Chất lượng của bất kỳ loại thực phẩm nào, đều phụ thuộc vào môi trường sống, thức ăn, thổ nhưỡng, phương thức canh tác. Cá biển sống trong môi trường tự nhiên rộng lớn, môi trường nước sạch và nguồn nước thay đổi liên tục, thức ăn của chúng hoàn toàn tự nhiên rất đa dạng và phong phú, cá cũng phải hoạt động nhiều để thích nghi với môi trường hoang dã. Vì thế, thịt cá biển chắc, an toàn, giàu các chất dinh dưỡng và vi chất dinh dưỡng, đặc biệt là hàm lượng omega-3 một loại axit béo không no rất cần thiết cho cơ thể.
Cá đồng, sống trong môi trường sông ngòi ao hồ, môi trường chật hẹp, nguồn nước ít thay đổi, chúng không phải tự tìm kiếm thức ăn mà hoàn toàn do người nuôi thả cung cấp, nguồn thức ăn ít chủng loại và không đa dạng… Vì vậy, thịt cá đồng mềm hơn, các chất dinh dưỡng và vi chất dinh dưỡng ít hơn cá biển.
Lượng lipid có nhiều trong cá biển như cá trích, cá thu, cá hồi, cá nục là nguồn cung cấp omega-3 (EPA và DHA) và vitamin A, vitamin D có nhiều trong gan cá. Trong 100g mỗi loại cá như cá trích, cá thu, cá hồi, cá nục có lượng lipid và omega-3 tương ứng như sau: 10.6g; 10.3g; 5.3g; 3.3g và 1.7g; 4.2g; 1.0g; 1.4g. Omega-3 là tiền chất của DHA và EPA. Những acid béo không no rất cần thiết cho cơ thể, nhưng cơ thể chúng ta không tự tổng hợp được mà phải đưa vào từ nguồn thực phẩm.
Theo khuyến nghị của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO) về nhu cầu các axit béo không no cần thiết cho trẻ em hằng ngày như sau: Trẻ từ 0 - 6 tháng DHA cần 0.1 - 0.18% năng lượng/ngày; trẻ từ 6 - 24 tháng DHA cần 10 - 12mg/kg cân nặng/ngày; trẻ từ 2 - 4 tuổi cần 100 - 150mg (DHA + EPA); trẻ từ 4 - 6 tuổi cần 150 - 200mg (DHA+EPA); trẻ từ 6 - 10 tuổi cần 200 - 250mg (DHA+EPA). Năng lượng do axidtbéo no cung cấp không được vượt quá 10% tổng năng lượng khẩu phần. Các axit béo không no như axit linoleic, linolenic, decosahexaenoic và các axit béo không no khác phải đảm bảo cung cấp từ 11 - 15% tổng năng lượng ăn vào. Để đạt được điều đó, cần tăng cường tiêu thụ các loại dầu thực vật và cá mỡ. Nếu thiếu DHA trong quá trình phát triển thì trẻ sẽ có chỉ số thông minh IQ thấp.
ThS.BS Tiến Văn (Viện Dinh dưỡng Quốc gia)
