếu buộc phải sử dụng hệ thống điều hoà; dùng tấm lọc carbon để loại bỏ bớt CO2 trong nhà; tận dụng tối đa sự lưu thông khí tự nhiên, mở cửa sổ nếu có thể và kiểm soát độ ẩm vào khoảng 40-60%; thường xuyên khử khuẩn các bề mặt như tay nắm cửa, lỗ thông gió, vị trí thoát nước trong nhà vệ sinh.

Trong khi đó, bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, virus có thể bay vào các căn hộ liền kề hoặc đối diện nhau có chung không gian thông gió ở hành lang. Do đó, các cửa chính ra hành lang chung cư, cửa thông gió ở hành lang, cửa sổ có hướng quay ra hành lang hoặc nhìn thẳng sang căn hộ đối diện cần đóng chặt.