Hoa lý thường xào, nấu canh với thịt, nấu canh cua, xào hải sản. Thành phần dinh dưỡng hoa lý có tới 2,9% chất đạm, 2,8% chất bột đường, 3% chất xơ, các sinh tố B1, B2, C, PP, tiền sinh tố A, và các chất khoáng cần thiết như kẽm, sắt, canxi, photpho, đặc biệt có hàm lượng kẽm khá cao, vì vậy, hoa thiên lý (cả lá non và ngọn non) là món ăn mềm, dễ tiêu giàu dinh dưỡng, tăng sức kháng thể, hợp với trẻ em và người cao tuổi.
Theo y học cổ truyền, hoa lý có vị ngọt dịu, tính bình, tác dụng bổ tỳ, dưỡng tâm, ích thận, an thần, dễ ngủ, tiêu viêm, nhẹ người… Hoa lý ăn rất tốt với trẻ em lười ăn chậm lớn, người lớn ăn ngủ kém, mắt yếu, phì đại tiền liệt tuyến, đau lưng, tiểu đêm. Nếu ngủ không ngon, hay trằn trọc, lấy hoa thiên lý kết hợp lá vông nem rửa sạch, nấu canh, sử dụng liên tục trong vòng 1 tuần. Để cho dễ ăn có thể nấu cùng thịt nạc hoặc cá diếc vừa nâng cao thể trạng, vừa chữa mất ngủ rất tốt. Trẻ em hay có giun kim, trước đây nhân dân ta dùng hoa thiên lý, đinh lăng, rau sam sắc nước uống mỗi ngày 3 lần, uống liên tục 3 ngày. Nay có thể lấy lá thiên lý non nấu canh cho trẻ ăn liên tục 1 tuần để điều trị giun kim. Trẻ thừa cân, béo phì được khuyến khích ăn hoa thiên lý vì chứa nhiều chất xơ, chất diệp lục, ít calo. Các món ăn từ hoa thiên lý thường đưa đến cảm giác no, hạn chế cơ thể hấp thu chất béo, hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Mùa hè trẻ thường có rôm sảy, để hỗ trợ điều trị, dùng hoa thiên lý để nấu canh cho trẻ ăn sẽ giúp làm giảm rôm sảy, dị ứng. Trẻ đang tuổi lớn, hay đau nhức xương khớp, lấy hoa thiên lý xào thịt bò hoặc trần qua, chấm muối vừng ăn giúp giảm đau nhức. Vì hoa thiên lý chứa kẽm nên không xào nấu cùng với các thức ăn giàu chất sắt như gan, thịt lợn nạc, rau muống vì chất sắt có trong các loại thực phẩm này sẽ đẩy kẽm ra khỏi cơ thể.
Lương y Nguyễn Văn Phúc (Phòng khám Đa khoa Thiên Nam)
