Ăn chay, những thắc mắc còn bỏ ngỏ

Quanh lễ Vu Lan (Rằm tháng bảy) nhà nhà ăn chay, người người ăn chay. Ăn chay đã trở thành xu hướng thời đại.

<div> <p>N&oacute; sẽ tốt cho sức khỏe nếu ăn chay khoa học. Nhưng sẽ l&agrave; nguy cơ g&acirc;y hại nếu ăn chay kh&ocirc;ng lợp l&yacute;, khiến cơ thể thiếu chất, kiệt quệ...</p> <p>Hiện nay, người ta c&oacute; thể ăn chay quanh năm. Ăn chay đang l&agrave; xu hướng được nhiều người lựa chọn. Tuy nhi&ecirc;n ch&iacute;nh người ăn chay c&oacute; thể cũng chưa biết lợi &iacute;ch v&agrave; t&aacute;c hại do ăn chay; đồng thời n&ecirc;n ăn chay thế n&agrave;o để cơ thể kh&ocirc;ng bị thiếu chất m&agrave; vẫn cảm thấy ngon miệng...</p> <h2><strong>Hiểu về lợi v&agrave; hại do ăn chay</strong></h2> <p>Ăn chay tức l&agrave; loại bỏ ho&agrave;n to&agrave;n c&aacute;c loại thực phẩm c&oacute; nguồn gốc động vật, chỉ ăn rau, củ, tr&aacute;i c&acirc;y... So với chế độ dinh dưỡng b&igrave;nh thường, chế độ ăn chay với c&aacute;c thực phẩm từ thực vật c&oacute; rất nhiều ưu điểm. Chất đạm trong thức ăn thực vật thường dễ ti&ecirc;u h&oacute;a hấp thu hơn, &iacute;t g&acirc;y dị ứng hơn v&agrave; cơ thể dễ d&agrave;ng sử dụng.</p> <p>Chế độ ăn chay thường c&oacute; th&agrave;nh phần vitamin v&agrave; kho&aacute;ng chất cao do c&oacute; nhiều rau, tr&aacute;i c&acirc;y hơn v&agrave; c&ugrave;ng với những vi chất dinh dưỡng quan trọng n&agrave;y l&agrave; c&aacute;c th&agrave;nh phần vi chất tự nhi&ecirc;n c&oacute; t&aacute;c dụng chống lại c&aacute;c gốc tự do, chống lại qu&aacute; tr&igrave;nh l&atilde;o h&oacute;a của cơ thể, ph&ograve;ng chống ung thư...</p> <p><img alt="" src="https://khds.1cdn.vn/2019/08/19/anhbaoinso14_22_resize(1).jpg" /></p> <p>Lượng chất xơ trong khẩu phần thực phẩm chay cũng cao hơn hẳn, l&agrave; điều kiện c&oacute; lợi cho hoạt động của đường ti&ecirc;u h&oacute;a, ph&ograve;ng chống c&aacute;c bệnh l&yacute; ung thư ở đại trực tr&agrave;ng, ph&ograve;ng ngừa trĩ, gi&atilde;n tĩnh mạch chi...</p> <p>Chất b&eacute;o trong chế độ ăn chay l&agrave; c&aacute;c chất b&eacute;o thực vật, kh&ocirc;ng g&acirc;y ảnh hưởng bất lợi tr&ecirc;n hệ tim mạch như c&aacute;c chất b&eacute;o động vật. Lượng chất đạm vừa phải trong khẩu phần của người ăn chay cũng l&agrave; một điều c&oacute; lợi cho sức khỏe v&igrave; l&agrave;m giảm nguy cơ bệnh gout, l&agrave;m giảm sự thải canxi qua đường thận, giảm nguy cơ sa s&uacute;t tr&iacute; tuệ khi cao tuổi.</p> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p>Tuy nhi&ecirc;n, ăn chay cũng c&oacute; những mặt bất lợi. Do nguồn thực phẩm chay kh&ocirc;ng đa dạng, phong ph&uacute; như thực phẩm mặn n&ecirc;n nếu ăn chay theo kiểu qu&aacute; kham khổ, đạm bạc, thực đơn nh&agrave;m ch&aacute;n hay chế biến kh&ocirc;ng ph&ugrave; hợp, sẽ đi ngược lại với lợi &iacute;ch, thậm ch&iacute; sẽ thiếu chất dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể. Chất đạm trong c&aacute;c thức ăn thực vật tuy dồi d&agrave;o nhưng kh&ocirc;ng đầy đủ th&agrave;nh phần acid amin thiết yếu, đặc biệt l&agrave; c&aacute;c loại acid amin c&oacute; ảnh hưởng đến sự ph&aacute;t triển thể chất như lysin, methionine, threonine, tryptophan...