Ảnh minh họa.
Dưới đây là 3 bài thuốc cổ phương gia giảm thường dùng chữa cảm sốt đau họng.
Nếu cảm sốt đau họng cấp thì nên dùng bài ngân kiều tán “Ôn bệnh điều biện” gia giảm gồm: Liên kiều 16g, cát cánh 10g, trúc diệp 20g, kinh giới 14g, đạm đậu xị 20g, ngưu bàng tử 14g, kim ngân hoa 16g, bạc hà 12g, cam thảo 4g.
Cách dùng: Sắc uống, hoặc tán mịn pha nước uống, trẻ em dùng liều 1/2 hoặc ít hơn.
Tác dụng: Tân lương, thấu biểu, thanh nhiệt, giải độc… trị cảm sốt “cảm cúm”, viêm họng, viêm phế quản, ho gà.
Gia giảm: Nếu sốt cao bội kim ngân hoa, liên kiều, ho ói đàm nhiều gia hoắc hương 14g, ho cầu táo khó gia hạnh nhân 12g, bối mẫu 12g, sốt nhiều gia chi tử 12g, hoặc hoàng cầm 12g, khát nhiều gia thiên hoa phấn 14g, họng sưng đau gia huyền sâm 14g, hoặc bồ công anh 14g, xạ can 14g…
Không chỉ định: Chứng cảm phong hàn ho đau họng mà lạnh nhiều.
Nếu sốt đau họng ho khan sốt ít thì dùng bài tang cúc ẩm “Ôn bệnh điều biện” gia giảm gồm: Tang diệp 14g, cúc hoa 14g, hạnh nhân 12g, liên kiều 14g, bạc hà 10g, cát cánh 8g, cam thảo 6g, rễ tranh 12g.
Tác dụng: Sơ phong thanh nhiệt, tuyên phế, chỉ khái. Chủ trị cảm mạo phong nhiệt và ôn bệnh thời kỳ sơ khởi, ho khan, sốt ít, miệng hơi khát, rêu lưỡi trắng, mạch phù sác.
Gia giảm: Nếu ho đờm vàng gia bối mẫu 12g, tang bạch bì 14g, sốt cao đàm vàng gia hoàng cầm 12g, đờm dính máu gia rễ trang 16g, ho khan phù gia tang bạch bì 14g.
Không chỉ định: Chứng cảm lạnh ho đàm nhiều đàm loãng, đi tiêu lỏng.
Nếu cảm sốt họng sưng đau đàm dãi nhiều thì phối hợp bài xạ can tán “Thái bình thánh huệ phương” gia giảm gồm: Cát căn 18g, chích thảo 8g, hạnh nhân 14g, ma hoàng 14g, ngưu bàng tử 14g, thăng ma 12g, xạ can 20g, xích thược 14g.
Cách dùng: Tán bột hoặc sắc uống ngày 1 thang trẻ em liều 1/2 người lớn.
Tác dụng: Tuyên phế giải độc khai thông phế khí, hóa đờm, chỉ khái, trị phong độc công lên trên, họng sưng đau.
Gia giảm: Sốt cao gia hoàng cầm 12g, khát nhiều gia thiên hoa phấn 14, mạch môn 12g. Nếu đau đầu gia cát căn 14g, mạn kinh tử 12g. Ho khan cầu táo gia hạnh nhân 12g, rễ dâu 14g. Họng sưng đau gia huyền sâm 14g. Nếu không có thăng ma có thể thay huyền sâm 14g, bồ công anh 16, hoặc vị có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tán phong nhiệt, thăng dương…
Không chỉ định: Chứng cảm hàn ho đàm nhiều, vị tràng yếu dễ bị tiêu chảy.
TS Trần Thị Thu Vân
(Học viện Y dược học Cổ truyền Việt Nam)
