Biến thể mới Delta Plus có đáng lo ngại?

Quyết định được Bộ Y tế Ấn Độ công bố vào ngày 22/6 sau khi một nhóm nhà khoa học chuyên về giải trình tự gene nói rằng họ thấy biến thể mới Delta Plus, hay AY.1, lây lan dễ dàng hơn, liên kết dễ dàng hơn với các tế bào phổi và có khả năng kháng liệu pháp điều trị kháng thể đơn dòng, phương pháp truyền kháng thể tĩnh mạch để trung hòa virus.

Biến thể mới có liên quan tới Delta, biến chủng đáng lo ngại lần đầu xuất hiện ở Ấn Độ vào năm ngoái và được cho gây ra đợt bùng phát chết chóc ở nước này trong những tháng qua. Ấn Độ, vùng dịch lớn thứ hai thế giới, đã ghi nhận hơn 30 triệu ca nhiễm và hơn 390.000 ca tử vong vì Covid-19.

Giới chức y tế Ấn Độ cho biết biến thể Delta Plus, lần đầu xuất hiện ở Ấn Độ vào tháng 4, đã được phát hiện trong 22 mẫu ở ba bang gồm Maharashtra, Kerala và Madhya Pradesh. Riêng Maharashtra, một trong những bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch, chiếm 16 trường hợp.

Bộ Y tế Ấn Độ đã khuyến cáo ba bang trên thực hiện "biện pháp kiểm soát ngay lập tức" tại những nơi xuất hiện biến thể mới. Các biện pháp được đề xuất gồm tránh tụ tập đông người, xét nghiệm quy mô lớn, truy vết tiếp xúc và tăng tốc tiêm chủng.

Delta Plus cũng được phát hiện ở 9 quốc gia khác, gồm Mỹ, Anh, Bồ Đào Nha, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Ba Lan, Nepal, Nga và Trung Quốc, trong khi biến thể Delta đã lan tới 80 quốc gia trên thế giới.

Giới chuyên gia cho biết nCoV đột biến liên tục nhưng phần lớn thay đổi không đáng ngại. Một số thay đổi thậm chí gây hại cho chính virus này, nhưng một số đột biến khác có thể khiến virus trở nên dễ lây nhiễm và nguy hiểm hơn.

Tuy nhiên, các nhà virus học hàng đầu hoài nghi về quyết định dán nhãn Delta Plus là biến chủng đáng lo ngại, bởi cho rằng chưa có đủ dữ liệu chứng minh biến chủng mới dễ lây nhiễm hơn hoặc có thể gây bệnh nặng hơn các biến thể trước.

"Chưa có dữ liệu nào cho thấy biến chủng này đáng lo ngại ngoài 22 trường hợp được phát hiện", tiến sĩ Gagandeep Kang, nhà virus học và người phụ nữ Ấn Độ đầu tiên được nhận giải thưởng Fellow of the Royal Society of London, nói. "Bạn cần thêm dữ liệu sinh học và lâm sàng để xem xét liệu biến thể này có thực sự đáng lo ngại".

Điều này đồng nghĩa Ấn Độ cần thêm dữ liệu để xác định biến thể có bị trung hòa bởi kháng thể do các loại vaccine hiện tại hoặc do bị nhiễm biến thể khác tạo ra hay không. Ngoài ra, họ cũng cần thêm dữ liệu về khả năng lây truyền, khả năng né xét nghiệm hay liệu biến thể có gây ra tình trạng bệnh nặng hơn cho người nhiễm.

"Bạn cần nghiên cứu vài trăm người bị nhiễm biến thể này và tìm hiểu xem họ có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn những người nhiễm biến thể gốc hay không", tiến sĩ Kang nói.

Biến thể Delta Plus chứa thêm một đột biến gọi là K417N, giống như trên biến thể Beta và Gamma, được phát hiện lần đầu ở Nam Phi và Brazil. Beta được cho gây ra số ca nhập viện và tử vong cao ở Nam Phi trong đợt bùng phát đầu tiên, trong khi Gamma được đánh giá có khả năng lây nhiễm cao.

Ngay cả với 166 mẫu Delta Plus được chia sẻ trên GISAID, cơ sở dữ liệu chia sẻ toàn cầu, "chúng tôi không thấy nhiều lý do để tin rằng nó nguy hiểm hơn chủng Delta ban đầu", theo tiến sĩ Jeremy Kamil, nhà virus học tại Trung tâm Khoa học Y tế, Đại học bang Louisiana ở Mỹ.

"Biến thể Delta Plus có thể lây nhiễm và lan truyền dễ dàng hơn một chút giữa những người từng nhiễm virus hoặc có hệ thống miễn dịch nhờ vaccine yếu hay chưa hoàn thiện", Kamil nói. "Tôi sẽ không nóng vội. Tôi không nghĩ Ấn Độ hay bất cứ quốc gia nào khác trên thế giới đã đưa ra hoặc thu thập đủ dữ liệu để thấy Delta Plus nguy hiểm hoặc đáng ngại hơn chủng Delta ban đầu".

Tuy nhiên, tiến sĩ Anurag Agarwal, giám đốc Viện gene và sinh học tích hợp (IGIB) ở New Delhi, một trong 28 phòng thí nghiệm chuyên về giải trình gene của Ấn Độ, nói "tất cả các dòng của biến thể Delta đều là đáng lo ngại", nên không có gì bất thường khi dán nhãn biến thể Delta Plus như vậy.

"Chúng tôi chưa có bất kỳ chỉ dấu nào cho thấy Delta Plus có thể gây ra lo lắng hoặc hoảng loạn nào về y tế cộng đồng. Chúng tôi cũng chưa thấy bất kỳ điều gì đáng lo ngại. Nhưng chúng tôi phải theo dõi nó cẩn thận và tăng cường các biện pháp y tế cộng đồng", ông nói.

Tiến sĩ Kamil cho rằng chính phủ Ấn Độ "thà phản ứng thái quá ngay từ bây giờ còn hơn bị chậm chân như trường hợp của biến thể Delta". Hầu hết nhà khoa học nói rằng Ấn Độ đã phạm sai lầm khi không phân tích trình tự gene đủ của biến thể Delta, dẫn tới không ngăn chặn được đợt bùng phát nghiêm trọng thứ hai trong tháng 4 và tháng 5 vừa qua.

"Tôi không quá lo lắng, nhưng cũng nên để mắt tới biến thể này", ông nói.