</p> <p>Trong c&aacute;c thức ăn thực vật cũng c&oacute; thể chứa nhiều th&agrave;nh phần phản dinh dưỡng l&agrave;m cản trở sự hấp thu c&aacute;c chất dinh dưỡng kh&aacute;c như tanin hoặc lượng chất xơ qu&aacute; cao l&agrave;m giảm hấp thu chất sắt, chất đạm trong đậu n&agrave;nh, phytale trong bột hay oxalat trong c&aacute;c loại rau cải l&agrave;m giảm hấp thu iốt v&agrave; canxi... Khả năng thiếu m&aacute;u ở người ăn chay trường thường cao do thiếu cả acid folic, sắt v&agrave; nhất l&agrave; vitamin B<sub>12</sub>. Loại vitamin n&agrave;y v&agrave; kẽm, một chất kho&aacute;ng quan trọng cho qu&aacute; tr&igrave;nh ph&aacute;t triển v&agrave; hoạt động của cơ thể, chỉ c&oacute; trong thức ăn động vật.</p> <h2><strong>Để ăn chay thường xuy&ecirc;n m&agrave; kh&ocirc;ng thiếu chất</strong></h2> <p>Một người trưởng th&agrave;nh ti&ecirc;u thụ trung b&igrave;nh mỗi ng&agrave;y khoảng 2.000 calorie. V&igrave; vậy, tỷ lệ c&aacute;c nh&oacute;m thực phẩm tinh bột - đạm - đường - b&eacute;o - xơ trong khẩu phần của người ăn chay đ&uacute;ng c&aacute;ch phải được c&acirc;n bằng nhằm cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể. Một khẩu phần ăn chay đầy đủ thường bao gồm ngũ cốc nguy&ecirc;n hạt (tinh bột), c&aacute;c loại đậu (đạm thực vật), rau xanh (chất xơ v&agrave; vitamin), tr&aacute;i c&acirc;y tươi, sản phẩm bơ sữa, sữa chua...C&aacute;c loại kem, ch&egrave; ngọt kh&ocirc;ng được khuyến kh&iacute;ch trong thực đơn ăn chay l&agrave;nh mạnh, v&igrave; ch&uacute;ng kh&ocirc;ng chứa chất dinh dưỡng c&oacute; lợi cho cơ thể ngo&agrave;i việc g&acirc;y b&eacute;o ph&igrave;, tăng c&acirc;n.</p> <p>Nếu ăn chay k&eacute;o d&agrave;i th&igrave; n&ecirc;n chọn h&igrave;nh thức ăn chay c&oacute; k&egrave;m theo uống sữa. Trong trường hợp ăn chay theo m&ugrave;a, cũng c&oacute; thể d&ugrave;ng to&agrave;n thức ăn thực vật nhưng phải lưu &yacute; kết hợp c&aacute;c th&agrave;nh phần trong bữa ăn để cung cấp đầy đủ v&agrave; c&acirc;n đối c&aacute;c chất dinh dưỡng v&agrave; cơ thể c&oacute; thể ti&ecirc;u h&oacute;a, hấp thu tốt nhất.</p> <p>Nếu chỉ đơn thuần l&agrave; ăn chay trường để giữ g&igrave;n sức khỏe v&agrave; thanh lọc cơ thể th&igrave; c&aacute;ch ăn chay đ&uacute;ng đắn được nhiều lựa chọn l&agrave; vẫn c&oacute; trứng, sữa, chỉ tr&aacute;nh thịt, c&aacute; v&agrave; c&aacute;c loại hải sản. Trứng gia cầm nhiều dưỡng chất, điển h&igrave;nh l&agrave; trứng g&agrave;. Trong trứng g&agrave; v&agrave; sữa c&oacute; một lượng lớn vitamin A, D, E, B<sub>1</sub>, B<sub>6</sub>, B<sub>12</sub>,... Ngo&agrave;i ra, c&ograve;n phải kể đến canxi, magi&ecirc;, sắt v&agrave; kẽm, protein rất dồi d&agrave;o v&agrave; chứa nhiều loại ax&iacute;t amin rất cần thiết cho hệ miễn dịch...