Nếu tích tụ nhiều cholesterol trong máu khiến động mạch hẹp và cứng lại, máu khó lưu thông, nhất là vào mùa lạnh, tăng hình thành cục máu đông, gây đột quỵ.
Theo nghiên cứu về "Ảnh hưởng của nhiệt độ mùa đông đối với bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu cục bộ đăng trên NCBI" (Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia) vào năm 2019, số người đột quỵ do thiếu máu cục bộ có xu hướng tăng lên vào mùa lạnh, nhất là khi nhiệt độ giảm mạnh.
Nguyên nhân có thể liên quan đến tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng lipid máu, bệnh mạch vành, rung nhĩ, bệnh van tim, béo phì và lười vận động.
Theo Hiệp hội Đột quỵ Anh, cholesterol cao có thể dẫn đến nhiều biến chứng, chẳng hạn như yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Cholesterol được vận chuyển trong máu bởi các protein, gọi là lipoprotein.
Có hai loại lipoprotein: lipoprotein mật độ thấp (LDL) mang cholesterol từ gan đến các tế bào. LDL là "cholesterol xấu" vì nó có thể tích tụ trong thành động mạch gây tắc nghẽn. Lipoprotein mật độ cao (HDL) là "cholesterol tốt" vì giúp mang cholesterol xấu ra khỏi tế bào và quay trở lại gan để được phân hủy, thải ra khỏi cơ thể.
Cũng theo Hiệp hội Đột quỵ Anh, nếu tích tụ quá nhiều cholesterol trong máu có thể khiến động mạch bị thu hẹp và cứng lại, khiến máu khó lưu thông lên não. Điều này cũng làm tăng cơ hội hình thành cục máu đông, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Theo báo cáo của Hiệp hội Tim mạch Mỹ, vào mùa lạnh khi nhiệt độ xuống thấp có thể dẫn đến co thắt các mạch máu, hạn chế dòng chảy tự do của máu lên não. Ngoài ra, sự thay đổi của nhiệt độ cũng là một trong những yếu tố làm máu trở nên đặc và dễ đông hơn.
 |
Mỡ máu tăng cao trời lạnh do không khí lạnh và lối sống - Ảnh minh họa |
Nguyên nhân mỡ máu tăng cao khi không khí lạnh là do:
Chế độ ăn uống thay đổi
Vào mùa đông, mọi người thường ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo và calo hơn, như thịt đỏ, đồ chiên rán, và các món ăn giàu năng lượng để giữ ấm cơ thể.
Thói quen tiêu thụ đồ ngọt, thức uống nóng chứa nhiều đường và mỡ (như socola nóng) cũng tăng lên, góp phần làm tăng cholesterol.
Giảm vận động
Thời tiết lạnh khiến nhiều người giảm các hoạt động thể chất ngoài trời. Việc ít tập thể dục có thể làm giảm quá trình chuyển hóa mỡ trong cơ thể, dẫn đến tích tụ cholesterol xấu (LDL).
Tác động của ánh sáng mặt trời
Vào mùa đông, thời gian tiếp xúc với ánh sáng mặt trời giảm. Việc này làm giảm sản xuất vitamin D, một chất có vai trò điều chỉnh mức cholesterol trong máu.
Sự thay đổi sinh lý của cơ thể
Cơ thể có xu hướng tích trữ năng lượng và chất béo nhiều hơn vào mùa đông như một cách bảo vệ tự nhiên để chống lạnh. Điều này có thể làm tăng nồng độ cholesterol trong máu.
Ảnh hưởng của hormone
Mùa đông có thể gây ra sự thay đổi hormone, như cortisol (liên quan đến stress) thường tăng cao hơn. Điều này có thể làm tăng cholesterol, đặc biệt là cholesterol xấu (LDL).
Cách kiểm soát mỡ máu:
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ (rau củ, ngũ cốc nguyên hạt).
- Giữ thói quen vận động, ngay cả khi thời tiết lạnh.
- Tránh tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa và cholesterol cao.
- Tăng cường bổ sung vitamin D thông qua thực phẩm hoặc các chất bổ sung.
- Việc kiểm tra cholesterol định kỳ cũng rất quan trọng, đặc biệt trong những tháng mùa đông, để duy trì sức khỏe tim mạch.
ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn (Giảng viên Trường Đại học Y dược, Đại học quốc Gia Hà Nội)
