Nghiên cứu khoa học cho thấy, trong 100g khoai môn có 60,9g nước, 1,3g protid, 0,2g lipid, 21,7g gluxid, 1g xenlulo, 37,8mg canxi, 37,8mg photpho, 0,7mg sắt, 0,08mg vitamin B1, 0,03mg vitamin B2, 0,1mg vitamin PP, 3mg vitamin C, cung cấp được 96 Kcal. Như vậy, giá trị dinh dưỡng của khoai môn cao hơn khoai tây và tương đương khoai sọ (100g khoai tây cung cấp được 78 Kcal, 100g khoai sọ cung cấp 96 Kcal.).
Theo y học dân tộc, củ khoai môn tính bình, có tác dụng thông tiêu hạch ở cổ, khai vị, thông tràng, thường được dùng để chữa u, hạch, bỏng lửa, viêm khớp, viêm thận, sưng hạch bạch huyết. Lá khoai môn vị cay, tính mát, có tác dụng chữa tiêu chảy, cầm mồ hôi, chữa ra mồ hôi trộm. Cuống lá khoai môn có tinh vị giống như lá, có tác dụng điều hoà chức năng tiêu hoá, chữa tiêu chảy, kiết lỵ, trúng độc.
Dưới đây xin giới thiệu một số món ăn – bài thuốc dùng khoai môn bồi dưỡng sức khoẻ cho những người mới ốm dậy và người cao tuổi, cơ thể suy yếu.
Canh khoai môn cá quả: Cá quả 1 con (khoảng 1kg); Khoai môn chọn loại khoai ruột tím; Rau ngổ, cần, hành tươi, ớt, hạt tiêu, bột nghệ và một số gia vị khác vừa đủ.
Cá quả làm sạch vảy, rửa sạch, cắt khúc 2 – 3cm, ướp nước mắm, bột nghệ, hành, hạt tiêu khoảng 30 phút cho ngấm. Khoai môn gọt vỏ, lưu ý không gọt quá dày vì chất protein của khoai môn nằm sát ngay lớp vỏ, tốt nhất là nên cạo vỏ, rửa sạch với nước muối, để ráo và bổ làm miếng vừa ăn. Nước nấu canh nên dùng nước ninh xương để tăng thêm vị ngọt. Sau đó bỏ khoai môn vào nồi nước dùng, đun trong khoảng 30 phút cho khoai chín, rồi cho cá đã ướp gia vị vào đun sôi khoảng 15 phút cho cá chín, cho mắm muối, gia vị vừa đủ, ăn với cơm rất ngon.
Khoai môn nấu thịt gà + đậu trắng: Thịt gà, đậu trắng, khoai môn đều là những thực phẩm bổ dưỡng nên món canh này rất thích hợp cho những người mới ốm khỏi và người cao tuổi. Nguyên liệu gồm 500g thịt đùi gà, 200g đậu trắng tươi, 200g khoai môn, hành tươi, mùi tàu, dầu ăn, hạt nêm vừa đủ.
Thịt gà rửa sạch, chặt miếng vuông, ướp hạt nêm khoảng 15 phút; khoai môn gọt vỏ, xắt quân cờ. Bắc chảo lên bếp, đun nóng dầu ăn, cho thịt gà vào rán qua. Sau đó cho thịt gà, đậu trắng, khoai môn vào nồi, cho nước vào đun sôi, vặn nhỏ lửa. Đun đén khi thịt gà chín mềm, cho hạt nêm, gia vị vừa đủ, ăn nóng.
Lương y Hoài Vũ (Hội Đông y Việt Nam)
