Dinh dưỡng từ thực phẩm tốt hơn thực phẩm chức năng
Ở các bệnh nhân ung thư khả năng ăn uống và cung cấp các nguồn dinh dưỡng bị ảnh hưởng nặng nề bởi các sang chấn tâm lý, tổn thương do khối u và các liệu pháp điều trị phẫu thuật, hóa chất hay xạ trị. Trong khi đó dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư lại là một vấn đề vô cùng quan trọng, có ý nghĩa quyết định lớn trong hiệu quả điều trị bệnh.
Hầu hết các chuyên gia cho rằng, hiện nay cách tốt nhất để có được chất dinh dưỡng là từ thực phẩm chứ không phải từ các thực phẩm chức năng. Do đó, hãy tập trung vào việc ăn uống lành mạnh thay vì cố gắng sử dụng các chất bổ sung dinh dưỡng thiếu hụt. Tốt nhất nên sử dụng các thực phẩm tươi sống để chế biến đồ ăn. Chế độ ăn uống cân bằng bao gồm tất cả các nhóm thực phẩm, thường sẽ có tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là các thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
Khi chuẩn bị bữa ăn, nên bố trí ít nhất là 2/3 là các thực phẩm thực vật như trái cây, rau, đậu và ngũ cốc, phần còn lại có thể bao gồm các loại thực phẩm động vật như thịt gà, cá, trứng, phô mai và sữa chua. Theo Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ, một số các thực phẩm bên cạnh việc cung cấp dinh dưỡng còn đem lại hiệu quả phối hợp trong điều trị ung thư, giúp cho bệnh nhân trải qua quá trình điều trị thuận lợi hơn, bao gồm: Trái cây có táo, quả việt quất, quả anh đào, nho; Rau họ cải có súp lơ, bắp cải, cải xoăn, rau chân vịt, củ cải; Trà xanh; Tỏi; Bí đao, bí đỏ, cà chua; Đậu Hà Lan, các loại đậu hạt, đậu nành, đậu phụ; Ngũ cốc nguyên hạt như lúa mạch, yến mạch, hạt kê, gạo lứt...
Thực phẩm chức năng có thể gây tương tác thuốc
Các loại thực phẩm chức năng không được khuyến cáo trong quá trình điều trị do chúng có thể tương tác với các thuốc điều trị ung thư hoặc làm ảnh hưởng đến chức năng gan, thận, công thức máu... dẫn đến phải trì hoãn việc hóa trị hoặc xạ trị. Bên cạnh đó một số loại vitamin khi sử dụng liều cao kéo dài mà không có sự kiểm soát của bác sĩ chuyên khoa có thể gây ra nhiều tác hại nặng nề. Ví dụ, vitamin C liều cao có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận. Vitamin B6, ngay cả với liều lượng vừa phải, có thể dẫn đến tổn thương thần kinh. Độc tính vitamin A có thể dẫn đến những thay đổi trong sự phát triển của xương, gan to, thiếu máu và rụng tóc. Nếu bệnh nhân có những khó khăn trong cung cấp dinh dưỡng qua ăn uống thì các loại thực phẩm bổ sung cần phải được chỉ định bởi bác sĩ điều trị ung thư chuyên khoa...
Do trong toàn bộ quá trình chăm sóc và điều trị bệnh nhân ung thư sẽ có nhiều thay đổi theo từng giai đoạn bệnh nên việc chăm sóc dinh dưỡng cũng phải rất linh hoạt và phải đánh giá để thay đổi thường xuyên cho phù hợp. Hiện nay, Viện Ung thư, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 phối hợp với chuyên khoa dinh dưỡng đã tiến hành khảo sát thực trạng dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư để lên các thực đơn phù hợp với khẩu vị bệnh nhân mà vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, an toàn thực phẩm và hỗ trợ tối ưu cho điều trị. Ở các bệnh nhân có nôn nhiều, nuốt khó, nuốt nghẹn hay bán tắc ruột thì một số các biện pháp chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt như truyền dinh dưỡng tĩnh mạch, đặt sonde hỗng tràng, sonde dạ dày nuôi dưỡng bằng nhỏ giọt sữa chuyên dụng đã đưa lại hiệu quả cao, giúp mang lại hy vọng cho những bệnh nhân không đảm bảo được vấn đề dinh dưỡng.
BS Nguyễn Quỳnh Tú (Viện Ung thư, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)