</p> <p>Người ăn chay đ&uacute;ng c&aacute;ch phải linh hoạt thay đổi thực đơn theo &yacute; th&iacute;ch hoặc theo m&ugrave;a. Rau củ quả tươi trong năm, m&ugrave;a n&agrave;o thức nấy. C&oacute; thể đổi m&oacute;n bằng: lẩu nấm, b&uacute;n chả gi&ograve;, phở chay, b&aacute;nh canh, hủ tiếu chay, pizza, hamburger chay... Trong qu&aacute; tr&igrave;nh chế biến m&oacute;n chay n&ecirc;n ưu ti&ecirc;n c&aacute;c m&oacute;n hấp. V&igrave; khi hấp, c&aacute;c loại rau củ &iacute;t thất tho&aacute;t chất dinh dưỡng hơn so với chi&ecirc;n x&agrave;o. Khi nấu cơm hay ch&aacute;o, c&oacute; thể cho th&ecirc;m c&aacute;c loại đậu v&agrave;o nấu chung, hoặc cơm trắng ăn th&ecirc;m với m&egrave;, đậu phộng, hoặc uống th&ecirc;m một ly bột ngũ cốc sau bữa cơm l&agrave; một c&aacute;ch c&acirc;n đối chất đạm rất tốt. Tr&aacute;nh kết hợp trong bữa ăn c&aacute;c thực phẩm cung cấp canxi v&agrave; iốt như đậu hũ, m&egrave;, rong biển với c&aacute;c loại rau cải c&oacute; nhiều oxalat như cải b&oacute; x&ocirc;i, c&aacute;c loại cải thập tự, củ cải trắng, b&ocirc;ng cải trắng...</p> <h2><strong>Những điều cần lưu &yacute;</strong></h2> <p>Hạn chế sử dụng nước cốt dừa trong chế biến thực phẩm nhất l&agrave; cho những người cao tuổi hoặc những người c&oacute; bệnh mạn t&iacute;nh. Những m&oacute;n ăn thường gặp trong bữa ăn chay như tương, chao, hoặc c&aacute;c loại cải muối, dưa cải, c&agrave; muối... l&agrave; c&aacute;c thực phẩm c&oacute; h&agrave;m lượng muối rất cao, chỉ n&ecirc;n d&ugrave;ng hạn chế v&agrave; kh&ocirc;ng n&ecirc;n sử dụng ở những người cao tuổi c&oacute; tiền căn bệnh tăng huyết &aacute;p, tim mạch, bệnh thận hay tiểu đường.</p> <p>Nếu bạn c&ograve;n trẻ v&agrave; khỏe mạnh, chỉ n&ecirc;n ăn chay 1-2 ng&agrave;y để thay đổi khẩu vị, c&oacute; lẽ kh&ocirc;ng cần thiết lắm đến chuyện phải c&acirc;n đong đo đếm c&aacute;c th&agrave;nh phần thực phẩm trong bữa ăn. Nhưng nếu thời gian ăn chay của bạn k&eacute;o d&agrave;i tr&ecirc;n 1 tuần, rất n&ecirc;n quan t&acirc;m đến việc c&acirc;n đối bữa ăn của m&igrave;nh để đảm bảo cơ thể được nu&ocirc;i dưỡng bởi một chế độ ăn ph&ugrave; hợp nhất cho sức khỏe.</p> <p>Kh&ocirc;ng n&ecirc;n cho trẻ em ăn chay, bởi trong qu&aacute; tr&igrave;nh ph&aacute;t triển, trẻ cần được cung cấp đủ chất dinh dưỡng v&agrave; th&iacute;ch nghi với mọi loại thức ăn. Do vậy, n&ecirc;n cho trẻ ăn theo chế độ dinh dưỡng b&igrave;nh thường v&agrave; linh hoạt.</p> <p>&nbsp;</p> <div> <div> <div>&nbsp;</div> </div> <div>&nbsp;</div> </div> </div> <p>&nbsp;</p>

Theo suckhoedoisong.vn
back to top