Ai không nên tiêm văcxin Covid-19?

Cảnh báo người có tiền sử dị ứng

Ngày 9/12, Cơ quan quản lý y tế của Anh đã khuyến cáo những người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng không nên tiêm văcxin Covid-19 của Pfizer và BioNTech, sau khi có 2 người bị phản ứng nghiêm trọng vào ngày đầu tiên triển khai tiêm văcxin. Giám đốc y tế của Cơ quan Dịch vụ Y tế quốc gia Anh Stephen Powis cho biết, như thông thường, với các loại văcxin mới, Cơ quan Quản lý thuốc và các sản phấm y tế của Vương quốc Anh (MHRA) khuyến cáo trên cơ sở đề phòng rằng, những người có tiền sử dị ứng không được tiêm văcxin. MHRA cho biết, họ sẽ tìm kiếm thêm thông tin và Pfizer và BioNTech cũng nói rằng họ đang hỗ trợ cuộc điều tra của MHRA.

Bất kỳ người nào có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với văcxin, thuốc hoặc thực phẩm (chẳng hạn như tiền sử sốc phản vệ hoặc những người đã được khuyên nên mang theo máy tự động tiêm thuốc trợ tim và chống sốc phản vệ adrenaline) không nên tiêm văcxin của Pfizer và BioNtech. Khuyến cáo mới cũng cho rằng nên chuẩn bị sẵn các phương tiện hồi sức cho tất cả các trường hợp tiêm chủng.

PGS.TS Đinh Duy Kháng, Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cho biết, văcxin Covid-19 cũng giống như các loại văcxin khác, khi đưa vào cơ thể sẽ có thể tạo ra đáp ứng miễn dịch, mức độ mạnh hay yếu tùy cơ địa. Có những người bị sốt cao khi tiêm văcxin là bởi trạng thái quá mẫn của cơ thể đối với loại văcxin đó. Khi lựa chọn người tiêm thử, chắc chắn những người có cơ địa quá mẫn sẽ bị loại. Khi tiến hành tiêm đại trà, những người có tiền sử dị ứng cũng phải được khai báo cẩn thận.

Văcxin Covid-19 của Việt Nam đang thử nghiệm trên người do Công ty Nanogen sản xuất dựa trên công nghệ protein tái tổ hợp. Hiểu một cách đơn giản, thay vì đưa virus vào người để tạo ra kháng thể như văcxin thông thường thì văcxin công nghệ protein tái tổ hợp sẽ dùng gene virus đã được mã hóa đưa vào cơ thể. Giống như các gai là vỏ của virus được đưa vào, tạo ra kháng thể phong bế cái gai đó. Khi có virus Covid-19 tấn công thì sẽ không thể xâm nhập được vào tế bào do các gai này đã bị “phong tỏa” bởi các kháng thể do cơ thể tạo ra. 

Văcxin công nghệ nào cũng có tỷ lệ phản ứng

TS Đỗ Minh Sĩ, Giám đốc Nghiên cứu phát triển, Công ty Nanogen cho biết, văcxin của Công ty được phát triển gần giống với văcxin HPV là sử dụng công nghệ protein tái tổ hợp, sau đó can thiệp vào bộ gene để sản sinh ra kháng thể. Điều này khác hoàn toàn với việc dùng kháng thể (tức dùng virus bất hoạt hoặc virus sống). Bằng cách tạo ra gai giả giống y hệt gai trên virus SARS-CoV-2, mỗi liều văcxin sẽ gồm nhiều gai giả, đây là công việc đòi hỏi tính khoa học, tỉ mỉ rất cao. Theo đó, protein của virus được nuôi cấy trên một tế bào chủ. Khi protein phát triển sẽ tự biểu hiện thành hình trông như virus SARS-CoV-2. Nhưng đó không phải là virus thật. Nói chính xác hơn, nó chỉ là vỏ của virus SARS-CoV-2, không chứa vật liệu di truyền bên trong nên nó không có khả năng nhân lên hay gây bệnh cho người. Chính vì vậy, theo lý thuyết, văcxin an toàn kể cả đối với những người có khả năng miễn dịch yếu.

PGS.TS Đinh Duy Kháng cho hay, bất cứ văcxin nào cũng có khả năng gây ra phản ứng cho cơ thể bởi protein đưa vào là protein lạ, người có cơ địa dị ứng và quá mẫn cảm sẽ có thể phản ứng như dị ứng, sốt cao… Tuy nhiên, do đã được thử nghiệm, nghiên cứu an toàn kỹ trước khi đưa vào tiêm đại trà nên dù có bị phản ứng thì hậu quả cũng không quá nặng nề, người tiêm sẽ hồi phục sau một thời gian ngắn. Để đảm bảo hiệu quả phòng dịch thì tất cả những người có nguy cơ cao như nhân viên y tế, người già, người có sẵn nhiều bệnh nền… cần thiết phải tiêm vắc xin Covid-19.

“Công nghệ mà Nanogen đang triển khai để sản xuất văcxin khá an toàn. Họ sử dụng tế bào trong trứng của chuột hamster để tạo ra protein tái tổ hợp. Đây là công nghệ mà Nanogen đang rất phát triển, sản xuất các loại thuốc như phòng chống ung thư, nên đây là loại văcxin có tiềm năng cao ứng dụng rộng rãi”, PGS.TS Đinh Duy Kháng cho hay.