Zoledronic axit (zoledronate), là một bisphosphonate được sử dụng để phòng ngừa các biến cố liên quan đến xương ở những bệnh nhân đa u tủy xương hay ung thư di căn xương và điều trị tăng canxi huyết do khối u, bệnh Paget và loãng xương. Tuy nhiên, khi điều trị, canxi máu là một yếu tố nguy cơ của Zoledronic axit.
Hạ canxi máu đã được báo cáo ở 5 - 10% bệnh nhân được điều trị bằng truyền Zoledronic axit do Zoledronic axit ức chế hủy cốt bào, từ đó làm giảm lượng canxi máu đi ra từ xương. Hạ canxi máu thoáng qua có thể phát triển sau khi dùng thuốc, thường thấy sau lần truyền đầu tiên.
Mặc dù hầu hết các trường hợp là nhẹ và không có triệu chứng, nhưng hạ canxi máu nặng kèm theo rối loạn nhịp tim và các biến cố thần kinh (co giật và tê) đã được báo cáo. Trong một số trường hợp, hạ canxi máu có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
Yếu tố nguy cơ: Bệnh nhân có mức canxi thấp trước khi điều trị; Sử dụng đồng thời với corticosteroid; Uống không đủ canxi; Hormon tuyến cận giáp thấp; Thiếu vitamin D3 và sử dụng đồng thời các aminoglycosid, calcitonin hoặc thuốc lợi tiểu quai.
Để khắc phục tình trạng hạ canxi máu bệnh nhân cần: Đo canxi huyết thanh và điều chỉnh tình trạng hạ canxi huyết đã có trước khi bắt đầu điều trị; Bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D trong quá trình điều trị; Bổ sung canxi và vitamin D3. Nếu canxi huyết không tăng, khuyến cáo bổ sung canxi 500mg và vitamin D 400UI hằng ngày.
Lưu ý đây là canxi nguyên tố. Quy đổi như sau: Canxi carbonate (40% canxi nguyên tố); Canxi citrate (21% canxi nguyên tố); Canxi gluconate (9% canxi nguyên tố); Canxi lactate (13% canxi nguyên tố).
BS Trịnh Thế Cường (Khoa Ung bướu, Bệnh viện E T.Ư)
